Medicinski podmladak

UTICAJ PANDEMIJE COVID-19 NA FIZIČKU AKTIVNOST STUDENATA STOMATOLOGIJE

Jana Đorđević, Tamara Čvorović, Svetlana Jovanović, Maja Milošević Marković — Sun, 10 Nov 2024 13:37:20 +0100

Uvod: Pandemija COVID-19 i epidemiološke preporuke usvojene u cilju sprečavanja širenja infekcije, mogu značajno uticati na fizičko i mentalno zdravlje svih populacionih grupa. Iako studenti stomatologije ne predstavljaju posebno vulnerabilnu grupu, zbog nemogućnosti da ostvare potpuni razvoj svojih kliničkih veština tokom školovanja posebno su pogođeni pandemijom. Fizička aktivnost može imati značajnu ulogu u smanjenju stresa uzrokovanog pandemijom. Cilj studije je bio da se proceni uticaj pandemije COVID-19 na fizičku aktivnost studenata stomatologije.

Materijal i metod: Istraživanje je sprovedeno putem interneta od 01. do 26. decembra 2020. godine, tokom zimskog semestra školske 2020/21. godine na Stomatološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Istraživanjem je obuhvaćeno 379 studenata stomatologije (305 ženskog i 74 muškog pola) prosečne starosti 21,6 ± 2,6 godina. Kao instrument istraživanja korišćeni su demografski upitnik koji sadrži pitanja o polu, starosti, godini studija, materijalnom stanju, mestu stanovanja, pušačkom statusu i konzumiranju alkohola, antropometrijski podaci (težina, visina i obim struka) kao i međunarodni upitnik o fizičkoj aktivnosti (International Physical Activity Questionnaire, IPAQ)

Rezultati: Postoji statistički značajno smanjenje svih nivoa fizičke aktivnosti tokom pandemije (p<0,05). Studenti provode dva sata više u sedećem položaju nego pre pandemije. Smanjen je broj studenata sa visokom fizičkom aktivnošću, dok je povećan broj onih sa umerenom i niskom aktivnošću. Ukupni MET (metabolički ekvivalent) je niži tokom pandemije nego ranije (p<0,5). Postoji statistički značajna razlika u učetalosti i intenzitetu fizičke aktivnosti izražene u MET između polova pre i tokom pandemije (p<0,5).

Zaključak: Tokom pandemije fizička aktivnost studenata stomatologije je značajno smanjena, posebno kod studenata ženskog pola. Neophodno je preduzeti preventivne mere kako sedentaran način života ne bi ugrozio zdravlje studenata.

ASSESSMENT OF THE PRESENCE OF ANHEDONIA DURING THE COVID-19 PANDEMIC IN STUDENTS OF THE FACULTY OF MEDICINE OF THE UNIVERSITY OF NIŠ

Milan Malinić, Maja Simonović — Sun, 10 Nov 2024 16:11:03 +0100

Uvod: Anhedonija predstavlja psihopatološko stanje koje se defiše kao gubitak sposobnosti doživljavanja zadovoljstva. Opisuje gubitak fundamentalne dimenzije ljudskog iskustva. Covid-19 pandemija stvorila je uslove za razvoj anhedonije, donela je ograničenja, manje pozitivnih iskustava, ograničenje planiranja, ljudskih kontakta, ograničenje kretanja i stalno preteću opasnost lošeg ishoda.

Cilj rada: Cilj istraživanja je utvrđivanje stanja anhedonije u populaciji studenata Medicinskog fakulteta u periodu Covid-19 pandemije i utvrđivanje da li postoji razlika u stepenu anhedonije u grupi subjekata koji su bolovali od Covid-19 infekcije u odnosu na grupu subjekata koji nisu bolovali od Covid-19 infekcije.

Materijal i metode: Istraživanje je sprovedeno pomoću upitnika koji je formiran na Gugl platformi (Google Forms). Link za upitnik je distribuiran putem socijalnih medija u periodu januar-februar 2022. godine. U istraživanju je učestvovao 191 student Medicinskog fakulteta Univerziteta u Nišu. Procena stanja anhedonije izvršena je korišćenjem Snaith-Hamilton Pleasure Scale (SHAPS). Statistička značajnost razlika između grupa određivana je primenom Studentovog t-testa.

