Journal Resuscitatio Balcanica

EuReCa_Srbija 2014.-2023. ANALIZA PRIMENE MERA RESUSCITACIJE PRE, TOKOM I NAKON COVID-19 PANDEMIJE

Aleksandra Lazić — 2025-02-03

Uvod: Studija EuReCa Srbija prikuplja podatke o vanbolničkom srčanom zastoju (VBSZ) od 1. oktobra 2014. uključujući i period tokom COVID-19 pandemije. Cilj ovog rada je analiza podataka o VBSZ i njegovim ishodima u odnosu na periode pre, tokom i nakon COVID-19 pandemije.

Materijal i Metode: Studija je uključivala epidemiološke podatke o VBSZ prikupljene putem upitnika EuReCa studije od 2014. do 2023. godine. Podaci o incidenci VBSZ, učestalosti započinjanja/ne-započinjanja mera kardiopulmonalne resuscitacije (KPR), učešću svedoka u njihovom sprovođenju, incidenci šokabilnog inicijalnog srčanog ritma, povratku spontane cirkulacije na mestu zadesa (any ROSC) te prijemu u bolnicu sa ROSC-om prikupljeni su i analizirana je njihova povezanost, kao i trend njihovog kretanja pre, tokom i nakon COVID-19 pandemije u Srbiji.

Rezultati: Tokom perioda COVID-19 pandemije incidenca zabeleženih slučajeva VBSZ bila je 49,23/100000 stanovnika u odnosu na 114,78/100000 pre, odnosno 105,52/100000 nakon pandemije. Incidenca započinjanja KPR mera na 100000 stanovnika je u istim vremenskim periodima bila statistički značajno različita i iznosila je 34,95 pre, 48,14 tokom i 75,20 posle perioda pandemije. Procentualno posmatrano uočeno je smanjenje učestalosti učešća svedoka u sprovođenju mera KPR tokom pandemije (10,03%), u poređenju sa periodom pre (13,13%), dok je značajno povećanje uočeno nakon pandemije (19,56%), ali je uočen trend porasta incidence KPR od strane svedoka na 100000 stanovnika pre, tokom i nakon pandemije (4,59; 4,83 I 14,71 respektivno).

Značajno smanjena učestalost ROSC-a tokom COVID-19 pandemije od15,21% uočena je u poređenju sa 21,55% i 31,11% pre i posle pandemije, respektivno. Godišnja incidenca preživljavanja do prijema u bolnicu na 100000 stanovnika među grupama VBSZ slučajeva pre, tokom i nakon pandemije, takođe je bila značajno različita među ovim ispitivanim vremenskim periodima (6,12; 6,54i 16,21, respektivno).

Zaključak: Registrom EuReCa_Srbija uočeno je smanjenje incidence VBSZ tokom perioda pandemije COVID-19, u poređenju sa periodima pre i nakon pandemije. Incidenca učešća svedoka u započinjanju KPR mera imala je trend porasta pre, tokom i nakon pandemije. Incidenca any ROSC, prijema u bolnicu sa spontanom cirkulacijom bila nepromenjena pre i tokom dok je povećanje uočeno u periodu nakon pandemije.

EuReCa_Srbija 2014-2021 – Uticaj prediktora na pojavu šokabilnog ritma, any ROSC-a i ROSC-a na prijemu kod pacijenata sa VBSZ osvedočenim od strane ekipe HMP

Sara Medić — 2025-02-03

Cilj: Istraživanjem smo želeli da identifikujemo prediktore prehospitalnih ishoda-inicijalno šokabilnog ritma, povrataka spontane cirkulacije i povratka spontane cirkulacije na prijemu u slučajevima vanbolničkog srčanog zastoja osvedočenog od strane ekipa hitne medicinske pomoći.

Materijali i metode: Studija je koristila epidemiološke podatke prikupljene putem EuReCa upitnika od 1. oktobra 2014. do 31. decembra 2021. U istaživanje su uključeni pacijenti kod kojih je vanbolnički srčani zastoj osvedočen od strane ekipa hitne medicinske pomoći, kao pacijenti pedijatrijskog uzrasta i zadesi nekardiogene etiologij. Podaci prikupljeni iz 16 opština Republike Srbije, koje predstavljaju 24,13% populacije ove zemlje, analizirani su korišćenjem SPSS Statistics softvera. Statistička značajnost je definisana kao p<0.05.

