Sinteze - časopis za pedagoške nauke, književnost i kulturu

Intelektualac u zagrljaju distopije: Platonovi papiri Pitera Ekrojda

Tomislav M. Pavlović — 2024-05-21

Cilj ovog rada je analiza transformacije pojma intelektualac koji se i u vremenu moderne i postmoderne vaspostavlja kao svojevrsna paradigma. Fokus istraživanja je najpre na redukciji uloge intelektualcaa modernog vremena koja je našla odjeka u mislima brojnih filozofa moderne i postmoderne provenijence. Potom se analizira postmoderni distopijski roman Platonovi papiri engleskog pisca Pitera Ekrojda. U pitanju je distopijsko delo u kojem su navedene tendencije dobile umetničku artikulaciju. Junak romana Platon, kako istraživanje pokazuje, predstavlja travestiranu sliku antičkog filozofa Platona i deluje u modernom telematizovanom polisu daleke budućnosti. Dela i sudbina postmodernog Platona se u romanu artikulišu na način koji nagoveštava da je eskapizam jedini mogući odgovor na izazove destruktivnih relativizacija postmoderne epohe.

Kantovo određenje intelektualca u dobu prosvećenosti

Saša Ž Radovanović — 2024-05-21

U radu se razmatra Kantovo određenje naučenjaka kao intelektualca u dobu prosvećenosti. Potom se analizira odnos razuma i uma kako je postavljen u Kritici čistog uma. Analiza se dopunjuje razmatranjem razlike između javne i privatne upotreba uma. Tumači se i problem slobode unutar ove razlike. Javna upotreba uma kao pozicija naučenjaka se dovodi u vezu sa tri osnovna zahteva u pogledu mišljenja: misliti samostalno, misliti na mesto drugog i misliti dosledno. Ova tri zahteva se određuju kao nužni uslovi u formiranju intelektualne angažovanosti. Na kraju rada se zaključuje da Kantov ogled o prosvećenosti istovremeno stavlja Kanta u poziciju naučenjaka i intelektualca.

Elementi konseptizma u „Snovima” Fransiska de Keveda

Jelena V. Lazarević — 2024-05-21

U radu će biti objašnjena definicija konseptizma, te elementi ove barokne tendencije u Snovima Fransiska de Keveda (Franisco de Quevedo). Ovaj ciklus je pisan u periodu između 1606. i 1623. godine u Španiji, regiji punoj kontrasta i velikih socijalnih razlika. U svakom od pet snova, Kevedo kritikuje društvene prilike i izrazite, često tipske predstavnike španskog društva.

Snovi su pisani britkim jezikom, obogaćenim često prikrivenom satirom i stilskim figurama, poput metafore, kontrasta, karikature i hiperbole. Ovi postupci delu daju jedinstven književni kolorit i pomažu čitaocu da bolje zamisli Kevedov svet snova u kojem je sve moguće, čak i jednak odnos prema bogatima i siromašnima, makar nakon smrti. Kao nesumnjivi konseptista, ali i satiričar, Fransisko de Kevedo ne propušta nijednu priliku da istakne nepravdu ili ismeje ono što je smatrao neophodnim, počev od fizičkih nedostataka do različitih moralnih karakteristika ljudi.

Komparativnim proučavanjem odabranog korpusa očekuje se formiranje zaključaka o društvenim prilikama barokne Kraljevine Španije, te bolje razumevanje njihovog prikazivanja kroz književne postupke autora.

Zahvaljujući opisima ličnosti, koji bi se mogli posmatrati kao arhetipski i univerzalni, Snovi su i danas relevantni i lako razumljivi savremenom čitaocu.