Rezultati: Dobijeni rezultati sprovedenog istraživanja su pokazali da stanje anhedonije u ispitivanoj grupi subjekata nije prisutno. Na osnovu dobijenih rezultata zaključujemo da je kod ispitanika stepen anhedonije značajno nizak (skor je manji od 2) za skoro sve dimenzije zadovoljstva, sem za treniranje, gde se primećuje blagi porast anhedonije (skor je 2,13).

Zaključak: Dobijeni rezultati pokazuju da nisu nađeni indikatori koji pokazuju prisustvo stanja anhedonije u populaciji studenata u ispitivanom periodu Covid-19 pandemije. Nisu nađene razlike stanja anhedonije u grupi subjekata koji su bolovali od Covid-19 infekcije u odnosu na studente koji nisu bolovali od Covid-19 infekcije.

ISPITIVANJE UDRUŽENOSTI POLIMORFIZMA PRO12ALA U GENU PPARG SA POJAVOM GOJAZNOSTI I METABOLIČKOG SINDROMA KOD ŽENA U POSTMENOPAUZI

Aleksandra Pucar — Sun, 10 Nov 2024 17:22:12 +0100

Uvod: U periodu menopauze prevalencija metaboličkih poremećaja kod žena se značajno povećava. Kod žena u postmenopauzi povećava se obim struka, javljaju se povišen krvni pritisak, hipertrigliceridemija, hiperglikemija i snižene vrednosti HDL holesterola, što dovodi do povećanog rizika od kardiovaskularnih događaja. PPAR-γ pripada familiji nuklearnih receptora ima značajnu ulogu u metabolizmu lipida i glukoze. U okviru gena za PPAR-γ prisutan je polimorfizam Pro12Ala. Prisustvo alela Ala dovodi do smanjenja aktivnosti PPAR-γ 30 do 50%.

Cilj rada: je ispitivanje povezanosti između Pro12Ala polimorfizma u PPARG genu i metaboličkog sindroma, hipertenzije, kao i biohemijskih parametara gojaznosti kod žena u postmenopauzi.

Materijal i metode: U studiju je uključeno 98 pacijentkinja u postmenopauzi prosečne starosti 64,5 ± 5,8 godina. Genotipizacija je vršena reakcijom lančane polimerizacije i analizom polimorfizama dužine restrikcionih fragmenata (PCR-RFLP).

Rezultati: U ispitivanoj grupi pacijentkinja CC (Pro/Pro) genotipa bilo je njih 81 (82,7%) dok je CG (Pro/Ala) genotipa bilo 17 (17,3%). Analiza udruženosti Pro12Ala genotipova sa pojavom metaboličkog sindroma, hipertenzije i dijabetesa tip II pokazala je da žene nosioci CC genotipa statistički značajno češće imaju hipertenziju u odnosu na nosioce CG genotipa (p=0,030). Analiza udruženosti Pro12Ala polimorfizma sa biohemijskim parametrima (ukupan holesterol, HDL, LDL, trigliceridi i glikemija) nije pokazala statističku značajnost.

Zaključak: Rezultati naše studije ukazuju na moguću udruženost Pro/Pro genotipa polimorfizma Pro12Ala u PPARG genu sa rizikom za pojavu hipertenzije kod žena u postmenopauzi.

Ključne reči: PPAR-γ, Pro12Ala polimorfizam, metabolički sindrom, postmenopauza, hipertenzija

POKAZATELJI MARKERA INFLAMACIJE, OŠTEĆENJA ORGANA, OKSIDATIVNOG OŠTEĆENJA MAKROMOLEKULA I PROMENA NA CT TORAKSA PACIJENATA SA COVID-19 PNEUMONIJOM

Tijana Kosanović, Vesna Ćorić, Dragan Sagić — Sat, 23 Sep 2023 00:00:00 +0200

COVID-19 (engl. Coronavirus disease 2019) je multisistemska bolest koju izaziva Koronavirus teškog akutnog respiratornog sindroma 2 (engl. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2, SARS-CoV-2). ). Od samog početka pandemije ova bolest predstavlja ogroman izazov u rasvetljavanju patofizioloških procesa koji leže u osnovi ove bolesti kako bi se mogao odrediti njen tok i preduzeti adekvatno lečenje. Glavni razlog za nastanak teže kliničke slike i mortaliteta povezanog sa SARS-CoV-2 infekcijom uključuje između ostalog citokinsku oluju, odnosno nekontrolisani sistemski inflamatorni odgovor koji dovodi do povećane produkcije proinflamatornih citokina i hemokina, a za koji je pokazano da može da indukuje i povećanu

