Kada skandinavska krivica (scanguilt) sretne rijaliti: humanitarno-zabavni programski sadržaji i medijska reprodukcija kolonijalne imaginacije ’Juga’
Sažetak
Rad razmatra žanr humanitarnog rijalitija kao sve popularnijeg zabavnog, informativnog i obrazovnog formata u Norveškoj. Norveški humanitarno-zabavni sadržaji izdvojeni su kao reprezentativni za dati kulturno-istorijski kontekst, posebno usled njihove raširenosti, popularnosti i specifičnog društvenog statusa. Osim pregleda i razmatranja osnovnih tema i elemenata žanra, pojašnjeni su koncepti ’skandinavske krivice’ i ’režima dobrote’, relevantni za tumačenje pomenutih programskih sadržaja. Pojašnjene su i razlike između humanitarno-zabavnih programskih sadržaja i nefiktivnog romantizovanog novinarskog diskursa. Sa uporištem u Tvetovoj tezi o strateškom komunikacijskom režimu, metode, akteri i efekti upotrebe novog rijaliti formata kao zabavnog, informativnog i obrazovnog medijskog sadržaja, sagledani su u širem spektru, ne ograničavajući se na društveno-političke ishode u norveškom kontekstu. Ova perspektiva omogućava uvid u dejstvo medijske reprodukcije kolonijalnosti, uporedo sa sagledavanjem uticaja na izgradnju nacionalnog identiteta i norveško društvo uopšte.
Reference
Andersen, P. T. (2016). Medmenneskelighet, penger og nestekjærlighet: Politisk forvaltning av norske privilegier. In E. Oxfeldt (ed.), Skandinaviske fortellinger om skyld og privilegier i en globaliseringstid. (pp. 55–76). Oslo: Universitetsforlaget.
Bakken, J. & Oxfeldt, E. (2017). Åpne dører mot verden. Oslo: Universitetsforlaget.
Barthes, R. (1991). Mythologies. New York: The Noonday Press.
Bauman, E. (2019). The Naive Republic of Aid: Grassroots Exceptionalism in Humanitarian Memoir. In Lawrence, M. & Tavernor, R. (eds.), Global Humanitarianism and Media Culture (pp. 83–102). Manchester University Press.
Benthall, J. (2008). The Disaster–Media–Relief Nexus. Anthropology Today, 24(4), 4–5.
Bjarnar, S. J. (2010). Ordenes makt: fatalisme og afrikanisme i norske avisers fremstillinger av folkemordet i Rwanda. Universitetet i Bergen.
Brustad, M. R. (2014). Solidarity Projects in Norwegian Schools - Students’ Motivation and School Leaders’ Rationale. University of Oslo.
Budabin, A. & Richey, L.A. (2021). The Activist’ reality TV show sparked furor, but treating causes as commodities with help from celebrities happens all the time. Retrieved October 20, 2021, from https://theconversation.com/the-activist-reality-tv-show-sparked-furor-but-treating-causes-as-commodities-with-help-from-celebrities-happens-all-the-time-168025
Chouliaraki, L. (2013). The Ironic Spectator - Solidarity in the Age of Post-Humanitarianism. Cambridge: Polity Press.
Cole, T. (2012, March 21). The White-Savior Industrial Complex. The Atlantic. Retrieved March 17, 2021 from https://www.theatlantic.com/international/archive/2012/03/the-white-savior-industrial-complex/254843/
Dogra, N. (2012). Representations of Global Poverty. London: I.B.Tauris.
Eide, E. & Simonsen, A. H. (2008). Verden skapes hjemmefra: Pressedekningen av den ikke-vestlige verden 1902-2002. Oslo: Unipub.
Eriksen, T. H. & Neumann, I. B. (2011). Fra slektsgård til oljeplattform: Norsk identitet og Europa. Internasjonal Politikk 03(69). https: doi.org/10.18261/ISSN1891-1757-2011-03-04
Fanon, F. (1956). Racism and Culture. In Special Issue of Presence Africaine, June-November. Paris.
Frøyd, Y. (2016). «Leve Vesten, la oss fortsette festen»: En retorisk analyse av Operasjon Dagsverks kampanjefilm (2014). In E. Oxfeldt (ed.), Skandinaviske fortellinger om skyld og privilegier i en globaliseringstid (pp. 95–112). Oslo: Universitetsforlaget.
Helland, F. (2019). Rasismens retorikk: Studier i norsk offentlighet. Oslo: Pax forlag.
Hytten, S. S. (2010). Journalistikkens sammenbrudd? En studie av NRKs TV-aksjon som uttrykk for konflikt mellom ulike journalistiske idealer. Universitetet i Oslo.
