KSENOBIOTICIMA IZAZVANA HEPATOTOKSIČNOST I UTICAJ TIPIZACIJE HUMANOG LEUKOCITNOG ANTIGENA (HUMAN LEUKOCYTE ANTIGEN-HLA)

  • Miodrag V Žunić Univerzitetni klinični center Maribor, Klinika za kirurgijo, Oddelek za anestezijo, intenzivno terapijo in terapijo bolečin
  • Dragica L Žunić SB Murska Sobota,odeljenje za infekcijske i tropske bolesti, Slovenija
  • Marko V. Žunić KBC Zemun, služba ortopedije sa traumatologijom, Zemun, Beograd
  • Rada Ješić KCS Klinika za gastroenterologiju i hepatologiju, Beograd
DOI: https://doi.org/10.5937/racter6-4032
Ključne reči: xenobiotics||, ||ksenobiotici, hepatotoxicity||, ||hepatotoksičnost, HLA||, ||HLA,

Sažetak


Povećano prijavljivanje slučajeva hepatotoksičnosti izazvane lekovima, reflektuje rastući broj novih agenasa koji su uvedeni u kliničku praksu poslednjih decenija i nastavljaju i dalje da se uvode.Tome treba pridodati i  modernizaciju savremene industrije, kao i nove hemijkalije koje se u njoj primenjuju. Hepatotoksičnost izazvana lekovima predstavlja stalan i izazovan problem za lekare, zdravstvene institucije i farmaceutske firme.

CILJEVI ISTRAŽIVANJA: Utvrđivanje  najčešćih uzročnika hepatotoksičnog oštećenja jetre u našim uslovima.Upoređivanje značaja hepatotoksičnog delovanja lekova u odnosu na druge nokse u ljudskom okruženju.Ukazivanje na značaj preosetljivosti organizma na delujući agens.Ukazivanje na značaj uvođenja leka za nastanak hepatotoksičnosti, bez obzira na dozu leka.

MATERIJAL I METODE: Analizirana su 52 pacijenta sa dijagnozom hepatotoksičnog oštećenja jetre (anamneza, detaljna klinička obrada pacijenata, histopatološke analize jetre, EHO abdomena, laboratorijsko određivanje standardnih funkcionalnih testova jetre) koji su praćeni do 12 meseci. U periodu od 01.04.2005.-01.04.2009., kod ovih pacijenata Instituta za gastroenterologiju i hepatologiju, KCS Srbije u Beogradu praćeni su funkcionalni testovi jetre i morfološki nalaz. Korišćeni su biološki markeri bitni za diferencijalnu dijagnozu, praćenje toka bolesti i odgovora na terapiju.

Nalazi rezultata ispitanika su upoređeni sa vrednostima nalaza pacijenata u kontrolnoj grupi, koju su sačinjavala 52 pacijenta sa dijagnozom hroničnog hepatitisa druge (virusne) etiologije koji su bili hospitalizovaniu istoj ustanovi u istom vremenskom periodu.

REZULTATI: Za nastanak toksičnih oštećenja jetre, kod naših ispitanika bili su prisutni sledeći uzročnici, koji su svrstani u srodne grupe: industrijski toksini: ukupno 8 ispitanika, hrana i napici: 9, antireumatici i analgetici: 6, antiaritmici: 4, antilipemici: 4, antibiotici: 4, vitamini: 3, antihipertenzivni lekovi: 3, antiagregacioni lekovi: 2, antiepileptici: 2, lekovi kod osteoporoze: 2, antihipertireoidni lekovi: 1, oralni antidijabetici: 1, oralni kontraceptivi: 1, glukokortikoidi: 1 i   antidepresivi: 1. Od 52 pacijenta iz grupe ispitanika, dobijeni su rezultati HLA tipizacije za 29 ispitanika. Od 52 pacijenta iz  kontrolne grupe, dobijeni su rezultati HLA tipizacije za 22 pacijenta.

ZAKLJUČAK: Rad ukazuje na hepatotoksičnost, koji nije retka pojava u našoj populaciji. Struktura ksenobiotika koji  dovode  do hepatotoksičnosti u našim uslovima je  takva da je, pojedinačno, u najvećoj meri uzrokovana  industrijskim toksinima, kao i hranom i napicima, više nego lekovima. Naročito bi bilo potrebno ispitati koji su to sastojci hrane koji utiču na hepatotoksičnost. Potrebno bi bilo, HLA tipizacijom, obuhvatiti širu društvenu populaciju, kako bi se napravila baza podataka  sa učestalošću određenih HLA haplotipova u našoj populaciji u cilju pravovremene identifikacije pacijenata sa rizikom za razvoj hepatotoksičnosti.

Biografije autora

Miodrag V Žunić, Univerzitetni klinični center Maribor, Klinika za kirurgijo, Oddelek za anestezijo, intenzivno terapijo in terapijo bolečin

anestezija i klinička farmakologija

magistar medicinskih nauka

Dragica L Žunić, SB Murska Sobota,odeljenje za infekcijske i tropske bolesti, Slovenija
doktor medicine
Marko V. Žunić, KBC Zemun, služba ortopedije sa traumatologijom, Zemun, Beograd
doktor medicine
Rada Ješić, KCS Klinika za gastroenterologiju i hepatologiju, Beograd
Redovni profesor Medicinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu
Objavljeno
2014/11/05
Broj časopisa
Vol. 6 Br. 2 (2014): Racionalna terapija
Rubrika
Originalni naučni članak
Autori koji objavljuju u ovom časopisu pristaju na sledeće uslove:

Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga Creative Commons licencom koja omogućava drugima da dele rad uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.

Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju rada objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je rad izvorno objavljen u ovom časopisu.

Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni rad onlajn (npr. u institucionalnom repozitorijumu ili na svojim internet stranicama) pre i tokom postupka prijave priloga, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog rada (up. Efekat otvorenog pristupa).