Acta Facultatis Medicae Naissensis

Povezanost između nivoa depresije i samoprocene oralnog zdravlja kod studenata medicine

Miloš Stepović — 2020-02-07

Cilj studije je određivanje povezanost između nivoa depresije i oralnog zdravlja, oralnih navika i subjektivnih osećaja u regiji usta i zuba kod studenata završne godine studija medicine.

Ukupno 103 studenata završne godine studija medicine Fakulteta medicinskih nauka, Univerziteta u Kragujevcu je učestvovalo u istraživanju. Dva upitnika su korišćena u istraživanju – Bekov inventor depresije II i upitnik oralnog zdravlja za odrasle. Statistička analiza je urađena programom SPSS, verzija 21. Hi kvadratni test je korišćen za procenu i statistički značajni rezultati su bili oni sa p vrednošću manjom od 0,05.

Nije bilo statistički značajne razlike između nivoa depresije kod muškaraca i žena. Procentualno je 21,4% studenata imalo depresiju. Korelacija između depresivnih nivoa i oralnih pokazatelja je pokazala da su učestalost pranja zuba i izbegavanje osmehivanja bili značajno različiti među ženskim studentima sa procenjenim različitim nivoima depresije.Problemi sa odgrizanjem hrane i problem u socijalnoj interakciji su bili značajno različiti kod muškaraca i žena.

Depresija je prisutna kod studenata završnih godina studija medicine i utiče na samoprocenu oralnog zdravlja studenata. Programi promocije usmereni na populaciju mladih mogu pomoći u unapređenju njihovih stavova i ponašanja vezanih za oralno zdravlje.

Pouzdanost i validnost upitnika Spilbergerovih skala anksioznosti u populaciji studenata i nepsihotičnih psihijatrijskih ambulantnih pacijenata iz Srbije

Nikola M Stojanović — 2020-05-29

Anksioznost je urođena emocionalna i kognitivna reakcija koja čoveku omogućava da se izbori sa svakodnevnim situacijama, međutim, anksioznost, takođe, može biti i patološki odgovor. Iako seupitnik Spilbergerovih skala anksioznosti (STAI) najčešće koristi u ispitivanju prisustva/odsustva anksioznosti, ne postoji dovoljno istraživanja sprovedenih na zdravom i/ili bolesnom stanovništvu Srbije, a koja bi ukazivala na pouzdanost i validnost ovog testa. Zato, cilj ovog istraživanja bio je utvrđivanje normativnih vrednosti STAI skala (stanje i osobina) i utvrđivanje njihove pouzdanosti i validnosti u ispitivanoj grupi univerzitetskih studenata i nepsihotičnih psihijatrijskih pacijenata. Vrednosti dobijene iz dva različita uzorka, koje nisu pokazivale normalnu distribuciju, bile su statistički značajno različite. Analiza ROC (Receiver Operating Characteristic) krive otkrila je da su vrednosti površine ispod krive (AUC) za obe skale veće od 0,85, pri p<0,001, a izračunate granične vrednosti za prisustvo anksioznosti su iznosile 38,5 za S-skalu, odnosno 45,5 za T-skalu. Dodatna analiza podataka pokazuje, prema koeficijentu intraklasne korelacije, da S-skala ima umerenu pouzdanost (0,713), a da T-skala ima dobru pouzdanost (0,858). Takođe, Spilbergerove skale anksioznosti (STAI) za pacijente koji pate od anksioznih poremećaja ukazuju na prisustvo anksioznosti sa koeficijentom alfa većim od 0,9. Izračunata validnost, interna doslednost, i pouzdanost za prevedene na srpski STAI skale su zadovoljavajuće, a što znači da se korišćenjem prevedenih STAI skala mogu jasno utvrditi promene u stepenu anksioznosti kod pacijenata koji pate od neurotskih, stresom povezanih i somatoformnih poremećaja.

Klinički relevantni obrasci kardiovaskularnih komorbiditeta kod pacijenata sa HOBP: da li su isti uopšte važni?