Kaur, H. (2018, January 17). Aftenpostens Stuck virker mot sin hensikt. Morgenbladet. Retrieved March 17, 2021 from https://www.morgenbladet.no/ideer/kronikk/2018/01/17/aftenpostens-stuck-virker-mot-sin-hensikt/
Kjerland, K. A. & Bertelsen, B. E. (2014). Navigating Colonial Orders: Norwegian Entrepreneurship in Africa and Oceania. Berghahn Books.
Lewis, T. (2010). Mobile Makeovers: Global and Local Lifestyles and Identities in Reality Formats. In A. Hetsroni (ed.), Reality television: merging the global and the local (pp. 189–210). New York: Nova Science Publishers.
Lindøe, S. H. (2020). Når NRK samler folket om en god sak: Den norske TV-aksjonen i historisk perspektiv. Mediehistorisk Tidsskrift, 33(17). Retrieved from url: medietidsskrift.no/content/uploads/pub/2020/06/NMF-tidsskrift-01_2020-web.pdf.
Malkki, L. H. (1996). Speechless Emissaries: Refugees, Humanitarianism, and Dehistoricization. Cultural Anthropology, 11(3), 377–404.
McClintock, A. (1995). Imperial Leather - Race, Gender and Sexuality in the Colonial Contest. New York: Routledge.
Mirkov, L. (2019). Pripovedanje u novinarstvu kao žanrovski postupak. CM - Communication and Media, XIV(45), 135–156.
Mignolo, W. (2002). The Geopolitics of Knowledge and the Colonial Difference. The South Atlantic Quarterly 101(1), 57–96.
Moeller, S. D. (1999). Compassion Fatigue - How the Media Sell Disease, Famine, War and Death. Routledge.
Mungcal, I. (2010). Next Attraction: NGO Workers’ Reality Show. Retrieved October 20, 2021, from https://www.devex.com/news/next-attraction-ngo-workers-reality-show-68779
Neumann, I. (2004, October 14). Det er typisk norsk å krige. Dagbladet. Retrieved February 22, 2021 from https://www.dagbladet.no/kultur/det-er-typisk-norsk-a-krige/66001512
Nikunen, K. (2015). Media, Passion and Humanitarian Reality Television. European Journal of Cultural Studies, 1–18.
Nikunen, K. (2016). Doing Good Reality, Masculine Care, and Affective Capitalism. Ephemera: Theory & Politics in Organization, 16(4): 163.
Nikunen, K. (2019). Media Solidarities: Emotions, Power and Justice in the Digital Age. London: Sage Publications.
Operasjon Dagsverk. (2020). Retrieved January 18, 2021, from https://www.od.no
Oxfeldt, E. (2016). Skandinaviske fortellinger om skyld og privilegier i en globaliseringstid. Oslo: Universitetsforlaget.
Palmberg, M. (2001). Encounter Images in the Meetings Between Africa and Europe. Nordic Africa Institute.
Papacharisi, Z. & Mendelsen, A. (2007). An Exploratory Study of Reality Appeal: Uses and Gratification of Reality TV Shows. Journal of Broadcasting and Electronic Media, 51(2), 355–370.
Plan International Norge. (2020). Kan man lage humor av bistand? Retrieved 10 June 2021, from https://www.plan-norge.no/Chicken_Adolf
Quijano, A. (2007). Coloniality and Modernity/Rationality. Cultural Studies, 21(2–3), 168–178.
Razack, S. H. (2007). Stealing the Pain of Others: Reflections on Canadian Humanitarian Responses. Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies, 29(4), 375–394.
Reestorff, C. M. (2018). Instagrammable Humanitarianism and the Politics of Guilt. Journal of Aesthetics & Culture, 10(2), 83–96.
Said, E. W. (2003). Orientalism. London and New York: Penguin Books.
SAIH - The Norwegian Students' and Academics' International Assistance Fund. (2012). Radi-Aid. Africa for Norway. Retrieved January 18, 2021, from https://www.radiaid.com/.
Shome, R. (2014). Diana and Beyond White Femininity, National Identity, and Contemporary Media Culture. Urbana, Chicago, Springfield: University of Illinois Press.
Solum, O. (2016). Nordic Noir - Populærkulturell suksess og velferdssamfunnets mørke bakside. In Oxfeldt, E. (ed.) Skandinaviske fortellinger om skyld og privilegier i en globaliseringstid (pp. 133–150). Oslo: Universitetsforlaget.
Tvedt, T. (2002). Bilder av “de andre”: om utviklingslandene i bistandsepoken. Oslo: Universitetsforlaget.
