Mogu li inhibitori leukotrienskih receptora sačuvati kognitivne funkcije kod pacijenata sa astmom?

Inhibitori leukotrienskih receptora i kognicija

  • Dejan Aleksić Univerzitet u Kragujevcu, Srbija, Fakultet medicinskih nauka, Katedra za neurologiju, Univerzitetski klinički centar Kragujevac, Klinika za neurologiju
  • Snežana Lazarević Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka, Katedra za neurologiju, Univerzitetski klinički centar Kragujevac
  • Romana Suša Klinika za pulmologiju, Univerzitetski klinički centar Kragujevac, Kragujevac, Srbija
  • Zorica Lazić Fakultet medicinskih nauka, Univerzitet u Kragujevcu i Klinika za pulmologju, Uniiverzitetski klinički centar Kragujevac, Kragujevac, Srbija
  • Ivan Čekerevac Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka, Katedra za internu medcinu, Univerzitetski klinički centar Kragujevac, Klinika za pulmologiju, Kragujevac, Srbija
  • Gordana Tončev Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka, Katedra za neurologiju, Univerzitetski klinički centar Kragujevac, Kliinika za neurologiju, Kragujevac, Srbija
DOI: https://doi.org/10.5937/mckg59-53102
Ključne reči: kognitivne funkcije, MoCA, imenovanje, odloženo opoziv, montelukast

Sažetak


Uvod: Nedavna istraživanja sugerišu da neuroinflamacija može igrati ključnu ulogu u kognitivnoj disfunkciji koja je posledica starosti. Studije su istraživale uticaj antagonista inhibitora leukotrienskih receptora (LTR) montelukasta, leka koji se obično koristi za lečenje alergija i astme, na rizik od razvoja demencije. Cilj ove studije bio je da se uporede kognitivne funkcije kod pacijenata sa astmom koji su koristili i koji ne koriste montelukast i zdrave kontrole.

Metod: U ovoj studiji 50 pacijenata sa astmom (67,34±6,44 godine) (20 korisnika montelukasta i 30 onih koji ne koriste montelukast) je upoređeno sa 50 zdravih u kontrolnoj grupi (68,08±5,95 godina). Svaki učesnik je procenjen Mini mental examination testom (MMSE) i Montrealskim kognitivnim testom (MoCA). Memorijski koeficijenti (verbalni, vizuelni, opšti, odloženo pamćenje i pažnja i koncentracija) mereni su testom Vechsler Memori Scale-Revised (VMS-R). 

Rezultati: Orijentacija kao poddomen MoCA skale bila je lošija kod pacijenata sa astmom u odnosu na kontrolnu grupu (p=0,048). Pacijenti sa astmom lečeni montelukastom imali su značajno veći MoCA skor (p=0,033) (dominantno zbog odloženog prisećanja) (p=0,044) od pacijenata bez terapije montelukastom. Osobe sa astmom na terapiji montelukastom pokazale su statistički značajno bolje rezultate na MoCA testu (p=0,037) u odnosu na kontrolnu grupu (dominantno zbog pažnje (p=0,032) i odloženog prisećanja (p=0,021)).  

Zaključak: Montelukast grupa u poređenju sa onima koji ne koriste montelukast imala je bolje rezultate na MoCA (dominantno zbog odloženog povlačenja). Potrebne su studije sa većim brojem učesnika da bi se potvrdio efekat montelukasta na kognitivni status starijih osoba.

 

