Derivation of geographical marginalization index of Bosnia and Herzegovina using GIS multicriteria decision analysis

Keywords: GIS-MCDA, marginalization, marginality, Bosnia and Herzegovina

Abstract


Across Europe marginalization has been highlighted as an object of important political concern. In the area of Central Europe and the Balkans, the problem of marginalization has not been sufficiently researched. This particularly applies to the Bosnia and Herzegovina (BiH). Using the GIS multicriteria decision analysis a composite index of geographical marginalization (GMAR) was created. Marginalization is analyzed as a multidimensional concept using the 4 groups with a total of 40 criteria. Spatial patterns were detected from extremely marginalized to extremely non-marginalized regions. The GMAR indicates the existence of regional disparities in BiH. The high degree of marginalization, especially those in the border sector, alerts the implementation of the demarginalization measures.

References

Abebaw, D., & Admassie, A. (2014). Correlates of extreme poverty in rural Ethiopia. Marginality: addressing the nexus of poverty, exclusion and ecology, 117-131.

Anđelković-Stoilković, M., Devedžić, M., & Vojković, G. (2018). The border regions of Serbia: Peripheral or marginal areas. Trames: A Journal of the Humanities & Social Sciences, 22(2). https://doi.org/10.3176/tr.2018.2.07

Avdić, A., Avdić, B., & Zupanc, I. (2022). Socio-demographic analysis of border regions of Bosnia and Herzegovina. Acta Geographica Slovenica, 62(3), 7–19. https://doi.org/10.3986/AGS.10859

Banda, A., Avdić, B., Avdić, A., & Korjenić, A. (2022). Tourism and Depopulation in Mountain Regions of Bosnia and Herzegovina: Case Study of Bjelašnica and Vranica, Journal of Tourism and Hospitality Management, 8(8) 93-107. https://doi.org/10.35666/25662880.2022.8.93

Blečić, I., Cecchini, A., Muroni, E., Saiu, V., Scanu, S., & Giuseppe, A. T. (2023). Addressing Peripherality in Italy: A Critical Comparison between Inner Areas and Territorial Capital-Based Evaluations, Land, 12(2), 312. https://doi.org/10.3390/land12020312

Chieffallo, L., & Palermo, A. (2022). Spatial analysis for territorial marginality mapping. GIS-based application to the case of Southern and Insular Italy, in: SUPTM 2022: 1st Conference on Future Challenges in Sustainable Urban Planning & Territorial Management, SUPTM 2022 conference proceedings, https://doi.org/10.31428/10317/10468

Cullen, B. T., & Pretes, M. (2000). The meaning of marginality: interpretations and perceptions in social science. The social science journal, 37(2), 215-229.

Déry, S., Leimgruber, W., & Zsilincsar, W. (2012). Understanding marginality: Recent insights from a geographical perspective. Hrvatski geografski glasnik, 74(1), 5-18. https://doi.org/10.3176/tr.2018.2.07

Domazetović, F., Šiljeg, A., Lončar, N., & Marić, I. (2019). Development of automated multicriteria GIS analysis of gully erosion susceptibility. Applied geography, 112, 102083, https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2019.102083

Dwivedi, O.P., Khator, R., & Nef, J. (2007). Marginalization and Exclusion. In: Managing Development in a Global Context. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1057/9780230627390_5

Džubur-Alić, A. (2018). Socijalna medicina i organizacija zdravstvene zaštite I [Social medicine and health care organization I], Univerzitetski udžbenik, Sarajevo, BiH: Medicinski fakultet Univerziteta u Sarajevu, pp. 376

Emirhafizović, M., & Zolić, H. (2017). Dobna struktura i reprodukcija stanovništva Bosne i Hercegovine [Age structure and reproduction of the population of Bosnia and Herzegovina]. Demografske i etničke promjene u Bosni i Hercegovini. CLXXII (9). 11-26. Sarajevo. https://doi.org/10.5644/PI2017.172.01

Gatzweiler, F., Baumüller, H., von Braun, J., & Ladenburger, C. (2011). Marginality: addressing the root causes of extreme poverty. ZEF working paper no 77, Center for Development Research. Bonn: University of Bonn

Gekić, H., Bidzan-Gekić, A., Mirić, R., & Remenyi, P. (2020). Hidden geographies of population implosion in Bosnia and Herzegovina. European Journal of Geography, 11, 47-64. https://doi.org/10.48088/ejg.h.gek.11.2.47.64.

Graw, V., & Husmann, C. (2014). Mapping marginality hotspots. Marginality: addressing the nexus of poverty, exclusion and ecology, 69-83.

Grbić, J. (1993). Etnicitet i razvoj. Ogled o etničkome identitetu i društvenome razvoju. [Ethnicity and development. An essay on ethnic identity and social development]. Etnološka tribina, 23(16), 57-72.

Gurung, G. S., & Kollmair, M. (2005). Marginality: Concepts and their limitations (Vol. 4). Dialogue.