Tvedt, T. (2003). Utviklingshjelp, utenrikspolitikk og makt: Den norske modellen. Oslo: Gyldendal Akademisk
Tvedt, T. (2007). International Development Aid and Its Impact on a Donor Country: A Case Study of Norway. The European Journal of Development Research, 19(4), 614–635. https://doi.org/10.1080/09578810701667672
Tvedt, T. (2008, December 1). Journalistikkens sammenbrudd. Dagbladet. Retrieved May 20, 2021 from https://www.dagbladet.no/kultur/journalistikkens-sammenbrudd/66542340
TVO. (2021). Inside Disaster Haiti is a multi-platform documentary project about the 2010 Haiti earthquake and the humanitarian relief effort. Retrieved October 27, 2021, from https://insidedisaster.com/
Vićentić, J. (2021). “Nezamislivi kolonijalizam” i njegovi odjeci: nordijske države u kolonijalnom poduhvatu. U Babić, D., Petrović, R. i Vićentić, J. (ur.), Suočavanje Evrope sa njenom kolonijalnom prošlošću (str. 150–182). Beograd: Institut za evropske studije.
Wekker, G. (2016). White Innocence - Paradoxes of Colonialism and Race. Durham and London: Duke University Press.
Wilson, K. & Ramamurthy, A. (2013). “Come and Join the Freedom Lovers”: Racism, Appropriation and Resistance in Advertising. In Hund, W. D., Pickering, M. & Ramamurthy, A. (eds.), Commodity Racism and Colonial Advertising (pp. 69–94). Racism Yearbook 2013. Lit Verlag.
Yang, J. (2017). Screening Privilege: Global Injustice and Responsibility in 21st-Century Scandinavian Film and Media. University of Oslo.
#LeveVesten. (2014). Leve Vesten, la oss fortsette festen. Twitter. Retrieved January 18, 2021, from https://twitter.com/hashtag/LeveVesten?src=hashtag_click
Autori zadržavaju autorska prava nad objavljenim člancima, a izdavaču daju neekskluzivno pravo da članak objavi, da u slučaju daljeg korišćenja članka bude naveden kao njegov prvi izdavač, kao i da distribuira članak u svim oblicima i medijima.
Licenciranje
Objavljeni članci distribuiraju se u skladu sa licencom Creative Commons Autorstvo - Deliti pod istim uslovima 4.0 International (CC BY-SA). Dopušteno je da se delo kopira i distribuira u svim medijima i formatima, da se prerađuje, menja i nadograđuje u bilo koje svrhe, uključujući i komercijalne, pod uslovom da se na pravilan način citiraju njegovi prvobitni autori, postavi link ka originalnoj licenci, naznači da li je delo izmenjeno i da se novo delo objavi pod istom licencom kao i originalno.
Korisnici su pri tome dužni da navedu pun bibliografski opis članka objavljenog u ovom časopisu (autori, naslov rada, naslov časopisa, volumen, sveska, paginacija), kao i njegovu DOI oznaku. U slučaju objavljivanja u elektronskoj formi takođe su dužni da postave HTML link, kako sa originalnim člankom objavljenim u časopisu CM: Communication and Media, tako i sa korišćenom licencom.
Autori mogu da stupaju u zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju rada objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je rad prvobitno objavljen u ovom časopisu.
Politika samoarhiviranja
Autorima je dozvoljeno da objavljenu verziju rada deponuju u institucionalni ili tematski repozitorijum ili da je objave na ličnim veb stranicama (uključujući i profile na društvenim mrežama, kao što su ResearchGate, Academia.edu, itd.), na sajtu institucije u kojoj su zaposleni u bilo koje vreme nakon objavljivanja u časopisu.
Autori su obavezni da pritom navedu pun bibliografski opis članka objavljenog u ovom časopisu (autori, naslov rada, naslov časopisa, volumen, sveska, paginacija) i postave link, kako na DOI oznaku tog članka, tako i na korišćenu licencu.Autorima je dozvoljeno da objavljenu verziju rada deponuju u institucionalni ili tematski repozitorijum ili da je objave na ličnim veb stranicama (uključujući i profile na društvenim mrežama, kao što su ResearchGate, Academia.edu, itd.), na sajtu institucije u kojoj su zaposleni u bilo koje vreme nakon objavljivanja u časopisu.
Odricanje od odgovornosti
Stavovi izneti u objavljenim radovima ne izražavaju stavove urednika i članova redakcije časopisa. Autori preuzimaju pravnu i moralnu odgovornost za ideje iznete u svojim radovima. Izdavač neće snositi nikakvu odgovornost u slučaju ispostavljanja bilo kakvih zahteva za naknadu štete.