U IME JAVNOSTI: LEGITIMACIJA ZASTUPNIKA KOLEKTIVNIH INTERESA I ŠIRIH INTERESA JAVNOSTI U UPRAVNIM STVARIMA
Sažetak
Zakonom o opštem upravnom postupku stvorene su mogućnosti za proširenje stranačke legitimacije u upravnom postupku i upravnom sporu tako da ona uključuje i subjekte koji zastupaju kolektivne ili šire interese javnosti – prvenstveno udruženja i slične organizacije koje takve aktivnosti imaju među svojim ciljevima. Međutim, ne uređujući izričito čitav niz pitanja, Zakon stavlja upravu i Upravni sud pred izazov koji od njih zahteva ekstenzivno tumačenje ne samo odredaba ovog zakona već i drugih propisa koji prepoznaju ovakve subjekte kao pomagače u ostvarivanju javnog interesa. Autorka analizira odredbe zakona o opštem upravnom postupku i upravnim sporovima, kao i drugih propisa i dostupnu upravnu i sudsku praksu u potrazi za tim odgovorima. Cilj njene analize je da odredi osnovne elemente novog instituta i predloži neka od rešenja za unapređenje postojeće prakse. Nedostatak izričitih zakonskih odredaba mogao bi da se nadomesti stvaralačkim pristupom prakse, posebno Upravnog suda, ali ostaje pitanje da li je takav pristup Suda moguće očekivati imajući u vidu dosadašnju sudsku praksu.
Reference
Literatura
Crossen, T., Niessen, V., 2007, NGO Standing in the European Court of Justice –Does the Aarhus Regulation Open the Door?, Review of European Community & International Environmental Law, 3.
Cucić, V., 2018, Fino podešavanje Zakona o opštem upravnom postupku, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, 2.
Čukić, I., Mogućnost participativnog upravljanja urbanim razvojem, u: Čukić, I. (ur.), 2017, Ka drugаčijem gradu, Beograd, Ministarstvo prostora.
Darpö, J., 2013, Effective Justice? Synthesis Report of the Study on the Implementation of Articles 9.3 and 9.4 of the Aarhus Convention in the Member States of the European Union, Brussels, European Commission.
Dimitrijević, P., 2014, Neka otvorena pitanja primene ZUP-a, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Nišu, 68.
Drenovak-Ivanović, M., 2015, The Development of the Right to Public Participation in Environmental Matters as a New Concept of Administrative Decision Making in Serbia, Transylvanian Review of Administrative Sciences, 44.
Eliantonio, M., 2011, Towards an Ever Dirtier Europe? The Restrictive Standing of Environmental NGOs Before the European Courts and the Aarhus Convention, Croatian Yearbook of European Law & Policy, 7, pp. 69-85.
European Court of Human Rights [ECHR], 2020, Background Paper for the Judicial Seminar 2020: The Convention as a Living Instrument at 70, (https://echr.coe.int/Documents/Seminar_background_paper_2020_ENG.pdf, 28. 11. 2020).
ECtHR, 2020, Guide on Article 6 of the European Convention on Human Rights: Right to a Fair Trial (Civil Limb), (https://www.echr.coe.int/documents/guide_art_6_eng.pdf, 28.11.2020).
Jerinić, J., 2012, Sudska kontrola uprave, Beograd, Pravni fakultet Univerziteta Union, Službeni glasnik.
Karanikić Mirić, M., Mehanizmi zaštite zakonom garantovanih prava potrošača, u: Lilić, S. (prir.), 2013, Perspektive implementacije evropskih standarda u pravni sistem Srbije – knjiga 3, Beograd, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.
Kiss, C. et al., 2014, Access to Justice in Environmental Matters in the South East European Region Particularly in Respect of Standing, Costs and Available Remedies, Environment and Security Initiative (ENVSEC).
Legere, E., 2005, Locus standi and the Public Interest: A Hotchpotch of Legal Principles, Judicial Review, 2.