Povezanost posedovanja kućnih ljubimaca sa moralnim razvojem učenika

Marija J. Tomić — 2024-05-21

S obzirom na sve veću moralnu hipokriziju savremenog doba, bilo je neophodno fokusirati se na ispitivanje različitih uticaja na moralni razvoj. Nedostatak empatije je fenomen koji se često pominje kada se govori o različitim društvenim devijacijama. Nedostatak tolerancije, vršnjačko nasilje i različiti oblici agresivnog ponašanja su dovoljan razlog za ispitivanje moralnosti još na osnovnoškolskom uzrastu. Upravo to je bio motiv za detaljnije istraživanje nivoa moralnog razvoja učenika osnovnih škola u Banjaluci. Istraživanje je sprovedeno na uzorku od 220 učenika osmih i devetih razreda. Na osnovu kratkog upitnika i skale moralnog razvoja, utvređen je stepen razvoja svakog učenika kao i pol i vrsta kućnog ljubimca kojeg posjeduju. Uzrast završnih razreda osnovne škole je odabran na osnovu teorijskih analiza različitih psihologa, koji za završetak razvoja navode upravo ovu dob. U prvom dijelu, rad se bavi teorijskim promišljanjem i analizom dosadašnjih istraživanja, dok su u metodološkom dijelu detaljno analizirane hipoteze kao i dobijeni rezultati. Nakon statističke obrade podataka utvrđeno je da ne postoji statistčki značajna povezanost u nivou moralnog razvoja u zavisnosti od toga da li učenici imaju kućnog ljubimca ili ne. Iznenađujući podatak je da veći broj dječaka nego djevojčica ima nekog ljubimca. Iako razlika nije statistički značajna ostavlja se prostora za istraživanja o mogućim uzrocima. Zanimljiv podatak je i činjenica da učenici koji za kućnog ljubimca imaju zeca, postižu najviše rezultate na skali moralnog razvoja, zatim slijede učenici sa psom i papagajem, dok oni koji imaju mačku ili uopšte nemaju kućnog ljubimca postižu najniže rezultate.

Iscrtavanje staze „Put jedne pčelice“ u funkciji organizacije fizičke aktivnosti dece u dvorištu vrtića „Pčelica”

Marina S. Marković — 2024-05-21

Ukoliko je prostor u kome deca borave adekvatno opremljen (u ovom slučaju oslikan) deca će biti zaintrigirana samim prostorom koji će ih podstaći da se samostalno bave fizičkim aktivnostima. Prostor ih podstiče da se igraju na jedan bezbedan način, da čekaju red, pomažu jedan drugome i sami uspostavljaju pravila u igri. Cilj ovog rada je empirijskim i eksperimentalnim putem ispitati uticaj eksperimentalnog programa, pod nazivom iscrtavanje staze „Put jedne pčelice“ na organizaciju fizičke aktivnosti dece u dvorištu vrtića Pčelica. Predmet istraživanja je iscrtavanje staze „Put jedne pčelice“ (eksperimentalni program) u funkciji organizacije fizičke aktivnosti dece u dvorištu vrtića „Pčelica. U istraživanju je učestvovalo 118 dece vrtića „Pčelica„ PU „Nata Veljković“ u Kruševcu. Akcija je podeljena u nekoliko koraka a to su: određivanje dela trotoara za iscrtavanje staze, nabavka materijala, osmišljavanje staze i iscrtavanje zadataka na papiru, dogovor oko raspoređivanja zadataka po trotoaru, izrada šablona, iscrtavanje staze, otvaranje staze „Put jedne pčelice“. Instrument koji je primenjen u ovom istraživanju je protokol posmatranja. Putem njega prikazana je organizacija i aktivnosti dece pre (inicijalno merenje) i nakon iscrtavanja staze (finalno merenje) u dvorištu vrtića „Pčelica“. Prilikom utvrđivanja inicijalnog stanja – slobodne igre uz ponuđene trenutne sadržaje u dvorištu vrtića za igru dece, došlo se do rezultata od 25 % dece koja su se samostalno organizovala u igri i fizičkim aktivnostima u dvorištu. Sprovođenjem akcije, odnosno iscrtavanjem staze „Put jedne pčelice“ prostor u dvorištu vrtića je obogaćen (stopice, cvetići, zmijice, žabice, pauci, merdevine, tačkice, kolibri, linijice, pužići idr.), i dat deci da ga koriste kako oni žele. Nakon akcije dobijeni su rezultati koji navode da su se 98% dece igrala i samostalno organizovala fizičke aktivnosti u dvorištu vrtića. Ova nova sredina je za decu bila primamljiva i podsticajna.

Ivana Manić: Praktikum za sociologiju detinjstva, Akademija vaspitačko medicinskih strukovnih studija, Odsek vaspitačkih studija Kruševac, 2023.

Boban M. Vujičić — 2024-05-21