Medicinski časopis

Kratak skrining upitnik za rano prepoznavanje poremećaja iz spektra autizma u Srbiji Psihometrijska studija upitnika Minut za autizam (MAUT)

Thu, 05 Jun 2025 22:43:40 +0200

Cilj: Studija ispituje psihometrijske karakteristike kratkog skrining upitnika za poremećaj iz spektra autizma (PSA) na uzorku dece s neurorazvojnim poremećajima i dece tipičnog razvoja iz opšte populacije.

Metode: Prikupljeni su podaci za 306 dece (208 dečaka [68%]; prosečne starosti 44,6 ± 13,6 meseci) od roditelja i/ili procenitelja (dečjih psihijatara, defektologa, logopeda, pedagoga i vaspitača). Testirana je prethodno razvijena prototip verzija upitnika (Minut za autizam – MAUT) od 15 pitanja koja mere ključne PSA simptome.

Rezultati: Identifikovan je jedan faktor od 7 pitanja kod roditelja (53.3% varijanse) i 10 kod procenitelja (53.6% varijanse), pri čemu su ključni indikatori pokazatelji socijalne angažovanosti. Četiri dominantna pitanja se izdvajaju: „dete gleda u vas kada mu se obraćate ili se igrate“, „dete se obraća drugima.“ „dete govori“ i „dete donosi predmete/igračke da vam pokaže.“ Ova pitanja imaju senzitivnost od 72.9% kod roditelja i 84.8% kod procenitelja. Postoji visoka specifičnost u otkrivanju PSA u odnosu na decu sa tipičnim razvojem (94.1% kod roditelja i 100% kod procenitelja), dok je najniža u diferencijaciji PSA od drugih, složenih neurorazvojnih poremećaja (70.8% kod roditelja i 46.2% kod procenitelja).

Zaključak: Rezultati ukazuju na to da instrument koji sadrži samo četiri stavke koje se odnose na socijalnu angažovanost može biti dovoljno efikasan za brz i rani PSA skrining. Procenitelji su se pokazali osetljivijim na identifikaciju PSA nego roditelji, dok su roditelji bili precizniji u razlikovanju PSA od drugih poremećaja. Primarni izazov ostaje razlikovanje PAS od drugih neurorazvojnih poremećaja, gde instrument može dati lažno pozitivne rezultate. Buduće studije bi trebalo da procene efikasnost instrumenta u populacijama dece u riziku.

The Role of the Neutrophil-to-Lymphocyte Ratio in the Development of Heart Failure in Patients with Concomitant Hypertension, Type 2 Diabetes, and Obesity

Tue, 19 Aug 2025 14:53:12 +0200

Cilj.

Arterijska hipertenzija, dijabetes melitus tipa 2 (T2DM) i gojaznost povećavaju kardiovaskularni rizik, uključujući srčanu insuficijenciju (SI). Odnos neutrofila i limfocita (NLR), marker sistemske inflamacije, povezan je sa nepovoljnim kardiovaskularnim ishodima, ali njegova uloga u razvoju SI ostaje nejasna. Ova studija je procenila NLR kao prediktor SI kod ovih pacijenata.

Metode.

U ovu prospektivnu studiju uključeno je ukupno 293 pacijenata sa esencijalnom hipertenzijom, T2DM i gojaznošću. Pacijenti su podeljeni u dve grupe: grupu sa SI (n=85) i grupu bez SI (n=208). NLR je izračunat na osnovu rezultata kompletne krvne slike. Dijagnoza SI je postavljena prema smernicama ESC iz 2023. godine i potvrđena biomarkerima (NT-proBNP) ili ehokardiografijom. Pacijenti su praćeni tokom 24 meseca.

Rezultati.

Pacijenti kod kojih se razvila SI imali su značajno viši NLR (3,39 ± 1,23 vs. 2,66 ± 1,14, p<0,001). Takođe, imali su duže trajanje T2DM (12,75 ± 5,86 vs. 10,25 ± 4,39 godina, p<0,001) i hipertenzije (18,87 ± 8,54 vs. 16,05 ± 7,14 godina, p=0,004). Profil krvnog pritiska tipa "non-dipper" bio je češći u SI grupi (36,5% vs. 20,7%, p=0,005). U multivarijantnoj regresiji, NLR (OR 1,383; 95% CI 1,073–2,222; p=0,037), "non-dipper" profil krvnog pritiska i dužina trajanja bolesti ostali su nezavisni prediktori SI.

Zaključak.

NLR je nezavisno povezan sa razvojem SI kod pacijenata sa hipertenzijom, T2DM i gojaznošću. Može poslužiti kao jednostavan i ekonomičan biomarker za stratifikaciju rizika od SI, omogućavajući ranu intervenciju i poboljšane ishode.

Kavasaki sindrom - iskustvo jednog centra

Nikola Jovanović, Dragana Lazarević, Karin Vasić, Hristina Stamenković — Thu, 05 Jun 2025 22:36:03 +0200

