Samoprocena mentalnog zdravlja učenika srednje medicinske škole
Sažetak
Uvod: Mentalno zdravlje čini osnovu zdravlja svake osobe i u velikoj meri je povezano sa ličnim razvojem pojedinca. Adolescencija predstavlja ključni period koji će odrediti uspeh fizičkog i psihičkog razvoja pojedinca, koji može biti narušen lošim mentalnim zdravljem. Neki od najčešćih poremećaja mentalnog zdravlja u adolescenciji jesu depresija, rizično seksualno ponašanje, bolesti zavisnosti i sl. Prevencija mentalnih poremećaja i promocija mentalnog zdravlja čine važan koncept koji za cilj ima smanjenje pojave mentalnih poteškoća, a kroz strategije na različitim društvenim nivoima.
Cilj: Ispitati stavove i sagledati samoprocenu mentalnog zdravlja učenika srednje medicinske škole.
Metode: Stavovi i samoprocena mentalnog zdravlja učenika su se utvrđivali anketom koja je sadržala 24 pitanja i standardizovanim PHQ 9 upitnikom koji je sačinjen od 9 segmenata gde su učenici imali priliku da zaokruže jedan od 4 ponuđena odgovora.Istraživanjem je obuhvaćen uzorak od 80 učenika Medicinske škole u Čačku.
Rezultat: Rezultati istraživanja su pokazali da svi ispitanici smatraju da je jednako važno brinuti se o mentalnom zdravlju isto kao i o fizičkom zdravlju. Kao najčešću prepreku u traženju pomoći za očuvanje mentalnog zdravlja, 33.8% učenika je navelo vršnjački pritisak. Prema standardizovanoj skali rezultata PHQ9 upitnika, preko 32% ispitanika pokazuje blage depresivne simptome.
Zaključak: Rezultati straživanja su doveli do zaključka da velika većina učenika smatra da su usluge podrške mentalnog zdravlja nedovoljno dostupne, kao i da vršnjački pritisak predstavlja glavnu prepreku prilikom traženja pomoći podrške. Pored toga, trećina anketiranih učenika pokazuje znake minimalne depresivnosti.
Reference
World Health Organization. Promoting Mental Health: Concepts, Emerging Evidence, Practice: Summary Report. Geneva: World Health Organization; 2004.
Damnjanović VM. Karakteristike kvaliteta života i mentalnog zdravlja dece i adolescenata koji su u sistemu socijalne zaštite [disertacija]. Beograd: Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu; 2012. p. 28. Available from: https://nardus.mpn.gov.rs/handle/123456789/2417 [Accessed 2024 May 15].
Bešenić A. Medicinska sestra u očuvanju mentalnog zdravlja adolescenata [završni rad]. Varaždin: Sveučilište Sjever, Odjel za biomedicinske znanosti; 2017. Available from: https://repozitorij.unin.hr/islandora/object/unin%3A1547/datastream/PDF/view [Accessed 2024 May 16].
Dahl RE, Allen NB, Wilbrecht L, Suleiman AB. Importance of investing in adolescence from a developmental science perspective. Nature. 2018;554(7693):441–50. doi: 10.1038/nature25770.
Roncevic N. Adolescent health. Srp Arh Celok Lek. 2006;134(Suppl 1):34–44.
Ćurčić V. Mentalno zdravlje mladih - rizik i šansa. Psihijat Danas. 2005;37(1):87–107. Available from: https://scindeks-clanci.ceon.rs/data/pdf/0350-2538/2005/0350-25380501087C.pdf [Accessed 2024 May 16].
World Health Organization. Mental health of adolescents [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2024. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-mental-health.
Minić JLj.Adolescencija – kriza zdrave ličnosti. Zb Rad Filoz Fak [Internet]. 2010;(40):347–59. Available from: https://scindeks-clanci.ceon.rs/data/pdf/0354-3293/2010/0354-32931040347M.pdf [Accessed 2024 Jul 17].
Petrović A. Značajni faktori mentalnog zdravlja [završni rad]. Banja Luka: Panevropski univerzitet Aperion, Fakultet zdravstvenih nauka; 2016. Available from: http://weblibrary.apeiron-uni.eu:8080/WebDokumenti/19353-Uvod.pdf [Accessed 2024 Jul 17].
Kelić AM. Razvojni problemi u adolescenciji [završni rad]. Osijek: Filozofski fakultet Osijek, Mađarski jezik i književnost i pedagogija; 2020. Available from: https://repozitorij.ffos.hr/islandora/object/ffos:5349/datastream/PDF/view [Accessed 2024 Jul 18].
