NEZAKONITI DOKAZI U KRIVIČNOM POSTUPKU: PRIKUPLJANJE DOKAZA OD STRANE OVLAŠĆENIH SLUŽBENIH LICA ORGANA UNUTRAŠNjIH POSLOVA U JURISPRUDENCIJI DOMAĆIH SUDOVA

  • Katarina S Živanović Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srbije
DOI: https://doi.org/10.5937/nabepo30-49965
Ključne reči: nezakoniti dokazi, policija, saslušanje okrivljenog, uviđaj, privremeno oduzimanje predmeta, pretresanje, jurisprudencija domaćih sudova

Sažetak


Predmet istraživanja jesu nezakoniti dokazi, odnosno način postupanja ovlašćenih službenih lica organa unutrašnjih poslova koja prilikom sprovođenja radnji dokazivanja mogu uzrokovati nezakonitost pribavljenog dokaza. Cilj istraživanja ogleda se u naučnom i praktičnom doprinosu naučnoj i društvenoj zajednici, budući da, pored prikaza i analize istaknutih naučnih, teorijskih koncepcija zastupljenih u domaćoj i stranoj literaturi, rad sadrži detaljan prikaz rezultata analize sudskih odluka domaćih sudova koji posebno na značaju dobijaju imajući u vidu da nstitut nezakonitih dokaza de facto predstavlja sudske standarde. Naime, rezultati ukazuju na slučajeve u kojima je sud utvrdio da su dokazi pribavljeni od strane policije nezakoniti, kao i na slučajeve u kojima je, suprotno tvrdnjama podnosioca pravnog leka, sud ocenio da policija, prilikom prikupljanja dokaza, nije postupila suprotno pravnoj normi. U većini slučajeva reč je o sledećim dokaznim radnjama predviđenim Zakonikom o krivičnom postupku Republike Srbije: saslušanje okrivljenog (čl. 85-90), uviđaj (čl. 133-136), privremeno oduzimanje predmeta (čl. 147-151) i pretresanje (čl. 152-160). I u slučajevima kada je sud ipak utvrdio da su dokazi koje je policija pribavila nezakoniti, ne radi se o namernom i grubom kršenju osnovnih ljudskih prava i sloboda, odnosno ne radi se o inkriminisanom ponašanju policijskih službenika, poput iznuđivanja iskaza ili zlostavljanja i mučenja.

Biografija autora

Katarina S Živanović, Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srbije

Osnovne akademske studije završila sam na Kriminalističko policijskoj akademiji u Beogradu, kojom prilikom sam stekla stručni naziv diplomirani kriminalista.

Master akademske studije završila sam na Pravnom fakultetu u Novom Sadu Univerziteta u Novom Sadu, i nakon odrane master rada na temu "Krivično delo javno podsticanje na izvršenje terorističkih krivičnih dela" stekla sam akademski naziv master pravnik.

Doktorske studije završila sam na Pravnom fakultetu u Novom Sadu Univerziteta u Novom Sadu. Po odbrani doktorske disertacije "Žalba protiv presude u krivičnom postupku", stekla sam naucni naziv doktor pravnih nauka.