Meade, J. E., Wrigley, E. A., Brass, W., Boreham, A. J., Glass, D. V., & Grebenik, E. (1970). Demography and economics, Population Studies, 24, 25-31. https://doi.org/ 10.1080/00324728.1970.10404571

Luan, H., Minaker, L. M., & Law, J. (2016). Do marginalized neighbourhoods have less healthy retail food environments? An analysis using Bayesian spatial latent factor and hurdle models. International Journal of Health Geographics, 15(1), 1-16. https://doi.org/10.1186/s12942-016-0060-x

Madzevic, M., Toshevska-Apostolovska, B., & Iliev, D. (2013). A process of demographic and economic polarization in the Republic of Macedonia. Geographica Pannonica, 17(2), 46-53.

Marić, I., Mrđen, S., & Šiljeg, S. (2020). Izvođenje indeksa demografske depresije primjenom GIS analize-primjer Međimurske županije. [Derivation of demographic depression index using GIS analysis - an example from Medjimurje County], Stanovništvo, 58(1), 63-87. https://doi.org/10.2298/STNV191225001M

Marković, A., (2021). Kupres u RS: Nekada bogato mjesto sa stotinama djece danas ima samo 10 učenika [Kupres in RS. Once a rich place with hundreds of children today has only 10 students], n1info.ba., available at: https://n1info.ba/vijesti/kupres-u-rs-nekada-bogato-mjesto-sa-stotinama-djece-danas-ima-samo-10-ucenika/, August 23, 2023.

Martínez-Martínez, O.A., & Rodríguez-Brito, A. (2020). Vulnerability in health and social capital: a qualitative analysis by levels of marginalization in Mexico. International journal for equity in health, 19(1), 1-10. https://doi.org/10.1186/s12939-020-1138-4.

Mrđen, S., & Marić, I. (2018). Demografski depresivna područja u Hrvatskoj: kakva treba biti populacijska politika? [Depressive Demographic Zones in Croatia - What should be the demographic policy?]. Zbornik Matice srpske za društvene nauke, 167, 687 - 699. https://doi.org/10.2298/ZMSDN18667687M

Nejašmić, I., & Toskić, A. (2013). Starenje stanovništva pograničnih područja Republike Hrvatske [Population Ageing in Croatian Border Region], Acta Geographica Croatica, 40(1), 1-13.

Nejašmić, I., & Toskić, A. (2016). Ostarjelost stanovništva seoskih naselja Republike Hrvatske [Population Ageing in Rural Settlements in the Republic of Croatia]. Migracijske i etničke teme, 32(2), 191-219.

Nurković, S. (2006): Suvremeni socijalno-geografski problemi regionalnog razvoja Bosne i Hercegovine. [Contemporary socio-geographical problems of regional development of Bosnia and Herzegovina]. Annales: Series Historia et Sociologia, 16(1), 203-212.

Prskawetz, A. & Lindh, T. (2007). The Relationship Between Demographic Change and Economic Growth in the EU. Research Report No. 32, Vienna, Austria: Vienna Institute of Demography, Austrian Academy of Sciences.

Šiljeg, A., Cavrić, B., Šiljeg, S., Marić, I., & Barada, M. (2019). Land suitability zoning for ecotourism planning and development of Dikgatlhong Dam, Botswana. Geographica Pannonica, 23(2). https://doi.org/10.5937/gp23-20633

Šiljeg, S., Šiljeg, A., & Glamuzina, N. (2016). Quantitative analysis of marginalization indicators–example of the peninsula of Pelješac, Croatia. Acta geographica Slovenica, 56(2), 235-245.

Von Braun, J., & Gatzweiler, F. W. (2014). Marginality—an overview and implications for policy. Marginality: Addressing the nexus of poverty, exclusion and ecology, 1-23.

Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine, Podružnica/Ekspozitura Brčko (2023). Demografija u Brčko Distriktu BiH [Demographics in Brčko District of BiH] 2018-2022., XXII (5).

Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine,Podružnica/Ekspozitura Brčko (2022). Demografija u Brčko Distriktu BiH [Demographics in Brčko District of BiH] 2017-2021., XXI (8).

Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine (2013). Sistematski/sustavni spisak općina i naseljenih mjesta BiH, Popis stanovništvo 2013. [Systematic list of municipalities and settlements of Bosnia and Herzegovina, Population Census 2013].

Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine, Brčko (2022). Bilten statsitički podaci Brčko Distrikta BiH. [Bulletin of statistical data of the Brčko District of Bosnia and Herzegovina].

Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine (2016). Popis stanovništvo, domaćinstava i stanova u Bosni i Herecgovini, 2013. Rezultati popisa. [Census of population, households and apartments in Bosnia and Herzegovina, 2013. Census results]. https://www.popis.gov.ba/popis2013/doc/RezultatiPopisa_BS.pdf, accessed on July 13-25, 2023.): Book 01; Book04; Book 07.

