Kad ljubav boli: Ljubavna bolest i autentičnost emocija u Plautovom Kovčežiću (Cistellaria)

  • Jelena Todorović Univerzitet u Britanskoj Kolumbiji
Ključne reči: ljubavna bolest, rimska komedija, antička medicina, emocije, mentalna oboljenja, Platon, Aristotel, Galen, Aretej iz Kapadokije, Plaut, Cistellaria (Kovčežić)

Sažetak


Ovaj rad ispituje prvi postojeći primer medikalizacije ljubavi u rimskoj književnosti. U Plautovom Kovčežiću (Cistellaria), ljubav nije zamišljena samo kroz konvencionalnu komičnu prizmu erotske želje, već kao psihosomatski poremećaj, izražen kroz simptome koji zamagljuju granicu između mentalnog poremećaja i telesne bolesti. Analiza pokazuje kako Plaut integriše medicinsko i popularno znanje kako bi konstruisao model ljubavi koji je antička publika mogla prepoznati kao patološki. Ova medikalizacija strasti služi izrazito književnoj svrsi: utemeljujući emocije u fizičkim i kognitivnim simptomima, Plaut daje psihološku dubinu i kredibilitet svojim protagonistima. Autoritet medicinske misli tako legitimiše ono što komedija obično trivijalizuje, iskrena osećanja i istinsku patnju. Cistelarija se pojavljuje kao studija slučaja o tome kako je rimska književnost prisvojila naučni diskurs kako bi potkrepila i oblikovala narativnu koherentnost. Studija smešta ovu medikalizaciju strasti unutar širih antičkih diskursa o bolestima i afektima, otkrivajući kako Plautova komedija učestvuje u kulturnom prevođenju medicinskog znanja.

Reference

Campbell DA. Greek Lyric. Vol. 1. Sappho and Alcaeus. Cambridge (MA): Harvard University Press; 1982. (Loeb Classical Library). Sappho, fr. 31.

Thumiger C. Mad Erôs and eroticized madness in tragedy. In: Sanders E, Thumiger C, Carey C, Lowe N, editors. Erôs in Ancient Greece. Oxford: Oxford University Press; 2013. p. 27–40.

Plato. Phaedrus. Lamb WR, translator. Cambridge (MA): Harvard University Press; 2022. (Loeb Classical Library; 166). Section 265a–b.

Plato. Timaeus. Bury RG, translator. Cambridge (MA): Harvard University Press; 1929. (Loeb Classical Library; 234). Section 86b–d.

Aristotle. Problems. Vol. 2. Books 20–38; Rhetoric to Alexander. Mayhew R, Mirhady DC, translators. Cambridge (MA): Harvard University Press; 2011. (Loeb Classical Library; 317). Section 30.1.953b35.

Soranus. Gynaeciorum libri IV; De signis fracturarum; De fasciis; Vita Hippocratis secundum Soranum. Ilberg J, editor. Leipzig: In aedibus B.G. Teubneri; 1927. (Bibliotheca Medicea Laurenziana LXXIV, 7).

Plutarch. Lives. Vol. 9. Demetrius and Antony; Pyrrhus and Gaius Marius. Perrin B, translator. Cambridge (MA): Harvard University Press; 1920. (Loeb Classical Library; 101). Section 38.2–9.

Heliodorus. An Aethiopian History of Heliodorus. Underdown T, translator. Saintsbury G, editor. Travers HMO, illustrator. London: Chapman and Dodd; 1924. Section 4.7

Appian. Roman History. White H, translator. Cambridge (MA): Harvard University Press; 1912. (Loeb Classical Library; 3). Book XI, Chapters 59–61.

Ribeiro LFC. Your love is like bad medicine: the medical tradition of lovesickness in the legends of Hippocrates and Erasistratus of Ceos. Akroterion. 2020 65:63–88.

Salas LA. Why lovesickness is not a disease: Galen’s diagnosis and classification of psychological distress. Transactions of the American Philological Association (TAPA). 2022 152:507–539.

Pigeaud F. De l’âme et du corps: la maladie de l’âme. Étude sur la relation de l’âme et du corps dans la tradition edico-philosophique antique. Paris: Les Belles Lettres; 1981.

Mazzini I. Il folle da amore. In: Tedeschi A, Cipriani G, Mazzini I, Fedeli P, Alfonso S, editors. Il poeta elegiaco e il viaggio d’amore: dall’innamoramento alla crisi. Bari: Edipuglia, Università di Bari; 1990. p. 39–83.

Mazzini I. Malattia melanconica da amore tra poesia e medicina nel tardo antico: Aegritudo Perdiccae (Ae.P.). Medicina nei Secoli Arte e Scienza. 2012 24(3):559–584.

McNamara L. Hippocratic and non-Hippocratic approaches to lovesickness. Studies in Ancient Medicine. 2016 46:308–327.

Euripides. Hippolytus. Kovacs D, translator. Cambridge (MA): Harvard University Press; 1995. (Loeb Classical Library; 484). Lines 38–40; 169-176.

Paschall DM. The Vocabulary of Mental Aberration in Roman Comedy and Petronius. Baltimore (MD): Linguistic Society of America; 1939.

Aretaeus of Cappadocia. Of the Causes and Signs of Acute and Chronic Diseases. Reynolds TF, translator. London: Pickering; 1837. Section I.V. Available from: https://archive.org/details/b2931074x/page/n3/mode/2up.

Galen. On Prognosis = De praecognitione. Nutton V, editor, translator, commentary. Berlin: Akademie-Verlag; 1979. (Corpus Medicorum Graecorum, Vol. V, 8, 1).

Zagagi N. Tradition and originality in Cistellaria: the characterization of Selenium and Alcesimarchus as comic lovers. In: Hartkamp R, Hurka F, editors. Studien zu Plautus’ Cistellaria. Tübingen: Gunter Narr Verlag; 2004. p. 167–186.

Harris WV. The rage of women. Yale Classical Studies. 2003 32:121–143.

Galen. On the Passions and Errors of the Soul = De propriorum animi cuiuslibet affectuum dignotione et curatione. Harkins PW, translator. Riese W, introduction and interpretation. Columbus (OH): Ohio State University Press; 1963. Section 5.2-3 Based on: Galeni de propriorum animi cuiuslibet affectuum dignotione et curatione. de Boer W, editor. Leipzig: Teubner; 1937. (Corpus Medicorum Graecorum; Vol. V, 4, 1, 1).

Stockert W, editor. Cistellaria. Munich: C.H. Beck; 2012.

Chiarini G. Pazzie d’amore e differenze sociali nella Cistellaria. In: Hartkamp R, Hurka F, editors. Studien zu Plautus’ Cistellaria. Tübingen: Gunter Narr Verlag; 2004. (ScriptOralia; 128. ScriptOralia Reihe A, Altertumswissenschaftliche Reihe; 35). p. 117–124.

Objavljeno
2025/12/29
Rubrika
Članci