Sport - nauka i praksa

Optimizacija tretmana sportskih povreda kroz primenu veštačke inteligencije: Metode za efikasnu prevenciju, dijagnostiku i rehabilitaciju

Marko Kimi Milić — 2025-07-15

Veštačka inteligencija (AI) sve više nalazi primenu u medicinskim oblastima, uključujući i tretman sportskih povreda. Fokus ovog rada je analiza potencijala AI tehnologija za unapređenje prevencije, dijagnostike i rehabilitacije sportskih povreda. Kroz sistematizovan pregled postojećih studija i tehnoloških dostignuća, identifikovane su ključne strategije koje AI donosi u ovu oblast. Istraživački postupak obuhvata analizu velikih podataka, obradu slika, mašinsko učenje i prilagođene algoritme za predikciju i praćenje rehabilitacije. Pored toga, ispitani su i modeli za automatsko prepoznavanje uzoraka povreda što može značajno doprineti preventivnim merama i smanjenju incidencija povreda. Rezultati istraživanja ukazuju na značajno poboljšanje u efikasnosti tretmana, smanjenje vremena oporavka i preciznost u dijagnostici, što direktno utiče na brži povratak sportista aktivnostima. Zaključak rada naglašava potrebu za daljim integracijama AI tehnologija u sportsku medicinu, kao i za kreiranje prilagođenih AI rešenja koja odgovaraju specifičnim potrebama sportista, uzimajući u obzir različite faktore rizika i karakteristike individualnih treninga.

Primena telemedicine u sportskoj medicini: Digitalni pristup prevenciji, dijagnostici i rehabilitaciji

Šćepan Sinanović — 2025-07-15

Telemedicina je postala ključni alat u modernom zdravstvu, omogućavajući udaljeni pristup medicinskim uslugama. U sportskoj medicini, njena primena donosi značajne inovacije u prevenciji, dijagnostici i rehabilitaciji sportskih povreda. Ovaj rad istražuje efikasnost telemedicinskih tehnologija kroz analizu njihovih doprinosa smanjenju učestalosti povreda, preciznosti dijagnoza i brzini oporavka. Istraživanje je obuhvatilo uzorak od 150 profesionalnih i amaterskih sportista, pri čemu su korišćeni nosivi uređaji, aplikacije za praćenje aktivnosti i platforme za udaljene konsultacije. Statistička analiza podataka pokazala je da telemedicina može smanjiti učestalost povreda za 25% i skratiti prosečno trajanje rehabilitacije za 30%. Rezultati takođe ukazuju na povećanje zadovoljstva sportista tretmanom, što doprinosi njihovom bržem povratku aktivnostima. Zaključeno je da telemedicina nudi praktična rešenja za izazove u sportskoj medicini, uključujući udaljene regije sa ograničenim pristupom specijalističkoj nezi. Ipak, neophodna su dodatna istraživanja kako bi se prevazišli tehnički i etički izazovi. Ovi nalazi pružaju osnovu za dalji razvoj telemedicinskih platformi prilagođenih specifičnim potrebama sportista.

Stepen uključenosti predškolske dece u fizičko vaspitanje i sport - Pilot projekat istraživanja "Vežbaj pravo, budi zdravo"