Database of state secondary schools in Bosnia and Herzegovina (https://www.eduinfo.ba/drzavne-srednje-skole/, accessed in July 24, 2023).

Database of public institutions in Bosnia and Herzegovina (Baza Javnih Ustanova - Dobrodošli (transparentno.ba), accessed in July 25, 2023.);

Federalni zavod za programiranje razvoja (2022). Socioekonomski pokazatelji po općinama FBiH 2021 [Socioeconomic indicators by municipalities of FBiH 2021].

Federalni zavod za programiranje razvoja (2023). Socioekonomski pokazatelji po općinama FBiH 2022 [Socioeconomic indicators by municipalities of FBiH 2022].

Federalni zavod za statistiku (2022). Zaposlenost, nezaposlenost, place i troškovi rada 2021. [Employment, unemployment, wages and labor costs 2021]. Statistički bilten 346.

Federalni zavod za statistiku (2023). Zaposlenost, nezaposlenost, plaće i troškovi rada, 2023 [Employment, unemployment, wages and labor costs 2022]. Statistički bilten 363.

Federalni zavod za statistiku (2021). Demografska statistika [Demographic statistics]. Statistički bilten 343.

Federalni zavod za statistiku (2023). Demografska statistika [Demographic statistics]. Statistički bilten 360.

Opština Bosansko Grahovo & United Nation Development Programme Bosnia and Herzegovina – UNDP. (2021). Strategija razvoja opštine Bosansko Grahovo 2021-2027 [Strategy of development of municipality Bosansko Grahovo 2021-2027].

Republički zavod za statistiku Republike Srpske (2022), Demografska statistika [Demographic statistics]. Statistički bilten.

Republički zavod za statistiku Republike Srpske (2022). Gradovi i opštine Republike Srpske [Cities and Municipalities od Republika Srpska].

Republički zavod za statistiku Republike Srpske (2022). Plaće, zaposlenost i nezaposlenost [Wages, employment and unemployment].

Republički zavod za statistiku Republike Srpske (2023). Procjene stanovništvo 2013-2022 [Population estimates 2013-2022]. Statistika stanovništva, godišnje saopštenje br. 180/23.

Republički zavod za statistiku Republike Srpske (2023). Rođeni i umrli u Republici Srpskoj [Born and dies in Republika Srpska]. Statistika stanovništva, godišnje saopštenje br. 130/23.

Swiss Agency for Development and Cooperation - SDC & United Nation Development Programme Bosnia and Herzegovina – UNDP. (2014). Strategija razvoja općine Bihać 2014-2023. [Strategy of Development of Municipality Bihać 2014-2023].

Zavod za planiranje razvoja Kantona Sarajevo (2020). Strategija razvoja Kantona Sarajevo 2021-2027 – strateška platforma [Strategy of Development of Canton Sarajevo 2021-2027 – strategic platform].

URL 1: DIVA-GIS, https://www.diva-gis.org/Data, accessed on: July 23, 2023

URL 2: Copernicus, https://land.copernicus.eu/pan-european/corine-land-cover, July 23, 2023

URL 3: Geofabrik, https://www.geofabrik.de/, July 24, 2023.

URL 4: Nacionalni parkovi i parkovi prirode u Bosni i Hercegovini, https://bs.wikipedia.org/wiki/Nacionalni_parkovi_i_parkovi_prirode_u_Bosni_i_Hercegovini, July 24, 2023.

URL 5: Figshare, https://figshare.com/articles/dataset/Global_Aridity_Index_and_Potential_Evapotranspiration_ET0_Climate_Database_v2/7504448/3?file=13901336, July 24, 2023

URL 6: Fakulteti EDUKACIJA https://fakulteti.edukacija.rs/fakulteti-u-bosni-i-hercegovini, July 26, 2023

URL 7: EDUinfo https://www.eduinfo.ba/drzavne-srednje-skole, July 26, 2023

URL 8: Bosansko Grahovo, grad koji izumire, https://bljesak.info/vijesti/flash/bosansko-grahovo-grad-koji-izumire/57702, August 22, 2023

URL 9: Uništa u BiH: Selo kojem prijeti izumiranje jer se do njega može samo iz EU, https://www.klix.ba/vijesti/bih/unista-u-bih-selo-kojem-prijeti-izumiranje-jer-se-do-njega-moze-samo-iz-eu/140908031, August 22, 2023

URL 10: Problemi izrazito nerazvijenih opština Drvar, Grahovo i Glamoč, https://n1info.ba/vijesti/problemi-izrazito-nerazvijenih-opstina-drvar-grahovo-i-glamoc/, August 23, 2023

URL 11: Popis stanovništva u Bosni i Hercegovini 1991., https://hr.wikipedia.org/wiki/Popis_stanovni%C5%A1tva_u_Bosni_i_Hercegovini_1991, October 22, 2023

Published
2023/12/29
Section
Original Research