Borislav Božanić — 2020-06-25

Udruženost HOBP i kardiovaskularnih bolesti uočena je tokom proučavanja sistemskih posledica ove bolesti. Među obolelima značajno je veća incidenca, ali i mortalitet od kardiovaskularnih bolesti, dok redukcija kardiovaskularnog rizika predstavlja važno polje za redukciju sveukupnog mortaliteta od HOBP. Kompleksni patofiziološki mehanizmi interakcije respiratornog i kardiovaskularnog sistema tokom akutizacije HOBP još uvek nisu dovoljno proučeni, a njihova klinička ispoljavanja predstavljaju sve veći izazov u sklopu savremene dijagnostike i terapije. Studije pokazuju da intenziviranje sistemskog inflamatornog odgovora u akutnoj egzacerbaciji HOBP rezultuje endotelnom disfunkcijom, aktivacijom aterosklerotskih plakova, većom podložnošću ka rupturi i formiranju tromba, što je posredan, ali veoma značajan, uzrok akutnih kardiovaskularnih događaja. Akutna pogoršanja HOBP mogu biti okidači za akutni kardiovaskularni događaj, ali i sami biti pokrenuti prethodnim kardiovaskularnim dešavanjem. Uprkos unapređenim dijagnostičko-terapijskim postupcima, ova dvosmerna povezanost često ostaje neprepoznata. Efekat tretmana HOBP na koegzistirajuću vulnerabilnost kardiovaskularnog sistema još uvek nije u potpunosti razjašnjen. I pored sigurnih dokaza koji potkrepljuju vezu između HOBP i kardiovaskularnih bolesti, savremene terapijske opcije ciljanog lečenja ovih bolesti još uvek su u fazi ispitivanja, bez relevantnijih randomizovanih kliničkih ispitivanja na ovu temu. Prvi rezultati SUMMIT studije obećavaju adehvatniji tretman ovih pacijenata.

NODAL AND EXTRANODAL PERIPHERAL T/NK-CELL NEOPLASMS–CURRENT ASPECTS

Ivan Z Petković — 2020-06-17

Peripheral T/NK–cell lymphomas (PTCL) are rare, bizarre, and extremely diverse cancers. The disease is prone to relapse with a high level of chemorefractoriness leading to a poor outcome. Almost 70% of patients will experience relapse, with a median 5–year overall survival (OS) in approximately 30%. Upfront management of PTCL has been extrapolated from the treatment paradigm for aggressive B–NHL. However, universally accepted induction is rather palliative than curative. Regardless of the maximal reinforcement of upfront management, only event free survival has been influenced but not OS. All actual guidelines emphasize the importance of the autologous stem cell transplantation (auto–SCT) as a consolidation of first major response. The allogeneic SCT (allo–SCT) is not evidence–based part of upfront management. Nevertheless, its use is justified in the relapsed/refractory setting. Unfortunately, the vast majority of patients are not candidates for aggressive treatment modalities making the recommended paradigm as limited feasible. Regarding such a situation novel compounds are warranted. Although presented data indicate ominous prognosis in PTCL it is important to denote that there has been evidence–based improvement in the treatment paradigm by the introduction of L–Asparaginase, and target therapy for CD30+ PTCL. In this sense, a considerable number of new compounds entered early phase trials and gave promising results. All lights have been focused on upcoming results given the fact that at the moment we have no much to offer for the patients who have relapsed or primary refractory.

OFF-LABEL PRIMENA LEKOVA U DERMATOLOGIJI – IZAZOVI NOVIH PUTEVA PRIMENE NEKIH STARIH LEKOVA

Marija Tasić-Kostov — 2020-07-09

"Off-label” upotreba lekova, tj. upotreba lekova van/bez dozvole podrazumeva propisivanje lekova u smislu doze, indikacija, farmaceutskog oblika i puta primene ili ciljne grupe pacijenata za koje ne postoji zvanično odobrenje. U poslednje vreme ističu se nove indikacije za neke lekove koji se često koriste u lokalnom tretmanu dermatoloških oboljenja. "Off-label” upotreba lekova češća je u dermatologiji u odnosu na druge specijalnosti, i uglavnom su dostupni u obliku magistralno izrađenih preparata za lokalnu upotrebu na koži; u tom slučaju obično se ne poklanja dovoljno pažnje izboru nosača i bezbednosti lokalno primenjenog leka koji je inače indikovan za sistemsku primenu. Štaviše, podloge (baze) koje se tradicionalno koriste kao nosači za magistralno izrađene lekove obično su stabilizovane surfaktantima koji mogu da iritiraju kožu što svakako nije povoljno imajući u vidu da se stanje inflamatornih dermatoza može pogoršati kada se iste izlažu iritansima.

U ovom radu dat je prikaz nekoliko sistemskih lekova koji se u poslednje vreme upotrebljavaju u lokalnom tretmanu čestih dermatoloških oboljenja, i to van zvanično odobrene indikacije. Izbor lekova napravljen je na osnovu informacija o najčešćim magistralnim preparatima ovog tipa izrađenih prema receptu lekara u apotekama. Cilj rada bio je i prikaz dostupnih naučnih informacijama koje se tiču dva, po našem mišljenju, najveća nedostatka “off-label” lokalne upotrebe lekova u dermatologiji – bezbednosti primene finalnih formulacija na kožu i izboru nosača za određene lekove u smislu njihove stabilnosti i bezbednosti primene.