Goran Vještica — 2025-07-15

Predškolski uzrast je ključan za razvoj motoričkih veština i formiranje zdravstvenih navika. Svetska zdravstvena organizacija upozorava na rizike hipokinezije (nedovoljne fizičke aktivnosti), koja može dovesti do gojaznosti, hipertenzije i bolesti metabolizma. Predškolske ustanove imaju važnu ulogu u promovisanju fizičke aktivnosti kroz organizovane programe. Istraživanja pokazuju da posebno osmišljeni programi fizičkog vežbanja poboljšavaju motoričke sposobnosti dece, što ukazuje na potrebu za sistemskim pristupom uključivanja dece u sportsko-rekreativne aktivnosti. Projekat „Vežbaj pravo, budi zdravo“ Saveza za predškolski sport i fizičko vaspitanje Srbije predstavlja jedan od napora u tom pravcu. Predmet ovog istraživanja je percepcija roditelja o uključenosti predškolske dece u fizičko vaspitanje i sport. Shodno problemu, a u skladu sa predmetom istraživanja osnovni cilj ovog istraživanja je utvrditi procenu roditelja o uključenosti predškolske dece u fizičko vaspitanje i sport. Istraživanje je sprovedeno na uzorku od 121 roditelja dece iz pet beogradskih opština (Palilula, Savski venac, Novi Beograd, Stari grad i Voždovac). Rezultati su pokazali da 51,24% dece vežba 1-2 puta nedeljno, dok 36,36% vežba 3-4 puta nedeljno. Nije uočena statistički značajna razlika u učestalosti vežbanja između dečaka i devojčica. Većina dece poseduje osnovne motoričke veštine, poput vožnje trotinetom (76,86%) i bicikla (39,67%), dok su aktivnosti kao što su plivanje (48,76%) i vožnja skejta (8,26%) manje zastupljene. Roditelji su izrazili visoku zainteresovanost za redovno organizovano fizičko vežbanje u vrtićima, sa 95% pozitivnih odgovora. Istraživanje je ukazalo na potrebu za sistemskim rešavanjem problema nedovoljne fizičke aktivnosti dece predškolskog uzrasta.

Analiza golova postignutih na Evropskom prventsvu u fudbalu sa ofanzivnim parametrima polufinalnih timova 2020/2021.

Vladimir Živanović — 2025-07-15

Studija ima za cilj da analizira karakteristike postignutih golova na uzorku od 51 utakmice i ofanzivnih parametara timova koji su se plasirali u polufinale na turniru 2020/2021. U analizi podataka korišćena je deskriptivna statistika tj. hi-kvadrat test i unakrsna tabela. Rezultati su pokazali statistički značajnu razliku, odnosno podatak da je u drugom poluvremenu postignuto više golova (83) nego u prvom (52), x2=7,119, p<0,01. Najveća učestalost golova bila je u periodu od 46 do 60 minuta (30), zatim 61–75 i 76–90 minuta (24). Što se tiče vrsta napada, najveća učestalost golova je zabeležena nakon organizovanih napada (44,4%), i set igre odnosno kornera, slobodnih udaraca, penala i ubacivanja (izvedena lopta van linije igre) (20,7%), x2=11,636, p<0,01, kao i kontranapada (34,8%), x2=4,813, p<0,05, dok su udarci unutrašnjom stranom hrpta stopala (29,6%) bili najčešći. Uticaj prvog postignutog gola na utakmici u odnosu na konačan pobednički rezultat izražava se vrednošću (68,8%). S obzirom na posmatrana polja postignutih golova, prikazane su vrednosti (48,9%) za površine od 5 do 11 i 11 metara, (31,1%) za površine od 11 do 16 i > 16 metara i (20,0%) za površinu od 0 do 5 metara, uz dodatak da su napadači postigli 73 gola. Polufinalisti su pokazali procenat tačnih dodavanja po meču, u rasponu vrednosti (82,5-89,3%). Uočeni parametri i njihov značaj imaju pragmatičnu važnost u populaciji fudbalskih stručnjaka, istraživača i trenera pri utvrđivanju uspeha i neuspeha timova u profesionalnoj konkurenciji.

Uticaj primene elastičnih traka u trenažnom procesu košarkaša

Uroš Živković — 2025-07-15

Cilj ovog preglednog rada jeste analiza radova koji su se bavili uticajem primene elastičnih traka u trenažnom procesu košarkaša, kao i davanje praktičnog predloga trenažnog programa sa upotrebom elastičnih traka za košarkaše. Uzorak su predstavljali radovi iz elektronskih naučnih baza podataka, ukupno osam radova koji su zadovoljili tražene kriterijume za uključivanje u rad. Rezultati u vidu deskriptivne statistike (antropometrijske karakteristike, pol i uzrast), trajanja i pojedinosti svakog od sprovedenih programa treninga i testova za proveru efekta primene elastičnih traka odabranih studija su prikazani tabelarno. Kod svih analiziranih istraživanja dokazan je pozitivan efekat primene traka na neku od motoričkih sposobnosti košarkaša, što je u skladu sa pretpostavljenim ishodom autora datih radova. S tim u vezi, može se zaključiti da bi elastične trake trebalo da na neki način budu primenjene u okviru trenažnog programa tokom cele godine. U zavisnosti od perioda takmičarske sezone, korišćenje elastične trake se može menjati. Od razvoja maksimalne sile u sadejstvu sa tegovima tokom perioda predsezone, preko individualne primene za razvoj maksimalne brzine pokreta i trčanja, pa sve do napretka i održavanja nivoa specifičnih sposobnosti poput eksplozivne snage u skokovima i brzih promena pravca tokom takmičarskog perioda, može se reći da je primena dosta široka. Preporuka za trenere je integracija elastičnih traka u trenažni program po mogućstvu uz tegove ili samostalno, tokom tri nedeljna treninga, a s obzirom na poznavanje njihovog širokog uticaja, aplikacija u skladu sa specifičnim potrebama pojedinca.