Reference

1. Brito DVC, Esteves F, Rajado AT, Silva N; ALFA score Consortium; Araújo I, Bragança J, Castelo-Branco P, Nóbrega C. Assessing cognitive decline in the aging brain: lessons from rodent and human studies. NPJ Aging. 2023;9(1):23.
2. Krause DL, Müller N. Neuroinflammation, microglia and implications for anti-inflammatory treatment in Alzheimer's disease. Int J Alzheimers Dis. 2010;2010:732806.
3. Huber C, Marschallinger J, Tempfer H, Furtner T, Couillard-Despres S, Bauer HC, Rivera FJ, Aigner L. Inhibition of leukotriene receptors boosts neural progenitor proliferation. Cell Physiol Biochem. 2011;28(5):793-804.
4. Marschallinger J, Schäffner I, Klein B, Gelfert R, Rivera FJ, Illes S, Grassner L, Janssen M, Rotheneichner P, Schmuckermair C, Coras R, Boccazzi M, Chishty M, Lagler FB, Renic M, Bauer HC, Singewald N, Blümcke I, Bogdahn U, Couillard-Despres S, Lie DC, Abbracchio MP, Aigner L. Structural and functional rejuvenation of the aged brain by an approved anti-asthmatic drug. Nat Commun. 2015;6:8466.
5. Michael J, Zirknitzer J, Unger MS, Poupardin R, Rieß T, Paiement N, Zerbe H, Hutter-Paier B, Reitsamer H, Aigner L. The Leukotriene Receptor Antagonist Montelukast Attenuates Neuroinflammation and Affects Cognition in Transgenic 5xFAD Mice. Int J Mol Sci. 2021;22(5):2782.
6. Marschallinger J, Altendorfer B, Rockenstein E, Holztrattner M, Garnweidner-Raith J, Pillichshammer N, Leister I, Hutter-Paier B, Strempfl K, Unger MS, Chishty M, Felder T, Johnson M, Attems J, Masliah E, Aigner L. The Leukotriene Receptor Antagonist Montelukast Reduces Alpha-Synuclein Load and Restores Memory in an Animal Model of Dementia with Lewy Bodies. Neurotherapeutics. 2020;17(3):1061-1074.
7. Mrowetz H, Kotob MH, Forster J, Aydin I, Unger MS, Lubec J, Hussein AM, Malikovic J, Feyissa DD, Korz V, Höger H, Lubec G, Aigner L. Leukotriene signaling as molecular correlate for cognitive heterogeneity in aging: an exploratory study. Front Aging Neurosci. 2023;15:1140708.
8. Rahman SO, Singh RK, Hussain S, Akhtar M, Najmi AK. A novel therapeutic potential of cysteinyl leukotrienes and their receptors modulation in the neurological complications associated with Alzheimer's disease. Eur J Pharmacol. 2019;842:208-220.
9. Grinde B, Engdahl B. Prescription database analyses indicates that the asthma medicine montelukast might protect against dementia: a hypothesis to be verified. Immun Ageing. 2017;14:20.
10. Yerraguravagari B, Penchikala NP, Kolusu AS, Sandeep Ganesh G, Konduri P, Nemmani KVS, Samudrala PK. Montelukast Ameliorates Scopolamine-induced Alzheimer's Disease: Role on Cholinergic Neurotransmission, Antioxidant Defence System, Neuroinflammation and Expression of BDNF. CNS Neurol Disord Drug Targets. 2023 Sep 27. doi: 10.2174/0118715273258337230925040049. Epub ahead of print. PMID: 37779395.
11. Rozin SI. Case Series Using Montelukast in Patients with Memory Loss and Dementia. Open Neurol J. 2017; 11:7-10.
12. Lo CWH, Pathadka S, Qin SX, Fung LWY, Yan VKC, Yiu HHE, Bloom CI, Wong ICK, Chan EWY. Neuropsychiatric events associated with montelukast in patients with asthma: a systematic review. Eur Respir Rev. 2023 Sep;32(169):230079.
13. Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR. "Mini-mental state". A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res. 1975;12(3):189-98.
14. Nasreddine ZS, Phillips NA, Bédirian V, Charbonneau S, Whitehead V, Collin I, Cummings JL, Chertkow H. The Montreal Cognitive Assessment, MoCA: a brief screening tool for mild cognitive impairment. J Am Geriatr Soc. 2005;53(4):695-9.
15. Dejan Lalović, Aleksandra Stanković. Neka svojstva kratkoročnog verbalnog pamćenja depresivnih pacijenata. Psihološka istraživanja. 2012; Vol. XV (1) 23-35.
16. Maesawa S, Bagarinao E, Fujii M, Futamura M, Motomura K, Watanabe H, Mori D, Sobue G, Wakabayashi T. Evaluation of resting state networks in patients with gliomas: connectivity changes in the unaffected side and its relation to cognitive function. PLoS One. 2015;10(2):e0118072.
17. Pietrzak D, Pietrzak A, Krasowska D, Makara-Studzińska M, Madej A, Baranowska M, Borzęcki A. Depressiveness, measured with Beck Depression Inventory, in patients with psoriasis. J Affect Disord. 2017;209:229-234.
18. Nair AK, Van Hulle CA, Bendlin BB, Zetterberg H, Blennow K, Wild N, Kollmorgen G, Suridjan I, Busse WW, Rosenkranz MA. Asthma amplifies dementia risk: Evidence from CSF biomarkers and cognitive decline. Alzheimers Dement (N Y). 2022;8(1):e12315.
19. Mendelsohn AR, Larrick JW. Pharmaceutical Rejuvenation of Age-Associated Decline in Spatial Memory. Rejuvenation Res. 2016; 19(6):521-524.
20. Grinde B, Schirmer H, Eggen AE, Aigner L, Engdahl B. A possible effect of montelukast on neurological aging examined by the use of register data. Int J Clin Pharm. 2021;43(3):541-548.
21. Ishikura Y, Maeda-Minami A, Hosokawa M, Onoda A, Kawano Y, Ihara T, Sugamata M, Takeda K, Mano Y. Leukotriene Receptor Antagonist Use and Dementia Risk in Patients With Asthma: A Retrospective Cohort Study. In Vivo. 2021;35(6):3297-3303.
22. Xiong LY, Ouk M, Wu CY, Rabin JS, Lanctôt KL, Herrmann N, Black SE, Edwards JD, Swardfager W. Leukotriene receptor antagonist use and cognitive decline in normal cognition, mild cognitive impairment, and Alzheimer's dementia. Alzheimers Res Ther. 2021; 13(1):147.
23. Michael J, Marschallinger J, Aigner L. The leukotriene signaling pathway: a druggable target in Alzheimer's disease. Drug Discov Today. 2019;24(2):505-516.
Objavljeno
2025/09/04
Broj časopisa
Vol. 59 Br. 1 (2025): MEDICINSKI ČASOPIS
Rubrika
Originalni naučni članak