Košutić Ž. Depresivni poremećaji u adolescenciji - uticaj životnih događaja, emocionalne regulacije, afektivnog vezivanja i dimenzija ličnosti [disertacija]. Kragujevac: Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka; 2019. p. 16–7. Available from: https://nardus.mpn.gov.rs/handle/123456789/11140?locale-attribute=sr_RS [Accessed 2024 Jul 20].
Duganovska M. Faktori koji utiču na reproduktivno i seksualno zdravlje adolescenata. Med Istraž. 2018;52(3):23–7. doi: 10.5937/MedIst1803023D.
Marić M. Učestalost upotrebe psihoaktivnih sredstava u adolescentskom uzrastu. Sociol Pregl. 2012;46(1):57–76. doi: 10.5937/socpreg1201057M.
Telebak D, Sibinčić S, Babić NV, Lučić N. Upotreba psihoaktivnih supstanci u adolescenciji. Biomed Istraž. 2017;8(2):165–71.
Žuvela I, Vučković Matić M, Sindik J. Devijantno ponašanje maloljetnika i uloga obitelji. Hr Čas Javno Zdravstvo [Internet]. 2016;12(47):19–23. Available from: https://hrcak.srce.hr/299025 [Accessed 2025 Jan 29].
Simic-Vukomanovic I, Mihajlovic G, Kocic S, Djonovic N, Bankovic D, Vukomanovic V, et al. The prevalence and socioeconomic correlates of depressive and anxiety symptoms in a group of 1,940 Serbian university students. Vojnosanit Pregl. 2016;73(2):169–77.
Kaushik A, Kostaki E, Kyriakopoulos M. The stigma of mental illness in children and adolescents: a systematic review. Psychiatry Res [Internet]. 2016;243:469–94. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27517643/.
Tamburrino MB, Lynch DJ, Nagel RW, Smith MK. Primary care evaluation of mental disorders (PRIME-MD) screening for minor depressive disorder in primary care. Prim Care Companion J Clin Psychiatry. 2009;11(6):339–43. doi: 10.4088/PCC.08.m00711.
Kroenke K, Spitzer RL, Williams JB. The PHQ-9: validity of a brief depression severity measure. J Gen Intern Med. 2001;16(9):606–13. doi: 10.1046/j.1525-1497.2001.016009606.x.
Vucic V, Radovanovic S, Radevic S, Savkovic Z, Mihailovic N, Mihaljevic O, et al. Mental health assessment of cancer patients: prevalence and predictive factors of depression and anxiety. Iran J Public Health. 2021;50(10).
Budiša D, Halilović A, Jovanović L, Prole N, Borojević S. Depresivnosti vizuelno pamćenje specifičnih stimulusa (emotikona). Godišnjak za Psihologiju [Internet]. 2021;18(1):89–105.
Lee JE, Goh ML, Yeo SF. Mental health awareness of secondary school students: mediating roles of knowledge on mental health, knowledge on professional help, and attitude towards mental health. Heliyon. 2023;9(3):e14512.
Lin J, Guo W. The research on risk factors for adolescents' mental health. Behav Sci (Basel). 2024;14(4):263.
George MW, Zaheer I, Kern L, Evans SW. Mental health service use among adolescents experiencing emotional/behavioral problems and school impairment. J Emot Behav Disord. 2018;26(2):119–28.
Barber AJ, Tischler VA, Healy E. Consumer satisfaction and child behaviour problems in child and adolescent mental health services. J Child Health Care. 2006;10(1):9–21.
Radez J, Reardon T, Creswell C, Lawrence PJ, Evdoka-Burton G, Waite P. Why do children and adolescents (not) seek and access professional help for their mental health problems? A systematic review. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2021;30(2):183-211.
Parida D, Prasad P, Sahu P, Krishna SK, Joshi A, Dabar D, Verma S. Prevalence and Correlates of Depression Among School-Going Adolescents in Central India. Cureus. 2023;15(8):e44088.
Njim T, Mbanga C, Mouemba D, Makebe H, Toukam L, Kika B, Mulango I. Determinants of depression among nursing students in Cameroon. BMC Nurs. 2020;19:26.
Ni F, Zheng Y, Qian S, Shen G, Yan WJ, Wu YW, Huang Z. Mental toughness in adolescents: bridging family relationships and depression. BMC Psychol. 2024;12(1):213.