Apstrakt
Cilj: Uporediti kliničke simptome, lečenje i ishod kod pacijenata sa tipičnim i atipičnim oblicima Kavasakijeve bolesti u našoj ustanovi.
Metode: Retrospektivna opservaciona studija obuhvatila je medicinsku dokumentaciju pacijenata sa Klinike za pedijatriju Univerzitetskog Kliničkog Centra Niš. Ukupno je odabrano 17 pacijenata sa dijagnozom Kavasakijeve bolesti. Statistička analiza je sprovedena korišćenjem programskog jezika R za statističku obradu podataka.
Rezultati: Pacijenti su stratifikovani prema opštim karakteristikama (uzrast, pol i dužina hospitalizacije). Laboratorijski rezultati i sezonska distribucija prikazani su u vidu grafika. Na prijemu su naši pacijenti imali visoku temperaturu (>38,5 °C). Jedan slučaj atipične Kavasakijeve bolesti bio je pozitivan na Chlamydia pneumoniae. Od 17 pacijenata, 6 (35%) je imalo neke ehokardiografske karakteristike srčane disfunkcije. Lečenje se sastojalo od primene imunoglobulina i aspirina. Većina dece je pokazala značajno kliničko poboljšanje nakon jedne doze imunoglobulina. U dva slučaja (12%) dodati su kortikosteroidi zbog produžene febrilnosti, nakon čega je zabeležen dobar klinički odgovor. U jednom slučaju atipične Kavasakijeve bolesti, samo je aspirin primenjen zbog kasnog upućivanja.
Zaključak: Pacijenti u našoj ustanovi imali su dobru kratkoročnu i srednjoročnu prognozu bez značajnih komplikacija. Neophodno je unaprediti vezu i komunikaciju između nivoa zdravstvene zaštite. Primećeni su relativno duži boravak u bolnici i kašnjenje u postavljanju dijagnoze Kavasakijeve bolesti kod atipičnih pacijenata. Da bi se obezbedilo bolje upravljanje, nega i uvid u karakteristike pacijenata sa Kavasakijevom bolešću u našoj zemlji, predlažemo multicentričnu studiju.
Ključne reči: vaskulitis, pedijatrija, lečenje, laboratorija

PSIHODERMATOLOGIJA – FOKUS NA PSIHIJATRIJSKE ISHODE TERMIČKIH POVREDA KOŽE

Marko Simic, Uros Velickovic — Mon, 07 Jul 2025 21:56:44 +0200

Psihodermatologija predstavlja disciplinu koja se bavi ispitivanjem složene interakcije između centralnog nervnog sistema i kože, koja omogućava brojne potvrde za bidirekcionu povezanost između patoloških promena koje afektiraju kožu i nervni sistem. Psihodermatološki poremećaji se mogu klasifikovati u tri osnovne grupe: psihofiziološki poremećaji, psihijatrijski poremećaji sa dermatološkim simptomima i dermatološki poremećaji sa psihijatrijskim simptomima, dok se ostali oblici koji se pojavljuju u kliničkoj praksi klasifikuju kao mešoviti. Termičke povrede kože se ubrajuju u kategoriju dermatitis artefacta. Potvrđeno je da opekotine ne afektiraju samo somatsku komponentu zdravlja, već da imaju značajan uticaj na mentalno zdravlje pacijenata i ukupni kvalitet života. Za teške termičke povrede kože se pokazalo da izazivaju značajan sistemski odgovor koji je konačno udružen sa vidljivim uticajem na mentalno zdravlje. Glavne grupe markera koji pokazuju zajednički tip odgovora koji povezuje događaj u koži (tipičan za termičku povredu) i mentalni ishod povezan sa opekotinama su markeri oksidativnog stresa i inflamacije, neurotransmiteri i elementi neurotrofinskog sistema. Cilj ovog pregleda literature je bio objedinjavanje pojedinih specifičnih kliničkih pojava psihijatrijskih/dermatoloških poremećaja koji imaju iste patofiziološke mehanizme u osnovi, naročito u ređe ispitivanom smeru (“od kože prema mozgu ”) – psihijatrijski ishodi termičkih povreda kože.

KALCITONIN NEGATIVNI MEDULARNI KARCINOM ŠTITNE ŽLIJEZDE

Marijana C Jandrić-Kočić — Thu, 05 Jun 2025 22:51:50 +0200

Medularni karcinom štitne žlijezde (engl. Medullary thyroid cancer, MTC) je neuroendokrina neoplazma koja nastaje iz parafolikularnih C ćelija. U skriningu, diferencijalnoj dijagnozi, procjeni odgovora na liječenje i praćenju MTC primjenjuju se bazalni i stimulisani kalcitonin. Kalcitonin negativan MTC (MTC sa urednim vrijednostima bazalnog i stimulisanog kalcitonina) je izuzetno rijedak (49 slučajeva opisanih u literaturi). U nedostatku odgovarajućih prediktora bolesti postavljanje dijagnoze kalcitonin negativnog MTC nije jednostavno i nerijetko kasni.

Prikazana je pacijentkinja s čvorim u štitnoj žlijezdi i disketno povišenim vrijednostima kalcitonina. Test stimulacije kalcijumom glukonatom i karcinoembrionalni antigen bili su uredni te je isključeno postojanje MTC. Nakon godinu dana pacijetkinja uočava bolove u donjem dijelu kičmenog stuba. Upućuje se na rehabilitacioni treman koji ne daje signifikantne rezultate. Laboratorijska obrada utvrđuje povišene vrijednosti paratiroidnog hormona, scintigrafija uvećanu hiperaktivnu donju lijevu paratiroidnu žlijezdu te se uradi tiroidektomija i donja lijeva paratiroidektomija sa limfadenektomijom. Patohistološkim pregledom nalazi se MTC pT1aNxMx. Imunohistohemijska analiza bila je negativna na kalcitonin i tireoglobulin, pozitivna na hromogranin A i tiroidni transkripcioni faktor 1.

Potrebna su dalja randomizirana klinička istraživanja kako bi se identifikovali odgovarajući prediktori kalcitonin negativnog MTC. Do tada, neophodno je imati u vidu postojanje kalcitonin negativnog MTC koji se ne može identifikovati bazalnim i stimulisanim kalcitonina i karcinoembrionalnog antigena.