Lilić, S., Kontroverze u vezi sa novom radnom verzijom Nacrta Zakona o opštem upravnom postupku Srbije (u kontekstu evropskih integracija), u: Lilić S. (ur.), 2013, Perspektive implementacije evropskih standarda u upravnom sistemu Srbije, Beograd, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.
Marinković, T., 2012, Wrestling with Political Extremism – Closure of Associations in the Case-Law of the Serbian Constitutional Court, European Review of Public Law, 4.
Maruna, M., Čolić, R., Milovanović Rodić, D., A New Regulatory Framework as both an Incentive and Constraint to Urban Governance in Serbia, u: Bolay, J.-C., et al. (ur.), 2018, A Support to Urban Development Process, École polytechnique fédérale de Lausanne (EPFL) Cooperation and development center (CODEV), Institute of Architecture and Urban & Spatial Planning of Serbia (IAUS).
Milosavljević, B., 2019, Upravno pravo, Beograd, Pravni fakultet Univerziteta Union, Službeni glasnik.
Morrow, K., The ECHR, Environment-Based Human Rights Claims and the Search for Standards, in: Turner, S. et al. (eds.), 2019, Environmental Rights: The Development of Standards, Cambridge, Cambridge University Press.
Pavlović, V., 2004, Civilno društvo i demokratija, Beograd, Građanske inicijative, Fakultet političkih nauka, Čigoja.
Pečarić, M., 2012, Public Interest and the Question of Locus Standi, Annals FLB – Belgrade Law Review, 3.
Radonjić, A., Stjelja, I., 2018, Ekološka tužba, Beograd, Beogradski centar za ljudska prava.
Rose-Ackerman, S., Lindseth, P., 2010, Comparative Administrative Law, Cheltenham, Edward Elgar.
Sax, J.L., 1973, Standing to Sue: A Critical Review of the Mineral King Decision. Natural Resources Journal, 13.
Seerden, R. J., 2007, Administrative Law of the European Union, Its Member States and the United States: Comparative Analysis, Antwerpen, Oxford, Intersentia.
Tomić, Z., 2017, Komentar Zakona o opštem upravnom postupku, Beograd, Službeni glasnik.
Tomić, Z., Bačić, V., 2016, Komentar Zakona o opštem upravnom postupku – deseto izdanje, Beograd, Službeni glasnik.
Tomić, Z., Milovanović, D., Cucić, V., 2017, Praktikum za primenu Zakona o opštem upravnom postupku, Beograd, Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave, 2017.
Vujadinović, D., 2009, Civilno društvo i političke institucije – Srbija u vrtlogu promena, Beograd, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.
Propisi
Zaključak o usvajanju Smernica za uključivanje organizacija civilnog društva u radne grupe za izradu predloga dokumenata javnih politika i nacrta, odnosno predloga propisa, Sl. glasnik RS, br. 8/20.
Zaključak Vlade o utvrđivanju Smernica za uključivanje organizacija civilnog društva u proces donošenja propisa, Sl. glasnik RS, br. 90/14.
Zakon o inspekcijskom nadzoru, Sl. glasnik RS, br. 36/15, 44/18 (dr. zakon), 95/18.
Zakon o integrisanom sprečavanju i kontroli zagađivanja životne sredine, Sl. glasnik RS, br. 135/04, 25/15.
Zakon o nacionalnim savetima nacionalnih manjina, Sl. glasnik RS, br. 72/09, 20/14 (US), 55/14, 47/18.
Zakon o opštem upravnom postupku, Sl. glasnik RS, br. 18/16, 95/18 (autentično tumačenje).
Zakon o planiranju i izgradnji, Sl. glasnik RS, br. 72/09, 81/09 (ispravka), 64/10 (US), 24/11, 121/12, 42/13 (US), 50/13 (US), 98/13 (US), 132/14, 145/14, 83/18, 31/19, 37/19 (dr. zakon), 9/20.
Zakon o parničnom postupku, Sl. glasnik RS, br. 72/11, 49/13 (US), 74/13 (US), 55/14, 87/18, 18/20.
