HEMOLITIČKO-UREMIJSKI SINDROM: ETIOPATOGENEZA, DIJAGNOSTIKA I OSNOVNI PRINCIPI LEČENJA

Dejan S Petrović

doi:10.5937/mckg49-9121

Dejan S Petrović Klinika za urologiju i nefrologiju, KC Kragujevac, Fakultet medicinskih nauka Univerziteta u Kragujevcu

DOI: https://doi.org/10.5937/mckg49-9121

Sažetak

Hemolitičko-uremijski sindrom (HUS) je klinički sindrom koji se ispoljava trombocitopenijom, hemoliznom anemijom i akutnim oštećenjem bubrega. Tipični HUS je izazvan dejstvom verotoksina na endotelne ćelije malih krvnih sudova bubrega i mozga. Glavnu ulogu u patogenezi atipičnog HUS-a ima poremećaj regulacije aktivnosti alternativnog puta sistema komplementa (mutacije gena za proteine koji regulišu aktivnost alternativnog sistema komplementa, antitela na faktor komplementa H). Bolest se klinički ispoljava simptomima i znacima oštećenja bubrega i mozga. Dijagnoza HUS-a se postavlja na osnovu smanjenog broj trombocita, mikroangiopatske hemolizne anemije (negativan Coombs-ov test, smanjena koncentracija haptoglobina, povećana koncentracija ukupnog bilirubina i laktat dehidrogenaze u serumu, povećan broj šizocita u razmazu periferne krvi) i povećane koncentracije kreatinina u serumu. Za razlikovanje tipičnog od atipičnog HUS-a potrebno je uraditi mikrobiološki pregled stolice, izmeriti titar anti-verotoksin-antitela i anti-lipopolisaharid-antitela, odrediti aktivnost enzima ADAMTS13 (mutacija gena za ADAMTS13, anti-ADAMTS13-antitela) i ispitati aktivnost alternativnog puta sistema komplementa (C3 komponenta komplementa, faktor komplementa H, I, B, ispoljavanje MCP na mononuklearnim ćelijama iz periferne krvi, anti-CFH-antitela). Bolesnici sa tipičnim HUS-om se leče rastvorima za infuziju, antibioticima koji ne povećavaju oslobađanje verotoksina i dijaliznom potpornom terapijom. Kod bolesnika sa atipičnim HUS-om plazmafereza je terapijski postupak prve linije, a kod bolesnika kod kojih postoji rezistencija ili zavisnost od plazmafereze primenjuje se blokator C5 komponente komplementa (eculizumab).

Ključne reči: STEC-HUS, aHUS, plazmafereza, eculizumab

Reference

Noris M, Remuzzi G. Hemolytic Uremic Syndrome. J Am Soc Nephrol 2005; 16(4): 1035-50.

Petrović D. Akutno oštećenje bubrega: etiologija, dijagnostika i lečenje. Medicinska Istraživanja 2011;45(3): 7-13.

Noris M, Mescia F, Remuzzi G. STEC-HUS, atypical HUS and TTP are all diseases of complement activation. Nat Rev Nephrol 2012; 8(11): 622-33.

Trachtman H, Austin C, Lewinski M, Stahl RAK. Renal and neurological involvement in typical Shiga toxin-associated HUS. Nat Rev Nephrol 2012; 8(11): 658-69.

Noris M, Remuzzi G. Atypical Hemolitic-Uremic Syndrome. N Eng J Med 2009; 361(17): 1676-87.

Kavanagh D, Goodship TH, Richards A. Atypical Hemolityc Uremic Syndrome. Semin Nephrol 2013; 33(6): 508-30.

McCaughan JA, Orourke DM, Courtney AE. The Complement Cascade in Kidney Disease: From Sideline to Center Stage. Am J Kidney Dis 2013; 62(3): 604-14.

NorisM, Remuzzi G. Overview of Complement Activation and Regulation. Semin Nephrol 2013; 33(6): 479-92.

Koscielska-Kasprzak K, Bartoszek D, Myszka M, Zabinska M, Klinger M. The Complement Cascade and Renal Disease. Arch Immunol Ther Exp 2014; 62(1): 47-57.

Nikolić A, Petrović D, Tirmenštajn-Janković B, Živanović M, Veselinović M, Stojimirović B. Dijagnostika i lečenje lupus nefritisa. Timoč Med Glas 2011; 36(1): 48-55.

Nikolić A, Petrović M, Đurđević P, Veselinović M, Petrović D. Pulmo-renalni sindrom: etiopatogeneza, dijagnostika i lečenje. Med Cas 2011; 45(2): 36-41.

Cvetković M, Nikolić A, Veselinović M, Petrovic D. Vaskulitisi malih krvnih sudova bubrega: etiopatogeneza, dijagnostika i lečenje. Med Cas 2014; 48(1): 54-8.

Moake JL. Thrombotic Microangiopathies. N Eng J Med 2002; 347(8): 589-600.

Barbour T, Johnson S, Cohnez S, Hughes P. Thrombotic microangiopathy and associated renal disorders. Nephrol Dial Transplant 2012; 27(7): 2673-85.

Kaplan AA. Therapeutic Plasma Exchange: Core Curriculum 2008. Am J Kidney Dis 2008; 52(6): 1180-96.

Pusey CD, Levy JB. Plasmapheresis in Immunologic Renal Disease. Blood Purif 2012; 33(1-3):190-8.

Sanchez AP, Ward DM. Therapeutic Apheresis for Renal Disorders. Semin Dial 2012; 25(2): 119-31.

Clark WF. Thrombotic Microangiopathy: Current Knowledge and Outcomes with Plasma Exchange. Semin Dial 2012; 25(2): 214-9.

Baweja S, Wiggins K, Lee D, Blair S, Fraenkel M, McMahon LP. Benefits and limitations of plasmapheresis in renal disease: an evidence-based approach. J Artif Organs 2011; 14(1): 9-22.

Schwartz J, Winters JL, Padmanabhan A, Balogun RA, Delaney M, Linenberger ML, et al. Guidelines on the Use of Therapeutic Apheresis in Clinical Practice-Evidence-Based Approach from the Writing Committee of the American Society for Apheresis: The Sixth Special Issue. J Clin Apher 2013; 28(3): 145-284.

Williams ME, Balogun RA. Principles of Separation: Indications and Therapeutic Targets for Plasma Exchange. Clin J Am Soc Nephrol 2014; 9(1): 181-90.

Kaplan A. Complications of Apheresis. Semin Dial 2012; 25(2): 152-8.

Zuber J, Fakhouri F, Roumenina LT, Loirat C, Fremeaux-Bacchi V on behalf of the French Study Group for aHUS/C3G. Use of eculizumab for atypical haemolytic uraemic syndrome and C3 glomerulopathies. Nat Rev Nephrol 2012; 8(11): 643-57.

Keating GM. Eculizumab: A Review of Its Use in Atypical Haemolytic Uraemic Syndrome. Drugs 2013; 73(18): 2053-66.

Legendre CM, Licht C, Muus P, Greenbaum LA, Babu S, Bedrosian C, et al. Terminal Complement Inhibitor Eculizumab in Atypical Hemolytic-Uremic Syndrome. N Engl J Med 2013; 368(23): 2169-81.

Verhave JC, Wetzels JFM, van de Kar NCAJ. Novel aspect of atypical haemolytic uraemic syndrome and the role of eculizumab. Nephrol Dial Transplant 2014; 29(Suppl 4): 131-41.

Davin JC, van de Kar NCAJ. Advances and challenges in the management of complement-mediated thrombotic microangiopathies. Ther Adv Hematol 2015; 6(4): 171-85.