STAVOVI LOGOPEDA PREMA UPOTREBI AUGMENTATIVNE I ALTERNATIVNE KOMUNIKACIJE

UPOTREBA AUGMENTATIVNE I ALTERNATIVNE KOMUNIKACIJE

  • Sanela Slavkovic Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakulte, Katedra za specijalnu rehabilitaciju i edukaciju
  • Milica Vasić Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet Novi Sad, Katedra za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Republika Srbija
Ključne reči: asistivne tehnologije; logopedija; alternativna i augmentativna komuniakcija - AAK

Sažetak


Uvod: Komunikacija je sastavni deo svakodnevnice i jedna od osnovnijih ljudskih potreba. Osobe koje imaju poteškoće u verbalnom jezičkom izražavanju zahtevaju podršku u procesu govornog izražavanja. U tome im može pomoći augmentativna i alternativna komunikacija.

Cilj rada: Cilj rada je bio usmeren ka definisanju stavova logopeda prema upotrebi augmentativne i alternativne komunikacije (u daljem tekstu AAK), kao i ispitivanje stavova koji se odnose na njenu primenu u praksi.

Materijal i metode: Istraživanje je bilo sprovedeno pomoću onlajn upitnika. Uzorak se sastojao od 56 ispitanika. Prvi deo upitnika odnosi se na sociodemografske podatke, drugi deo sadrži niz pitanja koja su grupisana u pet podgrupa: korisnost i prednosti AAK, kompetencije stručnjaka, načini primene, timski rad i ograničenja; treći deo obuhvata tvrdnje koje se tiču primene u praksi.

Rezultati: Stavovi logopeda prema upotrebi augmentativne i alternativne komunikacije su u većoj meri pozitivni. Više od polovine ispitanika izrazilo je slaganje ili delimično slaganje sa tvrdnjom da je upotreba AAK korisna. Pokazalo se da logopedi koji imaju iskustva sa AAK koriste istu u višenamenske svrhe, sa akcentom na izražavanje potreba, razvoj jezičkih kompetencija i podsticanja ostvarivanja socijalnih kontakata.

Zaključak: Ispitivani stavovi pokazuju tendenciju ka prihvatanju i pozitivnom mišljenju o upotrebi augmentativne i alternativne komunikacije kao jednom od vidova podrške prilikom rada sa osobama koje imaju govorno-jezičke poteškoće. Postoji potreba za edukacijom i informisanjem u ovom domenu.

Reference

1.      Hodge S. Why is the potential of augmentative and alternative communication not being realized? Exploring the experiences of people who use communication aids. Disabil. Soc. [Internet]. 2007 [pristupljeno 22.11.2022.];22:457–471. Dostupno na: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09687590701427552


2.      Adebayo AS, Mabuku M. The impact of speech and language disorders on pupils’, learning and socialization in schools of kalomo district-Zambia. Eur J Educ Sci [Internet]. 2014 [pristupljeno 24.11.2022.];01(02). Dostupno na: https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1236778.pdf


3.       Drager K, Light J, McNaughton D. Effects of AAC interventions on communication and language for young children with complex communication needs. J Pediatr Rehabil Med [Internet]. 2010 [pristupljeno 24.11.2022.];3(4):303-10. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.3233/PRM-2010-0141


4.      Llewellyn-Jones P, Lee RG. Getting to the core of role: Defining interpreters’ role space. International Journal of Interpreter Education [Internet]. 2013 [pristupljeno 25.11.2022.];5(2):54–72. Dostupno na: http://clok.uclan.ac.uk/9480/


5.      Pampoulou E. Speech and language therapists’ views about AAC system acceptance by people with acquired communication disorders. Disabil Rehabil Assist Technol [Internet]. 2019 [pristupljeno 22.11.2022.];14(5):471-8. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.1080/17483107.2018.1463401


6.       Beukelman DR, Hanson E, Hiatt E, Fager S, Bilyeu D. AAC technology learning part 3: Regular AAC team members. Augment Altern Commun [Internet]. 2005 [pristupljeno 25.11.2022.];21(3):187-94. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.1080/07434610400006638


7.       Sennott SC, Light JC, McNaughton D. AAC modeling intervention research review. Res Pract Persons Severe Disabl [Internet]. 2016 [pristupljeno 25.11.2022.];41(2):101-15. Dostupno na: http://www.universaldesignlab.com/wp-content/uploads/2015/09/Sennott-Light-McNaughton-AAC-Modeling-Intervention-Research-Review.pdf


8.       Walker VL, Snell ME. Effects of augmentative and alternative communication on challenging behavior: a meta-analysis. Augment Altern Commun [Internet]. 2013 [pristupljeno 1.12.2022.];29(2):117-31. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.3109/07434618.2013.785020  


