Skeletne metastaze i patološki prelomi
Sažetak
Uvod. Najčešći uzrok patoloških preloma kostiju su metastaze. Deset odsto pacijenata sa dijagnostikovanim metastazama na skeletu će zadobiti patološki prelom. Skeletne metastaze se mogu lečiti nehirurškim metodama, uključujući analgetike, bisfosfonate i radioterapiju, sa primarnim ciljem ublažavanja bolova i usporavanja rasta tumora. Hirurško lečenje je indikovano za postojeće ili preteće prelome. Obuhvata stabilizaciju sa unutrašnjom fiksacijom različitim klinovima, pločama i šrafovima sa ili bez osteoplastike i endoprotetsku zamenu zgloba, posebno kod lezija oko velikih zglobova – kuka, kolena i ramena.
Materijal i metode. Studijom su obuhvaćeni pacijenti operativno lečeni u Institutu za ortopediju „Banjica” i patohistološki analizirani u Institutu za patologiju u Beogradu u tokom jedne godine, u periodu od februara 2021. do januara 2022. Kriterijumi za uključivanje su bili postojeći ili preteći patološki prelom dugih kostiju, operativno lečenje uz uzimnje uzorka i posledičnu patohistološku dijagnozu metastaze nekog karcinoma. Iz studije su isključeni pacijenti sa patohistološki dokazanim procesima koji nisu metastatski karcinomi. Ukupan broj pacijenata uključenih u studiju bio je 69.
Rezultati. Prosečna starost pacijenata u vreme nastanka patološkog preloma bila je 67,7 godina (u rasponu od 42 do 88 godina). Dijagnostikovane maligne bolesti su: karcinom dojke 36,1%, pluća 24,5%, bubrega 14,5%, prostate 13,1%, kolorektalni 2,9%, ostali (8,9%). Radiološki prikaz je bio u obliku osteolize u 75,4% slučajeva i blastičnom obliku u 24,6%. Operativno lečenje uključivalo je artroplastiku kod 53,6% pacijenata i stabilizaciju klinom ili pločom kod 46,4%.
Zaključak. Patološki prelomi predstavljaju krajnji ishod tumorske aktivnosti u kosti i izazivaju značajnu patnju kod pacijenata izraženu jakim bolom i često nepokretnošću, što ubrzava sve patološke procese i dovodi do smrti. Zajedničke metode savremene hemoterapije, radioterapije i hirurgije omogućile su značajno poboljšanje i produženje kvaliteta života ovih pacijenata.