produkciju slobodnih radikala. Prekomereno stvaranje reaktivnih vrsta kiseonika takođe može imati direktan destruktivan efekat na ćelije domaćina, a ne samo na virus. Pošto virus SARS-CoV-2 ima tropizam za respiratone ćelije, česta manifestacija bolesti je pneumonija, stoga multidetektorska kompjuterizovana tomografija (MDCT) toraksa ima veliki značaj u cilju procene zahvaćenosti plućnog parenhima inflamacijom, ali i stratifikacije težine bolesti, odluke o eventualnoj hospitalizaciji, kao i potrebi za lečenjem u jedinici intenzivne nege. Stepen oksidativnog stresa možemo da procenimo određujući nivo produkata koji nastaju kao rezultat oštećenja lipida, proteina i DNK, dok se biomarkeri inflamatornog i multiorganskog oštećenja mogu dobiti iz rutinske laboratorijske prakse. Zbog utvrđene povezanosti citokinske oluje sa olujom slobodnih radikala, može se pretpostaviti da tokom akutne faze COVID-19 pneumonije, pokazatelji oksidativnog oštećenja makromolekula mogu biti u korelaciji sa laboratorijskim parametrima inflamacije, biohemijskim markerima oštećenja pojedinih organa, kao i sa promenama na MDCT toraksa.

FDG PET/CT KOD SUMNJE NA RECIDIV KARCINOMA GRLIĆA MATERICE

Milica Stojiljković — Thu, 16 Nov 2023 00:00:00 +0100

Karcinom grlića materice predstavlja četvrti najčešći malignitet i četvrti uzrok smrti od tumora kod žena u svetu, i približno trećina žena lečenih od cervikalnog karcinoma razviće recidiv bolesti tokom praćenja. U praćenju i kod sumnje na recidiv cervikalnog karcinoma koriste se različite imidžing metode kao što su CT, MR i PET/CT. Međutim, uloga PET/CT je u konstantom porastu kod ovih pacijenata i najnoviji Vodič Nacionalne sveobuhvatne mreže za rak (National Comprehensive Cancer Network - NCCN) ipak preporučuje PET/CT kao metodu izbora u praćenju pacijenata sa II-IV stadijumom bolesti, kao i kod sumnje na recidiv ili metastatsku bolest. PET/CT je pokazao veću senzitivnost i specifičnost u odnosu na konvencionalni imidžing kod bolesnica sa sumnjom na recidiv karcinoma grlića materice, naročito u evaluaciji udaljene bolesti. Dodatna prednost PET/CT kod ovih pacijenata je njegov uticaj na odluku o terapiji kod približno polovine slučajeva. PET/CT je takođe pokazao prognostičku ulogu u predikciji preživljavanja bez pojave progresije kao i ukupnog preživljavanja, s obzirom da pacijenti sa sumnjom na recidiv cervikalnog karcinoma koji imaju pozitivan nalaz na PET/CT imaju značajno lošiju prognozu.

PRELOMI DIJAFIZE TIBIJE

Danilo Jeremić, Slavko Tomić — Thu, 16 Nov 2023 00:00:00 +0100

Prelomi dijafize tibije su česti prelomi dugih kostiju. Otvoreni prelomi su česti kod tibijalnih preloma, često su povezani sa teškim povredama kostiju i mekih tkiva. Lečenje započinje pažljivom procenom pacijenta i povrede tibije. Patofiziologija preloma tibije može varirati, ovisno o mehanizmu povrede. Povrede mogu biti uzrokovane direktnom i indirektnom silom. Sport, saobraćajne nezgode i padovi česti su uzroci povrede. Otvoreni prelomi su češći kod muškaraca i često zahtevaju hitno lečenje.

Klasifikacija preloma koristi se za procenu težine povrede. Postoje različite klasifikacije, kao što je Gustilo-Anderson klasifikacija za otvorene prelome i Tscherne i Gotzen klasifikacija za zatvorene prelome. Lečenje može biti neoperativno ili operativno, zavisno o stepenu dislokacije i stanju mekih tkiva. Komplikacije preloma tibije uključuju nezarastanje, zarastanje u lošoj poziciji, infekcije, poremećaj cirkulacije i kompartment sindrom.

Pravilno dijagnostikovanje i odgovarajuće lečenje su ključni za postizanje povoljnih ishoda i smanjenje komplikacija kod preloma dijafize tibije. Pacijenti obično pokazuju poboljšanje funkcije tokom nekoliko meseci nakon povrede, ali neki mogu iskusiti bol i razvoj posttraumatskih artroza u dugoročnom periodu. Stoga je neophodan pažljiv pristup proceni i lečenju pacijenata sa prelomom tibije.