9.       Ganz JB, Earles-Vollrath TL, Heath AK, Parker RI, Rispoli MJ, Duran JB. A meta-analysis of single case research studies on aided augmentative and alternative communication systems with individuals with autism spectrum disorders. J Autism Dev Disord [Internet]. 2012 [pristupljeno 1.12.2022.];42(1):60-74. Dostupno na: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21380612/


10.   Tsai M-J. Augmentative and alternative communication service by Speech–language pathologists in Taiwan. Commun Disord Q [Internet]. 2019 [pristupljeno 1.12.2022.];40(3):176-91. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.1177/1525740118759912


11.   Milić T. Uloga stručnih suradnika u planiranju i realiziranju programa za djecu sa smetnjama spektra autizma u Crnoj Gori. Hum [Internet]. 2013 [pristupljeno 1.12.2022.];(26):131-46. Dostupno na:http://dx.doi.org/10.47960/2303-7431.26.2021.131


12.  Ganz JB, Hong ER, Leuthold E, Yllades V. Naturalistic augmentative and alternative communication instruction for practitioners and individuals with autism. Interv Sch Clin [Internet]. 2019 [pristupljeno 17.10. 2022.];55(1):58-64. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.1177/1053451219833012


13.  Kotlar M. Alternativna i augmentativna komunikacija u kontekstu učenja stranog jezika kod djece predškolske dobi. Magistra Iadertina [Internet]. 2022 [pristupljeno 18.12.2022.];17(1):89-106. Dostupno na: https://hrcak.srce.hr/284051


14.  Arsenić I, Jovanović Simić N, Daničić Z, Drljan B, Ječmenica N. Upotreba augmentativne i alternativne komunikacije u inkluzivnom obrazovanju. in Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova [Internet]. 2020 [pristupljeno 18.12.2022.];29-38. Dostupno na: https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3396


15.  Finke EH, McNaughton DB, Drager KDR. “All children can and should have the opportunity to learn”: general education teachers’ perspectives on including children with autism spectrum disorder who require AAC. Augment Altern Commun [Internet]. 2009 [pristupljeno 10.2.2023.];;25(2):110-22. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.1080/07434610902886206


16.   Wegner JR, Brady N, Gatts J. Augmentative and alternative communication assessment process in the schools: A national survey [Internet]. Kuscholarworks.ku.edu. 2017 [pristupljeno 17.10. 2022.]. Dostupno na: https://kuscholarworks.ku.edu/bitstream/handle/1808/25798/Broom_ku_0099M_15207_DATA_1.pdf?sequence=1


17.   Shane HC, Blackstone S, Vanderheiden G, Williams M, DeRuyter F. Using AAC technology to access the world. Assist Technol [Internet]. 2011 [pristupljeno 17.10.2022.];24(1):3-13. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.1080/10400435.2011.648716  


18.  Sievers SB, Trembath D, Westerveld MF. Speech-language pathologists’ knowledge and consideration of factors that may predict, moderate, and mediate AAC outcomes. J Autism Dev Disord [Internet]. 2020 [pristupljeno 10.2.2022.];50(1):238-49. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.1007/s10803-019-04217-4


19.   Berenguer C, Martínez ER, De Stasio S, Baixauli I. Parents’ perceptions and experiences with their children’s use of augmentative/alternative communication: A systematic review and qualitative meta-synthesis. Int J Environ Res Public Health [Internet]. 2022 [pristupljeno 18.12.2022.];19(13):8091. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.3390/ijerph19138091  


20.   Mansfield, LJ. The quality of transdisciplinary team assessment practises for mobile technology as augmentative and alternative Communication. [dissertation from the internet]. Lynchburg (VA): Liberty University; 2019 [cited on18.12.2022.]. Available at: https://digitalcommons.liberty.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3200&context=doctoral


21.   Chung Y-C, Stoner JB. A meta-synthesis of team members’ voices: what we need and what we do to support students who use AAC. Augment Altern Commun [Internet]. 2016 [pristupljeno 10.2.2023.];32(3):175-86. Dostupno na: http://dx.doi.org/10.1080/07434618.2016.1213766)


22.  Huisman A. Barriers to accessing augmentative and alternative communication (AAC): Pogo Boards as a potential solution. [Internet]. 2014 [pristupljeno 10.2.2023.]; Dostupno na: https://scholarworks.uni.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1113&context=hpt


23.  Fields AR. Examining barriers with implementing augmentative and alternative communication in a Midwest school. Minneapolis: Walden University; 2015.

Objavljeno
2024/03/28
Rubrika
Originalni naučni članak