Glasnik Advokatske komore Vojvodine

Pravna kontrola postupka javnih nabavki u Bosni i Hercegovini

2025-06-13T12:50:55+02:00

У чланку се анализира нормативни оквир правне контроле, жалбене и управносудске, поступка јавних набавки у Босни и Херцеговини. Методом концептуалне анализе се одређује појам правне контроле поступка јавних набавки у односу на друге видове контроле и разграничавају се све врсте правне контроле, а акценат се ставља на жалбу пред Канцеларијом за разматрање жалби и тужбу у управном спору. Догматско-нормативни приступ законским рјешењима у Босни и Херцеговини допуњава се упоредноправним искуствима и рецентном управно(судском) праксом, али и релевантним законодавстом Европске Уније. Аутор у закључку указује на све недостатке правне контроле поступка јавних набавки са конкретним приједлозима за побољжавањем нормативног оквира јавних набавки у Босни и Херцеговини.

Naknada štete pričinjene izvršenjem kaznenih dela protiv životne sredine

2025-06-13T12:50:55+02:00

U pravnom poretku Republike Srbije životna sredina se štiti i putem kaznenog prava, tačnije normama krivičnog, privrednoprestupnog i prekršajnog prava. Vršenjem nekog ekološkog kaznenog dela može nastupiti i odgovarajuća šteta. Reč je o građanskopravnim posledicama nastalim vršenjem predmetnih dela. Naknada štete nastale ekološkim kaznenim delima može se ostvariti vansudskim i sudskim putem. Pred sudom se takođe može ostvariti na dva načina: 1) u samom kaznenom postupku, na osnovu podnetog imovinskopravnog zahteva (tzv. adhezioni postupak) i 2) u parničnom postupku nakon okončanog kaznenog postupka. Otuda se u radu razmatraju određena pitanja vezana za obeležja ove štete, te odgovarajuća problematika vezana za proceduru ostvarivanja njene naknade. Da bi se ova materija adekvatno razmotrila, bilo je neophodno ukratko ukazati i na sama obeležja kaznenopravne zaštite životne sredine.

Zaštita životne sredine i privredni prestupi – prednosti i nedostaci

2025-06-13T12:50:55+02:00

Pojavni oblici kriminaliteta na štetu životne sredine su raznovrsni, a zbog ogromnih posledica koje pogađaju i životnu sredinu ali i zdravlje i život ljudi, u izveštajima brojnih međunarodnih organizacija svrstavaju se u sam vrh opasnih i rastućih kriminalnih aktivnosti. Tome se kao razlog može pridodati slaba primena krivičnog prava u suzbijanju ekološkog kriminaliteta, a u vezi sa tim i zamene te grane prava u praksi drugim pravnim mehanizmima. Predmet rada je analiza privrednih prestupa kao posebnih delikata domaćeg pravnog sistema i njihovih prednosti i nedostataka u zaštiti životne sredine. U radu se najpre ukazuje na osnovne karakteristike privrednih prestupa. Autorka analizira pojam privrednog prestupa i uslove odgovornosti. Drugi deo posvećen je poređenju sličnosti i razlika sa odgovornošću pravnih lica za krivična dela. Naposletku, ukazano je na prednosti i nedostatke sistema privrednih prestupa.

Krivičnopravna zaštita životinja u svetlu EU direktive 2024/1203

2025-06-13T12:50:55+02:00

U radu se razmatra pitanje usklađenosti krivičnog zakonodavstva Republike Srbije sa EU Direktivom 2024/1203 o ekološkom kriminalitetu. Iako se Direktiva ne bavi neposredno zaštitom životinja, nekolicina krivičnih dela na čijem se implementiranju od strane država članica insistira, direktno se odnosi na zaštitu divljih životinjskih vrsta. Od država članica EU se u tom smislu zahteva da strogo sankcionišu njihovo ubijanje, uništavanje, posedovanje, kupovinu, prodaju ili nuđenje na prodaju, uvoz ili izvoz, kao i nedozvoljen promet njihovim derivatima. U krivičnom pravu Republike Srbije ova ponašanja mogu se podvesti pod različita krivična dela i prekršaje, čiji primarni cilj neretko nije zaštita prirode već zaštita privrede, tržišta, carinskog sistema i sl. Polazeći od teze da je postojeća regulativa neadekvatna da životinjama pruži odgovarajuću zaštitu, u radu se analiziraju postojeće inkriminacije kojima se životinjama pruža zaštita i njihova usklađenost sa pomenutom Direktivom. Posebno se bavimo i pitanjima koja su u teoriji sporna i to mogu li životinje uopšte da budu predmet krivičnopravne zaštite, može li im se dodeliti pravni subjektivitet i da li je adekvatno njihovo poistovećivanje sa pokretnim stvarima, odnosno ’’robom’’. Na kraju se razmatra problematika odnosa krivičnih dela i prekršaja iz ove oblasti, čija se obeležja često preklapaju i prete da pokretanjem prekršajnog postupka i izricanjem prekršajne sankcije učinioca faktički zaštite od krivične odgovornosti.