Rodna pitanja sportista u tekvondou

Jovana Njegovan — 2025-07-15

Cilj ovog istraživanja bio je ispitati uticaj rodnih pitanja na iskustva sportista i sportistkinja u tekvondou, sa posebnim fokusom na percepciju ravnopravnosti, stereotipe o borilačkim sportovima, kao i izazove i prilike za razvoj sportista bez obzira na pol. Uzorak istraživanja obuhvatao je trideset tekvondoista oba pola iz pet različitih klubova Tekvondo saveza Bosne i Hercegovine. Istraživanje je sprovedeno kvalitativnim pristupom, uz primjenu tehnike dubinskog intervjua. Na osnovu kvalitativnih metoda kodiranja, u finalnoj verziji kodnog stabla izdvojena su tri područja i pet kategorija, sa pripadajućim dimenzijama rodnih pitanja u tekvondou. Istraživanje je pokazalo da su rodna ravnopravnost i stereotipi u tekvondou kompleksna i dinamična pitanja. Iako postoji napredak u percepciji i praksi, stereotipi i dalje djelomično utiču na iskustva sportista, naročito sportistkinja. Rezultati ukazuju na to da porodica i zajednica imaju ključnu ulogu u prevazilaženju tih prepreka, dok institucionalna ulaganja i kontinuirana edukacija mogu dodatno doprinijeti unapređenju rodne ravnopravnosti u ovom sportu.

Značaj razvoja izdržljivosti u snazi kod streličara

Miljan Radičević — 2025-07-15

Uspeh u streličarstvu zavisi od mnogobrojnih faktora, a jedan od osnovnih faktora jeste sposobnost streličara za postizanje visokog nivoa koncentracije i konzistentnosti u dužem vremenskom periodu tokom takmičenja. Prethodno navedeno se postiže osnovnim od četiri definisana aspekta streličarstva - fizičkom spremom, odnosno dobro dizajniranim i prilagođenim vežbama za izdržljivost u snazi. Prvi cilj ovog prikaza je ukazivanje na obim opterećenja, značaj i neophodnu potrebu posedovanja izdržljivosti u snazi kod streličara. Drugi cilj jeste prikaz metodologije postizanja neophodnog nivoa fizičke spreme, odnosno izdržljivosti u snazi streličara. Predviđeno je da utvrđivanjem streličarevog početnog nivoa fizičke spreme, a potom vežbi kojima se postiže neophodna i potrebna izdržljivost u snazi, uključujući i „SPT” - specifični fizički trening izdržljivosti, snage/sile, fleksibilnosti i strukture, kao i vežbama „modaliteta”, dovede do unapređenja sposobnosti streličara. U ovom prikazu, a na osnovu pregleda literature i mišljenja stručnjaka, obuhvaćeno je iskustvo rada sa streličarima, kao i iskustva stranih trenera sa predavanja, seminara, ili objavljenih radova ili knjiga. Na osnovu vežbi i metodologije korišćene u ovom radu, pretpostavlja se da će doći do unapređenja sposobnosti streličara u trenažnom procesu, sa krajnjim ciljem postizanja boljih rezultata.

Malićević, S. (2024). Medicina sporta - odabrana poglavlja

Sanja Mazić — 2025-07-21

"Medicina sporta – odabrana poglavlja" prof. dr Seada Malićevića je sveobuhvatan vodič kroz raznovrsne aspekte široke oblasti kojom se bavi medicina sporta. Kroz šest tematskih celina detaljno se razmatraju ključne oblasti koje su od suštinskog značaja za sportiste, trenere i medicinske profesionalce koji se bave zaštitom i unapređenjem zdravlja sportista.