KVALITET ŽIVOTA KORISNIKA DUGOROČNE ZDRAVSTVENE NJEGE

  • Milena Zlatanović Akademija vaspitačko-medicinskih strukovnih studija Kruševac, odsek Ćuprija
  • Adnan Osmanspahić JZU „Dom zdravlja dr Isak Samokovlija Goražde”
  • Mile Despotović Akademija vaspitačko medicinskih strukovnih studija Kruševac, Odsijek medicinskih studija Ćuprija
  • Natalija Hadživuković Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet Foča, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
  • Jelena Pavlović Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet Foča, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
  • Sandra Matović Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet Foča, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
  • Srđan Živanović Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet Foča, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
  • Milena Zlatanović Akademija vaspitačko medicinskih strukovnih studija Kruševac, Odsijek medicinskih studija Ćuprija
  • Milena Despotović Fakultet medicinskih nauka, Univerziteta u Kragujevcu
  • Ljubiša Kucurski Visoka medicinska škola Prijedor, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
DOI: https://doi.org/10.5937/pomc20-49453
Ključne reči: Dugoročna zdravstvena njega, kvalitet života, institucionalni korisnici, vanistitucionalni korisnici.

Sažetak


        Uvod. Dugoročna njega predstavlja niz usluga zdravstvene i socijalne zaštite koje se pružaju u kući ili u institucionalnom okruženju osobama sa smanjenom funkcionalnom sposobnošću (smanjenje fizičkih i/ili kognitivnih sposobnosti) kojima je potrebna podrška u obavljanju svakodnevnih aktivnosti, a koje zavise od tuđe pomoći u dužem vremenskom periodu. Cilj istraživanja je bio  ispitati kvalitet života korisnika dugoročne zdravstvene njege, sa posebnim osvrtom na upoređivanje kvaliteta života između korisnika smještenih institucionalno i van institucije.

       Metode. Istraživanje je dizajnirano po principu studije presjeka. U istraživanju su korišteni opšti upitnik i skala za procjenu kvaliteta života Short Form 36 Health Survey (SF-36). Od statističkih testova korišten je χ2 kvadrat test. Kao nivo statističke značajnosti uzeta je uobičajena vrijednost p<0,05.

      Rezultati. Ispitanici koji su bili institucionalno smješteni imali su statistički značajno niže vrijednosti domena i sumarnih skorova kvaliteta života u odnosu na ispitanike kod kojih se zdravstvena njega odvijala vaninstitucionalno, pri čemu je razlika uočena u fizičkom funkcionisanju (p<0,001), socijalnom funkcionisanju (p=0,003) i sumarnom skoru mentalnog zdravlja (p=0,015).

      Zaključak. Korisnici dugoročne zdravstvene njege smješteni u instituciji imali su značajno lošije fizičko funkcionisanje, veći nivo ograničenja zbog fizičkih problema, lošije opšte zdravlje, niži nivo socijalnog funkcionisanja, kao i mentalnog zdravlja.

      Ključne riječi. dugoročna zdravstvena njega,  kvalitet  života, institucionalni korisnici, vanistitucionalni korisnici.

Reference

1. Badun M. Informal long-term care for the elderly and infirm. Newsletter--occasional newsletter of the Institute for Public Finance, 100, 1-9. in 2015
2. Matković G, Stanić K. Social protection in old age: Long-term care and social pensions. Faculty of Economics, Finance and Administration, Center for Social Policy. in 2014
3. Kreitzer MJ, Monsen KA, Nandram S, De Blok J. Buurtzorg nederland: a global model of social innovation, change, and whole-systems healing. Global advances in health and medicine. 2015;4(1):40-4.
4. Ribarić L. Comparison of psychiatric treatment in homes for the elderly and infirm:University of Rijeka. Faculty of Health Studies. Department of Midwifery; 2020.
5. Laklija M, Rusac S, Žganec N. Trends in care for the elderly in the Republic of Croatia and in the countries of the European Union. Review for social policy. 2008;15(2):171-88.
6. Goričanec I. Comparison of institutional care for elderly people in European countries: University North. University centre Varaždin. Department of Nursing; 2019.
7. Ceglec K. Autonomy of elderly people in institutions: University North. University centre Varaždin. Department of Nursing; 2019.
8. Altomonte G, Munson AB. Autonomy on the horizon: comparing institutional approaches to disability and elder care. Theory and Society. 2021;50(6):935-63.
9. Arslantas D, Ünsal A, Metintas S, Koc F, Arslantas A. Life quality and daily life activities of elderly people in rural areas, Eskişehir (Turkey). Archives of gerontology and geriatrics. 2009;48(2):127-31.
10. Egeljić-Mihailović N, Pavlović J, Brkić-Jovanović N, Milutinović D. Quality of life of elderly people placed in nursing homes. Health protection. 2021;50(1):79-88
11. Ware Jr JE. SF-36 health survey update. Spine. 2000;25(24):3130-9.
12. Cordier R, Brown T, Clemson L, Byles J. Evaluating the longitudinal item and category stability of the SF-36 full and summary scales using Rasch analysis. BioMed Research International. 2018;2018.
13. Lovreković M, Leutar Z. Quality of life of people in homes for the elderly and disabled in Zagreb. Social Ecology: Journal of Environmental Thought and Sociological Environmental Research. 2010;19(1):55-79.
14. Pavlović J. Development of a reliable screening system for the assessment of nutritional status in elderly people adapted for work at the family medicine clinic [Doctoral dissertation.]. Foča, The Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina: Medical Faculty Foca, University of East Sarajevo; 2019.
15. Lima MG, Barros MBdA, César CLG, Goldbaum M, Carandina L, Ciconelli RM. Health related quality of life among the elderly: a population-based study using SF-36 survey. Cadernos de saúde pública. 2009;25(10):2159-67.
16. Čanković S, Ač-Nikolić E, Mijatović-Jovanović V, Kvrgić S, Harhaji S, Radić I. Quality of life of elderly people living in a retirement home. Vojnosanitetski pregled. 2016;73(1):42-6.
17. Kwaku Owusu D. Life statisfaction and health related quality of life among older people (65+) in Gahana. [Master's thesis.]. University of Agavre, Faro-Portugal; 2023.
Objavljeno
2024/03/28
Broj časopisa
Vol. 20 Br. 2 (2023): PONS MEDICINSKI CASOPIS
Rubrika
Originalni naučni članak