Rezultati: Od 8.349 analiziranih slučajeva vanbolničkog srčanog zastoja, 12,2% osvedočeno je od strane ekipa hitne medicinske pomoći. Verovatnoća registrovanja inicijalno šokabilnog ritma u ovoj kategoriji osvedočenosti bila je 2.35 puta veća kod osoba starijih od 65 godina u poređenju sa mlađim (OR:2.354; 95% CI:1.280-4.331), 2.19 puta veća u slučaju zadesa kod osoba muškog pola u poređenju sa osobama ženskog (ženski pol: OR:0.457, 95%; CI:0.242-0.864) i 22.69 puta veća u slučaju kardiogene etiologije (OR:22.695; 95% CI:3.020-170.547). Verovatnoća povratka spontane cirkulacije je 3.23 puta veća u slučaju zadesa van mesta prebivališta (u mestu prebivališta: OR:0.310; 96% CI:0.176-0.546) i 4.07 puta veća u slučaju inicijalno registrovanog šokabilnog ritma (OR:4.068 ; 95% CI: 2.273-7.278). Ukoliko se zades dogodi u mestu naseljenom sa manje od 100,000 stanovnika, van mesta prebivališta i ukoliko je inicijalni ritam šokabilan verovatnoća za ROSC na prijemu je veća, ali se niti jedna varijabla nije izdvojila kao njegov nezavisni prediktor.

Zaključak: Jedna od predloženih strategija poboljšalanja stope preživljavanja vanbolničkog srčanog zastoja jeste povećanje incidence HMP-osvedočenih zastoja kao kategorije zadesa prema osvedočenosti sa najboljim preživljavanjem. U manjku istraživanja na temu prediktora željenih prehospitalnih ishoda, kao i identifikovanja rizičnih epidemioloških kategorija, neophodne su dodatne studije radi daljeg planiranja aktivnosti i povećanja preživljavanja u ovoj grupaciji pacijenata, te u pojedinim rizičnim epidemiološkim kategorijama.

Prediktori pojave šokabilnog ritma i povrataka spontane cirkulacije kod pacijenata sa osvjedočenim srčanim zastojem

Jovana Ristić — 2025-02-03

Uvod: Vanbolnički srčani zastoj (OHCA) predstavlja globalni zdravstveni izazov sa prosečnom stopom preživljavanja od 8%. Ishodi zavise od faktora kao što su lokacija, vreme do povratka spontane cirkulacije (ROSC), demografske karakteristike pacijenata i tip inicijalnog srčanog ritma.

Materijal i metode: EuReCa_Srbija je deo studije EuReCa ONE o preživljavanju nakon vanbolničkog srčanog zastoja (OHCA) u Evropi. Uključeni su slučajevi OHCA koje su zbrinjavale ekipe hitne medicinske pomoći (HMP), uključujući pedijatrijske i nekardiogene slučajeve. Podaci su prikupljani prema protokolu EuReCa ONE u periodu od 1. oktobra 2014. do 31. decembra 2021. godine.

Rezultati: Ispitivali smo prediktore za šokabilni inicijalni ritam, ROSC i prijem u bolnicu koristeći univarijabilnu i multivarijabilnu binarnu logističku regresiju. OHCA u područjima sa više od 100.000 stanovnika i u domovima pacijenata imali su značajno manju verovatnoću za šokabilni ritam (57,4% i 65,4% manje), dok su mlađa životna dob i kardiogeni uzrok povećavali verovatnoću (1,7 i 8,5 puta više). Šokabilni ritam je značajni prediktor za ROSC, povećavajući verovatnoću 3,9 puta, a za ROSC pri prijemu u bolnicu 3,3 puta. Urbanizovane i stambene lokacije smanjivale su šanse za ROSC za 55,8% i 51,1%. Pomoć dispečera HMP povećala je verovatnoću za ROSC pri prijemu u bolnicu 1,7 puta, dok je kašnjenje od 10 ili više minuta od poziva HMP do defibrilacije smanjilo verovatnoću za 86,1%.