VARIJANTE U GATOR1 GENIMA U FOKALNOJ EPILEPSIJI

Maša Kovačević, Ivana Novaković, Nikola Vojvodić — Thu, 16 Nov 2023 00:00:00 +0100

Iako je hereditarna priroda pojedinih epileptičkih sindroma odavno poznata, značaj genetskih faktora u etiopatogenezi fokalnih epilepsija je tek nedavno otkriven. Tako je na primer, 2013. godine opisana značajna uloga gena DEPDC5 u retkom sindromu familijarne fokalne epilepsije, što je nakon tri godine praćeno opisivanjem varijanti u genima NPRL2 i NPR3 kod pacijenata sa sličnom kliničkom slikom. Ovi geni kodiraju tri subjedinice GATOR1 (eng. GTPase-activating protein (GAP) activity towards Rags 1) kompleksa, negativnog regulatora mTORC1 (eng. mechanistic target of rapamycin (mTOR) complex 1). Gubitak funkcije GATOR1 dovodi do konstitutivne mTORC1 aktivacije koja je povezana sa različitim malformacijama kortikalnog razvoja (MKR) od kojih je najpoznatija fokalna kortikalna displazija (FKD), ali je takođe povezana sa epilepsijom bez vidljivih MKD. Varijante u GATOR1 genima su detektovane u familijama sa više obolelih članova obolelih od familijarnih sindroma fokalne epilepsije koje sa nasleđuju po autozomno dominantnom obrascu sa redukovanom penetrantnošću. U novijim studijama je definisana i njihova velika uloga u nestečenoj fokalnoj epilepsiji u kojoj su detektovane kod 3% sa familijarnom i 0,2% slučajeva sa sporadičnom epilepsijom, dok su posebno česte kod familijarne epilepsije povezane sa FKD gde su do 11% obolelih nosioci GATOR1 varijanti. Kliničke karakteristike nosioca obuhvataju sklonost ka noćnim napadima, slab odgovor na antiepileptičke lekove, kao i povećan rizik od naprasne neočekivane smrti u epilepsiji, zbog čega su ispitivane i druge forme lečenja, uključujući hirurgiju epilepsije nakon koje nosioci varijanti u GATOR1 genima imaju slične ishode kao drugi pacijenti sa fokalnom epilepsijom. Posebno obećavajuća mogućnost je upotreba mTOR inhibitora, poput everolimusa, u lečenju epilepsije, ali je neophodno dalje istraživanje ove opcije.

HIPERHOMOCISTEINEMIJA KAO FAKTOR RIZIKA ZA RAZVOJ PATOLOŠKIH PROMENA U KARDIOVASKULARNOM SISTEMU: MEHANIZMI I POSLEDICE

Dušan Todorović, Marija Stojanović, Dragan Djuric — Thu, 16 Nov 2023 00:00:00 +0100

Hiperhomocisteinemija predstavlja patološko stanje koje karakteriše povećana koncentracija homocisteina u krvi, prelazeći prag od 15 µmol/L. Hiperhomocisteinemija može biti uzrokovana genetskim defektima enzima uključenih u metabolizam homocisteina i neadekvatnog unosa vitamina B6, folne kiseline i/ili vitamina B12, poremećajima funkcije bubrega i štitne žlezde, malignim bolestima, psorijazom i dijabetesom, upotrebom određenih lekova, alkohola, duvana i kofeina. Hiperhomocisteinemija dovodi do oštećenja krvnih sudova putem indukcije proliferacije vaskularnih glatkih mišićnih ćelija, ometanja fizioloških endotelnih funkcija, nakupljanja reaktivnih oblika kiseonika i reaktivnih oblika azota tj. indukcije oksidativnog i nitrozativnog stresa, povećanja produkcije kolagena i degeneracije elastičnih vlakana arterijskog zida, poremećaja produkcije azotnog monoksida, disfunkcije signalnog puta H₂S, ćelijske hipometilacije, homocisteinilacije proteina i poremećaja metabolizma lipida. Ovi patofiziološki mehanizmi dovode do ubrzane ateroskleroze koja na kraju rezultira bolestima kao što su akutni infarkt miokarda, srčana insuficijencija, moždani udar i periferna vaskularna bolest. Kod pacijenata sa navedenim bolestima, ili sa pridruženim faktorima rizika kao što su hipertenzija, dijabetes, gojaznost, pušenje ili pozitivna porodična anamneza na koronarnu srčanu bolest od velike je važnosti utvrditi i pratiti koncentraciju homocisteina u krvi i preduzeti mere u vidi promene životnih stilova u cilju sekundarne prevencije posledica koje hiperhomocisteinemija sa sobom nosi.

