Strategije u stvaranju naslova vesti informativnih onlajn portala u Srbiji
Sažetak
Onlajn mediji preuzimaju sve veću ulogu u informisanju javnosti u Srbiji i nalaze se na drugom mestu (iza televizije) kada je u pitanju izvor informisanja. Rad se oslanja na empirijsko pilot istraživanje o tome kako se onlajn mediji u Srbiji prilikom kreiranja naslova služe pristupom „fejk njuz“ ili „klikbejt“ i koliko to može da ima uticaja na kvalitet i prirodu njihovog izveštavanja. U toku jedne nedelje u junu 2020. praćeni su naslovi i tekstovi iz rubrike „Vesti“ na tri informativna portala u Srbiji: Blic.rs, Kurir.rs i Telegraf.rs. Metodom analize sadržaja, naslovi vesti su svrstavani u grupe označene kao „fejk njuz“, „klikbejt“ ili „odgovarajući“ u odnosu na sadržaj članka. Daljom analizom proverili smo kod kojih rubrika i tema postoji najveća zastupljenost u davanju „fejk njuz“ ili „klikbejt“ naslova. Dodatni element istraživanja predstavlja i procena tendencioznosti naslova, odnosno, korišćenja neprimerenog jezika. Istraživanje je pokazalo da navedeni mediji u najvećoj meri daju odgovarajuće naslove, ali i da postoji manji broj „fejk njuz“ naslova, kao i nešto veći broj „klikbejt“ naslova. Uočeno je da su teme kod kojih su pomenute strategije najčešće korišćene upravo one koje možemo smatrati najznačajnijim za informisanje javnosti: politika, javno zdravlje i bezbednost građana, što je zabrinjavajuća tendencija. Najveći broj tendencioznih naslova u vezi je sa temom politike, što ukazuje na nepoželjnu neobjektivnost medija. Neprimereni jezik najzastupljeniji je u rubrici Crna hronika, što sugeriše „tabloidizaciju“ medijskog pristupa.
Reference
Brooks, M. (2019, September 6). How does clickbait work. Retrieved 1. August 2020. from: https://www.psychologytoday.com/us/blog/tech-happy-life/201909/how-does-clickbait-work
EAVI – Media Literacy for Citizenship (2020, June 19). Infographic: Beyond Fake News – 10 Types of Misleading News – 17 Languages and counting. Retrieved 1. August 2020. from: https://eavi.eu/infographic-beyond-fake-news-10-types-of-misleading-news-17-languages/
Ireton, C. & Posetti, J. (2018). Journalism, „Fake News“ & Disniformation. Paris: UNESCO.
Gabielkov, M., Ramachandran, A., Chaintreau, A., & Legout, A., (2016, June 14). Social Clicks: What and Who Gets Read on Twitter?. Retrieved 1. August 2020. from: https://hal.inria.fr/hal-01281190/document
Martinoli, A. (2013). Publika i medijski multitasking – podeljena pažnja u eri multiplatformnosti. CM Communication and Media, 28: 41-68.
Merriam Webster Dictionary (2020). Definition of clickbait. Retrieved 1. August 2020. from: https://www.merriam-webster.com/dictionary/clickbait
Milivojević, S. (2012). Uvod: Novinarstvo za informaciono društvo. CM Communication and Media 7(24), 29-34.
Steinmetz, K. (2017, September 27). The Dictionary Is Adding An Entry for 'Fake News'. Retrieved 1. August 2020. from: https://time.com/4959488/donald-trump-fake-news-meaning/
Wardle, C. & Derakhshan, H. (2017). Information Disorder - Toward an interdisciplinary framework for research and policymaking. Strasbourg: Council of Europe.
Zakon o javnom informisanju Republike Srbije. Službeni Glasnik RS, broj 83/2014.
Autori zadržavaju autorska prava nad objavljenim člancima, a izdavaču daju neekskluzivno pravo da članak objavi, da u slučaju daljeg korišćenja članka bude naveden kao njegov prvi izdavač, kao i da distribuira članak u svim oblicima i medijima.
Licenciranje
Objavljeni članci distribuiraju se u skladu sa licencom Creative Commons Autorstvo - Deliti pod istim uslovima 4.0 International (CC BY-SA). Dopušteno je da se delo kopira i distribuira u svim medijima i formatima, da se prerađuje, menja i nadograđuje u bilo koje svrhe, uključujući i komercijalne, pod uslovom da se na pravilan način citiraju njegovi prvobitni autori, postavi link ka originalnoj licenci, naznači da li je delo izmenjeno i da se novo delo objavi pod istom licencom kao i originalno.
Korisnici su pri tome dužni da navedu pun bibliografski opis članka objavljenog u ovom časopisu (autori, naslov rada, naslov časopisa, volumen, sveska, paginacija), kao i njegovu DOI oznaku. U slučaju objavljivanja u elektronskoj formi takođe su dužni da postave HTML link, kako sa originalnim člankom objavljenim u časopisu CM: Communication and Media, tako i sa korišćenom licencom.
Autori mogu da stupaju u zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju rada objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je rad prvobitno objavljen u ovom časopisu.
Politika samoarhiviranja
Autorima je dozvoljeno da objavljenu verziju rada deponuju u institucionalni ili tematski repozitorijum ili da je objave na ličnim veb stranicama (uključujući i profile na društvenim mrežama, kao što su ResearchGate, Academia.edu, itd.), na sajtu institucije u kojoj su zaposleni u bilo koje vreme nakon objavljivanja u časopisu.
Autori su obavezni da pritom navedu pun bibliografski opis članka objavljenog u ovom časopisu (autori, naslov rada, naslov časopisa, volumen, sveska, paginacija) i postave link, kako na DOI oznaku tog članka, tako i na korišćenu licencu.Autorima je dozvoljeno da objavljenu verziju rada deponuju u institucionalni ili tematski repozitorijum ili da je objave na ličnim veb stranicama (uključujući i profile na društvenim mrežama, kao što su ResearchGate, Academia.edu, itd.), na sajtu institucije u kojoj su zaposleni u bilo koje vreme nakon objavljivanja u časopisu.
Odricanje od odgovornosti
Stavovi izneti u objavljenim radovima ne izražavaju stavove urednika i članova redakcije časopisa. Autori preuzimaju pravnu i moralnu odgovornost za ideje iznete u svojim radovima. Izdavač neće snositi nikakvu odgovornost u slučaju ispostavljanja bilo kakvih zahteva za naknadu štete.