Krivično pravo i adekvatnost zaštite životne sredine – međunarodni pravni standardi i materijalno krivično zakonodavstvo srbije – usaglašenost ili ne ?

2025-06-13T12:50:56+02:00

U radu se objašnjava značaj krivičnopravne zaštite životne sredine u pravnoj državi koja se odlikuje vladavinom prava. U tom se kontekstu posebno objašnjava uticaj osnovnih međunarodnopravnih standarda koji se tiču zaštite životne sredine na konkretnu normativnu koncepciju krivičnopravne zaštite životne sredine u Srbiji. U radu se, uz isticanje da je krivičnopravna zaštita životne sredine ultima ratio karaktera, poklanja pažnja i definisanju osnovnih elemenata prava zaštite životne sredine, kako u nacionalnim pravnim okvirima, tako i sa stanovišta dejstva relevantnih međunarodnopravnih izvora, povezano sa krivičnopravnom reakcijom u toj sferi.
Međunarodni standardi u oblasti zaštite životne sredine koji se u nacionalnom pravnom sistemu primenjuju bilo putem tzv. implementacionih mehanizama, bilo nekada i neposredno, imaju posebnu važnost kada se radi o oceni adekvatnosti krivičnopravne zaštite životne sredine. Rad sadrži analizu osnovnih međunarodnih standarda koji se tiču životne sredine, sadržanih u relevantnim međunarodnim izvorima prava, poput određenih međunarodnih ugovora/sporazuma/konvencija. U radu se objašnjava i dominantan ratio legis krivičnih dela protiv životne sredine u Krivičnom zakoniku Srbije, uz objašnjenje opšteg ratio legis-a tih krivičnih dela, kombinovano sa definisanjem ratio legis-a pojedinih krivičnih dela svrstanih prema zakonskoj sistematici u grupu krivičnih dela protiv životne sredine. U zaključku se posebno ističe da ogromna važnost krivičnopravne zaštite životne sredine proizlazi iz enormne važnosti zdrave i očuvane životne sredine po zdravlje ljudi, što se na temelju relevantnih ustavnopravnih odredbi manifestuje i razvijanjem mehanizama adekvatne krivičnopravne zaštite životne sredine. Analizom relevantnih krivičnopravnih normi može se uočiti da je u normativnom smislu krivičnopravna zaštita životne sredine u Republici Srbiji adekvatno koncipirana, a da određene slabosti u primeni konkretnih krivičnopravnih normi te vrste postoje u praksi, a posebno u sferi otkrivanja i dokazivanja krivičnih dela protiv životne sredine.

Odgovornost pravnih osoba za kaznena djela protiv životne sredine (iskustva Republike Hrvatske)

2025-06-13T12:50:56+02:00

Republika Hrvatska već dvadeset godina poznaje odgovornost pravnih osoba za sva kaznena djela sadržana u Kaznenom zakonu, pa tako i za kaznena djela protiv okoliša. Uz postojanje svijesti o opasnosti organiziranog ekološkog kriminala, na odgovarajući je način normativno uređeno pitanje kažnjivosti pravnih osoba, progon za kriminalno udruživanje u zločinačke organizacije te je životna sredina adekvatno zaštićena posebnim kaznenim djelima. Okoliš je primarno zaštićen nekaznenim mehanizmima drugih pravnih grana, čime je prihvaćen kombinirani model administrativnih (upravnih), prekršajnih i kaznenih sankcija. Statistički podaci pokazuju da je broj osuđenih pravnih osoba za ekološki kriminalitet u Republici Hrvatskoj zanemariv te je cilj rada bio istražiti problematiku primjene zakonske regulative korporativne odgovornosti za ekološki kriminalitet prikazom statističkih podataka i analizom pojedinih predmeta. Svrha provedenog istraživanja je odgovoriti na pitanje postoji li jaz između normativnih rješenja i njihove primjene u sudskoj praksi te koji se problemi pojavljuju kod prijavljivanja, optuženja i osuda pravnih osoba kao počinitelja kaznenih djela protiv okoliša.