PREDIJABETES - ENTITET SAVREMENOG DOBA SA BROJNIM FAKTORIMA RIZIKA

Milica Marjanović Petković — Sun, 19 Nov 2023 00:00:00 +0100

Predijabetes (PreDM), kao sedmi uzrok mortaliteta, je stalno u porastu i smatra se da će do 2035. godine u svetu broj obolelih od predijabetesa iznositi čak 471 milion ukupne populacije. Da li će osoba sa predijabetesom razviti u narednih godinu dana dijabetes tip 2, ili kasnije ili možda nikada zavisi od brojnih faktora a neki od njih su dostupni korekciji (indeks telesne mase (ITM), obim struka (OS), nivo lipidnog statusa, pušačke navike, fizička aktivnost). Ukoliko osoba nakon obroka izmeri glikemije veću od 7,8mmol/L ta osoba ima dvostruko veći kardiovaskularni rizik u odnosu na osobu sa normalnom glikoregulacijom. Hiperinsulinemija uzrokuje insulinsku rezistenciju, disfunkciju endotela, a hiperglikemija stvaranje oksidativnih radikala i aktiviranje proinflamatornih citokina.Često su i udruženi sa gojaznošću i poremećajima lipidnog statusa, tako da navedeni poremećaji i utiču da osobe sa predijabetesom imaju i povišen kardiovaskularni (KV) rizik. Veliki je broj nedijagnostikovanih osoba sa predijabetesom. Zato je neophodno raditi skrining svim osobama sa faktorima rizika, uključiti i korisne skrining faktore kakvo je određivanje koronane arterijske kalcifikacije (CAC), za procenu i prevenciju KV rizika. Neophodno je korigovati sve faktore rizika, dovesti osobu sa blago povišenom glikemijom u normoglikemijsko stanje, uvesti i medikamentoznu terapiju na vreme i na taj način smanjiti KV rizik, kao i rizik od cerebrovaskularnih bolesti, hronične bolesti bubrega, karcinoma i demencije.

NEURORAZVOJNI ISHOD PRETERMINSKE NOVOROĐENČADI

Ilija Palić — Thu, 16 May 2024 00:00:00 +0200

Oko 15 miliona dece se rodi pre vremena svake godine. Prevremeni porođaj je glavni uzrok smrti dece mlađe od pet godina širom sveta. Novorođenčad rođena sa veoma malom telesnom masom (< 1500 g) i rođena veoma pre vremena (< 32 nedelje gestacije) su u visokom riziku za neurorazvojna kašnjenja. Tri uobičajena i česta oblika oštećenja mozga prematurusa su intraventrikularno krvarenje, oštećenje bele i sive moždane mase. Zastoj u motornom razvoju se identifikuje rano kod preterminske novorođenčadi, posebno tokom prve tri godine života. Najveći motorni deficit je cerebralna paraliza, ali se u školskom uzrastu dijagnostikuje manja motorna disfunkcija, označena kao poremećaj razvojne koordinacije. Drugi domen u kome se identifukuje razvojno kašnjenje je kognitivni razvoj. Prevremeno rođena deca imaju niži koeficijent inteligencije i visok rizik od kašnjenja u razvoju govora i jezika. Niska gestacijska starost i niska telesna masa na rođenju su faktori rizika za emocionalne poremećaje, poremećaj pažnje i hiperaktivnost i poremećaje iz autističnog spektra. Inicidencija oštećenja vida i gubitka sluha opada sa porastom gestacijske starosti na rođenju. Intrakranijalna hemoragija i neonatalne konvulzije su identifikovani kao istaknuti faktori rizika za kasniju pojavu epilepsije. Ključna strategija za smanjenje neurorazvojnog kašnjenja je prevencija prevremenog porođaja. Transport žena sa rizikom od prevremenog porođaja i porođaj u tercijarnom centru, prenatalna primena glukokortikoida i magnezijum sulfata smanjuje rizik od oštećenja mozga kod prematurusa i poboljšava neurorazvojni ishod. Takođe, program „Neonatalna individualizovana razvojna nega i program procene” i metoda „kontakt koža-na-kožu” (eng. Kangaroo Mother Care) imaju povoljan efekat na neurorazvojni ishod preterminske novorođenčadi. Buduća istraživanja trebalo bi da donesu nove preporuke za neuroprotekciju preterminske novorođenčadi.