Reference

Bugarski, T. (2014). Dokazne radnje u krivičnom postupku. Pravni Fakultet Univerziteta u Novom Sadu.
Brkić, S. (2011). Upotreba nezakonitih dokaza u krivičnom postupku Srbije. Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, XLV (1), pp. 183-214.
Court of Appeal in Belgrade, Kž1. 77/19, Decision of February 13, 2019.
Court of Appeal in Belgrade, Kž1. 176/20, Decision of September 10, 2020.
Court of Appeal in Novi Sad, Kž1. 1414/15, Decision of March 2, 2016.
Court of Appeal in Novi Sad, Kž1. 363/118, Decision of May 22, 2018.
Court of Appeal in Novi Sad, Kž2. 1506/19, Decision of October 29, 2019.
Court of Appeal in Niš, Kž. 557/14, Decision of February 5, 2015.
Court of Appeal in Niš, Kž. 2222/12, Decision of September 13, 2012.
Constitutional Court of Republic of Serbia, Už-4677, Decision of 2015 in: Official Gazette of Republic of Serbia no. 98/2020 and 114/2020.
Ćetenović, L. (2014). Dokazi na kojima se ne može zasnivati presuda. Bilten Vrhovnog kasacionog suda, 3/2014: 103-122.
Ćetenović, Lj., Blanuša, A. (2017). Sudska praksa Apelacionog suda u Kragujevcu u postupcima po pravnim lekovima. Bilten Vrhovnog kasacionog suda, 2/2017: 180-213.
Hight Court in Čačak, Kž 41/18, Decision of June 13, 2018.
Hight Court in Čačak, Kž 53/19, Decision of August 20, 2019.
Janković, S. (2007). Nedozvoljeni dokazi u sudskoj praksi. Bilten sudske prakse Vrhovnog suda Srbije, 3/2007: 215-237.
Krivični zakonik, Službeni glasnik Republike Srbije, br. 85/2005, 88/2005 - ispr., 107/2005 - ispr., 72/2009, 111/2009, 121/2012, 104/2013, 108/2014, 94/2016 i 35/2019.
Pitler, R. (1968). The Fruit of the Poisonous Tree Revisited and Shepardized. California Law Review, Volume 56, Issue 3, pp. 579-651.
Supreme Court of Cassation, Kzz. 933/15, Judgment of November 4, 2015.
Supreme Court of Cassation, Kzz 239/16, Judgment of March 23, 2016.
Supreme Court of Cassation, Kzz 95/17, Judgment of February 8, 2017.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1199/2018, Judgment of November 6, 2018.
Supreme Court of Cassation, Kzz 706/2019, Judgment of October 3, 2019a.
Supreme Court of Cassation, Kzz 793/2019, Judgment of October 24, 2019b.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1205/2019, Judgment of November 21, 2019c.
Supreme Court of Cassation, Kzz 907/2019, Judgment of September 25, 2019d.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1393/20, Judgment of December 16, 2020a.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1044/20, Judgment of November 18, 2020b.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1424/19, Judgment of February 27, 2020c.
Supreme Court of Cassation, Kzz 640/20, Judgment of July 15, 2020d.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1438/19, Judgment of February 4, 2020e.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1378/19, Judgment of February 11, 2020f.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1155/21, Judgment of November 2, 2021a.
Supreme Court of Cassation, Kzz 813/21, Judgment of August31, 2021b.
Supreme Court of Cassation, Kzz 59/21, Judgment of January 27, 2021c.
Supreme Court of Cassation, Kzz 929/21, Judgment of September 21, 2021d.
Supreme Court of Cassation, Kzz 1155/21, Judgment of November 2, 2021a.
Supreme Court of Cassation, Kzz 182/22, Judgment of March 9, 2022a.
Supreme Court of Cassation, Kzz 350/22, Judgment of May 24, 2022b.
Supreme Court of Cassation, Kzz. 607/22, Judgment of July 6, 2022c.
Supreme Court of Cassation, Kzz. 182/22, Judgment of May 18, 2022d.
Supreme Court of Cassation, Kzz. 713/22, Judgment of July 12, 2022e.
Supreme Court of the United States, Silverthorne Lumber Company v. United States, 251 U.S. 385, Decision of 1920, https://supreme.justia.com/cases/federal/us/251/385/, 12.2.2024.
Supreme Court of the United States, Boyd v. United States. 116 U.S. 616, Decision of 1886, https://supreme.justia.com/cases/federal/us/116/616/, 12.2.2024.
Škulić, M. (2013). Osnovne novine u krivičnom procesnom pravu Srbije, Novi Zakonik o krivičnom postupku iz 2011. godine. Pravni fakultet u Beogradu, Univerzitet u Beogradu.
Škulić, M., Bugarski, T. (2015). Krivično procesno pravo. Pravni fakultet u Novom Sadu, Univerzitet u Novom Sadu.
Ustav Republike Srbije, Službeni glasnik Republike Srbije, br. 98/2006 i 115/2021.
Zakonik o krivičnom postupku Republike Srbije, Službeni glasnik Republike Srbije, br. 72/2011, 101/2011, 121/2012, 32/2013, 45/2013, 55/2014, 35/2019, 27/2021 - odluka US i 62/2021 - odluka US.
Zakon o policiji Republike Srbije, Službeni glasnik Republike Srbije, br. 6/2016, 24/2018 i 87/2018.
Živanović, K. (2020). Zlostavljanje, mučenje i iznuđivanje iskaza osumnjičenog u krivičnom zakonodavstvu Republike Srbije. Bezbednost, vol. 62, br. 1, pp. 157-173.
Živanović, K. (2018). Posebna dokazna radnja tajnog nadzora komunikacije: praksa Evropskog suda za ljudska prava u slučaju neobrazložene naredbe suda. NBP. Nauka, bezbednost, policija, vol. 23, br. 3, pp. 287-310.
Worrall, J. (2009). Criminal Procedure – From First Contact to Appeal. United States: Allyn & Bacon.
Objavljeno
2024/06/26
Broj časopisa
Vol. 30 Br. 1 (2025)
Rubrika
Originalni naučni članci