Narušavanje životne sredine kroz (ne)plansku i (ne)zakonitu gradnju

2025-06-13T12:50:56+02:00

U Srbiji je planiranje, uređenje i korišćenje prostora, te izgradnja objekata i vršenje građevinskih radova regulisano Zakonom o planiranju i izgradnji, koji nalaže da prostorni i urbanistički planovi moraju biti u skladu sa Prostornim planom Republike Srbije, kao osnovnim i najvišim dokumentom u ovoj oblasti planiranja, a koji u isto vreme u planskom sistemu Republike Srbije predstavlja dokument razvojnog planiranja sa kojim moraju biti usklađene sve strategije i drugi dokumenti javne politike. Međutim, dugoročne osnove organizacije, uređenja, korišćenja i zaštite prostora Republike Srbije u cilju usaglašavanja ekonomskog i socijalnog razvoja sa prirodnim, ekološkim i kulturnim potencijalima i ograničenjima na njenoj teritoriji bile su utvrđene za period od 2010. do 2020. – ne i nakon toga. Shodno tome, autor kroz prizmu uticaja na životnu sredinu sagledava strateško-razvojnu i opštu regulatornu funkciju Prostornog plana Republike Srbije. U vezi sa tim analizira i adekvatnost rešenja iz Zakona o planiranju i izgradnji i podzakonskih akata, te njihovu usklađenost s pravilima o strateškoj proceni uticaja planova na životnu sredinu i o proceni uticaja projekata na životnu sredinu, a posebno imajući u vidu da je samim Zakonom izričito predviđeno da se neće primenjivati odredbe drugih zakona kojima se na drugačiji način uređuju pitanja koja su predmet njegovog uređivanja, osim zakona i propisa kojima se uređuje zaštita životne sredine.

Pravna zabluda u kontekstu ekoloških krivičnih dela

2025-06-13T12:50:56+02:00

One of the consequences of deepening criminal law cooperation with European integration may be a further increase in the body of law that those involved in a particular area of law need to know. It is no longer only a question of navigating the maze of internal law, but also of navigating the even more complex system of European legal development, the world of directives, framework decisions, Commission decisions and regulations. There are also a number of criminal law provisions which are directly fleshed out by EU rules. In this legal environment, even lawyers wishing to specialise in a more restricted field sometimes find it difficult to navigate, which raises the question of whether a plea of 'legal error' (the mistake in the knowledge of the law) can be accepted in the absence of knowledge of the law[AT1] .

[AT1]We need longer introduction.

Zlatni standard – oličenje odgovornosti države u međunarodnom pravu životne sredine

2025-06-13T12:50:57+02:00

This present article examines how the right to a healthy environment became a human right and how it was internationalized in response to the idea that transboundary damage existed. This evolution of the Environmental right's study and regulation led to the creation and growth of International Law concerning the Environment. In a second part, the article focuses on the key features of this institute (the right to a healthy environment) and its academic place within the environmental field and focuses on the international responsibility of the State when violating a regulation and damages the right of another sovereign State or territorial area outside its national jurisdiction. Thirdly, we highlight the diverse but similar State responsibilities by investigating this type of state accountability as a foundational idea of international environmental law and illustrate how its support for a number of international standards helps nations come together on a worldwide scale to work toward sustainable development and the recovery of the terrestrial environment. Lastly, we seek and addresses how these two categories of state duty enable global environmental conservation.

ZAŠTITA ŽIVOTINJA U NOVOM HRVATSAKOM KAZNENOM PRAVU

2025-06-13T12:50:57+02:00

Ovaj rad donosi koncizan prikaz kaznenih djela
koja se odnose na zaštitu životinja u hrvatskom kaznenom pravu.
Riječ je o kaznenom djelu ubijanja ili mučenja životinje (čl. 205)
te novom kaznenom djelu napuštanja životinje (čl. 205a). Rad daje
pregled zakonskih pretpostavki kažnjivosti i dostupne prakse i s
njom povezanih praktičnih problema. Vrijednost rada je u tome što
se po prvi put u literaturi analizira novo kazneno djelo napuštanja
životinje. Ono se uspoređuje s kaznenim djelom ubijanja i mučenja
životinje, te se kritički preispituje svrhovitost njegovog uvođenja.
Autor zastupa stajalište da je ovom zakonskom izmjenom uvedena
pravna nesigurnost da je izmjena bila suvišna, odnosno da je napuštanje
životinje bilo u dovoljnoj mjeri pokriveno kaznenim djelom
ubijanja i mučenja životinje.

(NEKI) SUDOVI TRAŽE NOVE PRISTUPE I PRINCIPE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE I PRIRODE

2025-06-13T12:50:57+02:00

Abstract: Environmental degradation is escalating at a pace that is outpacing the capacity of traditional legal responses. Drawing on recent jurisprudence, this paper argues that courts are beginning to bridge the gap left by hesitant legislatures and executives by importing soft-law norms, reviving the precautionary principle, and embracing intergenerational responsibility. Administrative law thus becomes a frontline instrument: buffer zones around drinking-water sources, for instance, now hinge on future rather than present risk. By contrast, criminal law remains shackled to “blanket” norms that condition liability on the breach of narrowly framed environmental regulations, leaving serious violations, such as pollution caused by a traffic accident, outside its reach. The author contends that without a results-oriented reinterpretation of environmental crimes, the promise of Directive 2008/99/EC and its 2024 successor will remain unfulfilled. Only a coordinated evolution of administrative, private, and criminal mechanisms can restore the law’s deterrent force and safeguard environmental integrity for future generations.

Disciplinska praksa Disciplinskog suda AKV

2025-06-13T12:50:58+02:00