Idiopathic scoliosis and balance

Milena D Kovačević, Marina Đelić, Rastislava Krasnik — Thu, 16 May 2024 00:00:00 +0200

Idiopatska skolioza (IS) je trodimenzionalni deformitet kičme i trupa, nepoznate etiologije. Balans ili posturalna kontrola se može definisati kao sposobnost da se linija gravitacije tela održi iznad površine oslonca i samim tim da se izbegne pad. Adekvatna kontrola balansa nije važna samo radi održavanja posturalne stabilnosti već i za bezbednu mobilnost tokom aktivnosti dnevnog života. Ovo zahteva efikasnu centralnu obradu informacija koje dolaze iz vizuelnog, vestibularnog i somatosenzornog (proprioceptivog) sistema. Neke studije su pokazale da osobe sa idiopatskom skoliozom imaju narušenu posturalnu stabilnost, procenjenu posturografijom, kao i proprioceptivne i vestibularne deficite. Dve hipoteze u literaturi pokušavaju ovo da objasne-biomehanička hipoteza i hipoteza o senzornoj integraciji. Biomehanička hipoteza naglašava biomehaničke i morfološke promene kod IS kao odgovorne za lošiju posturalnu stabilnost, dok hipoteza o senzornoj integraciji ističe da određene osobe sa idiopatskom skoliozom imaju narušenu dinamičku regulaciju senzomotorne integracije zbog netačne procene senzornih inputa. Studije koje su koristile kliničke testove balansa su pokazale poteškoće u medio-lateralnoj stabilnosti i dinamičkoj propriocepciji kod IS. Potrebna su dalja ispitivanja balansa u ovoj populaciji kako bi se produbilo znanje u ovoj oblasti.

Ključne reči: skolioza, posturalni balans, propriocepcija

Veza između nivoa citokina u serumu i razvoja akutne radijacione toksičnosti kod pacijenata sa karcinomom prostate

Katarina Kopčalić — Thu, 16 May 2024 00:00:00 +0200

U multidisciplinarnom pristupu u lečenju raka prostate, radioterapija igra važnu ulogu.

Međutim, neki pacijenti sa ovom dijagnozom koji su lečeni radioterapiju mogu razviti ozbiljne neželjene efekte koji utiču na njihov kvalitet života.

Akutna i kasna toksičnost se može manifestovati u donjem gastrointestinalnom (GI) traktu razvijajući toksičnost creva i rektuma i genitourinarnom (GU) traktu izazivajući simptome kao posledicu oštećenja uretre, mokraćne bešike i prostate.

Eskalacija doze zračenja takođe povećava rizik od komplikacija na okolnom zdravom tkivu. Međutim, postoje pacijenti sa zadovoljavajućim dozimetrijskim parametrima koji razvijaju toksičnost zračenja i obrnuto.

Predikcioni modeli koji uzimaju u obzir dodatne parametre za identifikaciju pacijenata koji će verovatno razviti toksičnost mogu biti ključni korak ka personalizovanom pristupu u radioterapiji sa modifikacijom doze zračenja, broja frakcija kao i tehnika zračenja. Primarni cilj je smanjenje morbiditeta i poboljšanje kvaliteta života.

Pokazalo se da su izmene u nivou inflamatornih biomarkera u serumu, kao što su citokini, u pozitivnoj korelaciji sa akutnom gastrointestinalnom i genitourinarnom toksičnošću. Podaci iz literature ukazuju na povezanost brojnih citokina sa pojavom GI i GU toksičnosti. Postoje dokazi da TGF- β 1 služi kao ključni medijator fibroze tako što aktivira fibroblaste za proizvodnju ekstracelularnog matriksa. Prema literaturi, IL-6 se smatra jednim od najvažnijih imunoloških markera za predviđanje RT-indukovane toksičnosti normalnih tkiva. Povećane koncentracije IL-6 u serumu tokom radioterapije su značajno povezane sa višim stepenom akutne genitourinarne toksičnosti.

Može se zaključiti da postoji povezanost između radioterapije, razvoja inflamatornog odgovora i pojave toksičnosti zračenja. Međutim, neophodna su dalja istraživanja u cilju adekvatne stratifikacije pacijenata za razvoj individualizovanog pristupa radioterapiji.