AKUTNA HIRURŠKA OBOLJENJA KOD PACIJENATA SA COVID 19
Sažetak
Od početka pandemije Covid-19 objavljeno je više radova o organizaciji hirurške aktivnosti u datim uslovima. Cilj ovog rada bio je prikazati objavljenu literature kako bismo pružili suštinske predloge o upravljanju akutnim hirurškim problemima tokom pandemije. Urađen je sistematski pregled najrelevantnijih članaka o COVID-19 i hirurgiji objavljen između 30. decembra 2019. i 30. aprila 2020. godine. Pristup operacionoj sali gotovo je isključivo ograničen na hitne slučajeve i onkološke postupke. Upotrebu laparoskopije kod pozitivnih bolesnika s COVID-19 treba razmotriti oprezno i vrlo kritično, jer glavni rizik leži u prisustvu virusa u pneumoperitoneumu . Tokom pandemije COVID-19 trebalo bi dobro proceniti mogućnost odlaganja operacije dok se pacijent više ne smatra potencijalno zaraznim ili mu prete perioperativne komplikacije. Ako je operacija neodložna, nadležni hirurg mora smanjiti rizik od izloženosti virusu uključivanjem u postupak minimalnog broja zdravstvenog osoblja i skraćivanjem puta pacijenta. U slučaju pandemijskih okolnosti, treba razmotriti otvorenu operaciju.
Reference
2. Tao KX, Zhang BX, Zhang P, et al. Recommendations for general surgery clinical practice in novel coronavirus pneumonia situation. Zhonghua Wai Ke Za Zhi 2020; 58: E001.
3. Rodriguez-Morales AJ, Cardona-Ospina JA, Gutiérrez-Ocampo E, Villamizar-Peña R, Holguin-Rivera Y, Escalera-Antezana JP, Alvarado-Arnez LE, Bonilla-Aldana DK, Franco-Paredes C, Henao-Martinez AF, Paniz-Mondolfi A, Lagos-Grisales GJ, Ramírez-Vallejo E, Suárez JA, Zambrano LI, Villamil-Gómez WE, Balbin-Ramon GJ, Rabaan AA, Harapan H, Dhama K, Nishiura H, Kataoka H, Ahmad T, Sah R. Latin American Network of Coronavirus Disease 2019-COVID-19 Research (LANCOVID-19). Electronic address: https://www.lancovid.org. Clinical, laboratory and imaging features of COVID-19: a systematic review and meta-analysis. Travel Med Infect Dis. 2020; 13:101623. doi: 10.1016/j.tmaid.2020.101623.
4. Zizzo M, Bollino R, Castro Ruiz C, Biolchini F, Bonilauri S, Sergi W, Annessi V. Surgical management of suspected or confirmed SARS-CoV-2 (COVID-19)-positive patients: a model stemming from the experience at Level III Hospital in Emilia-Romagna, Italy. Eur J Trauma Emerg Surg. 2020;28 : 1–5. doi: 10.1007/s00068-020-01377-2.
5. McIntosh K. Coronavirus disease 2019 (COVID-19). UpToDate. In: https://www.uptodate.com/contents/coronavirus-disease-2019-covid-19. Accessed 30 Mar 2020.
6. The PanSurg Collaborative Group. Exclusive: The three vital lessons Italian hospitals have learned in fighting covid-19. https://www.hsj.co.uk/emergency-care/exclusive-the-three-vital-lessons-italian-hospitals-have-learned-in-fighting-covid-19/7027220.article. Accessed 30 Mar 2020.
7. Coccolini F, Perrone G, Chiarugi M, et al. Surgery in COVID-19 patients: operational directives. World J Emerg Surg 2020; 15: 25. 10 COVIDSurg Collaborative. Global guidance for surgical care during the COVID-19 pandemic. Br J Surg 2020; published online April 15. DOI:10.1002/bjs.11646. 11
8. The PanSurg Collaborative Group. Exclusive: The three vital lessons Italian hospitals have learned in fighting covid-19. https://www.hsj.co.uk/emergency-care/exclusive-the-three-vital-lessons-italian-hospitals-have-learned-in-fighting-covid-19/7027220.article. Accessed 30 Mar 2020.
9. The Royal College of Surgeons of Edinburgh. Intercollegiate General Surgery Guidance on COVID-19 UPDATE. In: https://www.rcsed.ac.uk/news-public-affairs/news/2020/march/intercollegiate-general-surgery-guidance-on-covid-19-update. Accessed 30 Mar 2020.
10. The American College of Surgeons. COVID-19 and Surgery-Clinical Issues and Guidance. https://www.facs.org/covid-19/clinical-guidance. Accessed 30 Mar 2020.
11. The American Society of Anesthesiologists (ASA). COVID-19. https://www.asahq.org/about-asa/governance-and-committees/asa-committees/committee-on-occupational-health/coronavirus. Accessed 30 Mar 2020.
12. COVIDSurg Collaborative. Mortality and pulmonary complications in patients undergoing surgery with perioperative SARS-CoV-2 infection: an international cohort study. Lancet 2020; 396: 27–38
- Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
- Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.
- Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).