Zakon o potvrđivanju Konvencije o dostupnosti informacija, učešću javnosti u donošenju odluka i pravu na pravnu zaštitu u pitanjima životne sredine, Sl. glasnik RS – Međunarodni ugovori, br. 38/09.
Zakon o proceni uticaja na životnu sredinu, Sl. glasnik RS, br. 135/04, 36/09.
Zakon o radu, Sl. glasnik RS, br. 24/05, 61/05, 54/09, 32/13, 75/14, 13/17 (US), 113/17, 95/18 (autentično tumačenje).
Zakon o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja, Sl. glasnik RS, br. 120/04, 54/07, 104/09, 36/10.
Zakon o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu, Sl. glasnik RS, br. 135/04, 88/10.
Zakon o udruženjima, Sl. glasnik RS, br. 51/09, 99/11 (dr. zakon), 99/11 (dr. zakon), 44/18 (dr. zakon).
Zakon o upravnim sporovima, Sl. glasnik RS, br. 111/09.
Zakon o vodama, Sl. glasnik RS, br. 30/10, 93/12, 101/16, 95/18, 95/18 (dr. zakon).
Zakon o zaštiti potrošača, Sl. glasnik RS, br. 62/14, 6/16 (dr. zakon), 44/18 (dr. zakon).
Zakon o zaštiti životne sredine, Sl. glasnik RS, br. 135/04, 36/09, 36/09 (dr. zakon), 72/09 (dr. zakon), 43/11 (US), 14/16, 76/18, 95/18 (dr. zakon).
Sudska praksa
ECtHR, Osman v. the United Kingdom, no. 23452/94, Decision of 28 October 1998.
ECtHR, L’Erablière A.S.B.L. v. Belgium, no. 49230/07, Judgement of 24 February 2009.
Odluka Okružnog suda u Kragujevcu, U 410/84 od 4. januara 1985. godine.
Odluka Ustavnog suda broj VIIU-482/2011 od 14. 11. 2012. godine.
Odluka Ustavnog suda broj IUz-51/2012 od 23. maja 2013. godine.
Odluka Ustavnog suda broj Už-5720/2016 od 1. oktobra 2020. godine.
Pravni stav Upravnog suda utvrđen na 93. sednici svih sudija, 25. 12. 2019. godine.
Pravno shvatanje sednice Odeljenja za upravne sporove SVS, br. 18/62 od 20. 12. 1962. godine.
Presuda Okružnog suda u Novom Sadu, U. 219/2002 od 31. 10. 2003. godine.
Presuda Vrhovnog suda Srbije, U. 1590/2004 od 3. 2. 2005. godine.
Presuda Upravnog suda 1 U. 8961/10 (2009) od 12. 5. 2010. godine.
Presuda Upravnog suda, 1 U 609/19 od 9. 9. 2019. godine.
R v. Inland Revenue Commissioners, ex p. National Federation of Self Employed and Small Businesses Ltd [1981] UKHL 2 (09 April 1981).
Sierra Club v. Morton, 405 U.S. 727 (1972).
Ostali izvori
Obaveštenje Sekretarijata za upravnu inspekciju grada Beograda XI-04-038-91/18 od 27. 4. 2018. godine.
Obaveštenje Sekretarijata za urbanizam i građevinske poslove grada Beograda, IX-18 broj 351-20/2018 od 4. 5. 2018. godine.
Rešenje Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture broj 920-363-35-234/2019-10 od 25. 2. 2020. godine.
Rešenje Pokrajinskog sekretarijata za energetiku, građevinarstvo i saobraćaj, broj 143-351-197/2020-01 od 20. 5. 2020. godine.
Rešenje Pokrajinskog sekretarijata za energetiku, građevinarstvo i saobraćaj, broj 143-351-147/2019 od 24. 5. 2019. godine.
Rešenje Sekretarijata za urbanizam i građevinske poslove grada Beograda, IX-20 Broj: 351-468/2017 od 5. 4. 2018. godine.
Rešenje Upravnog suda od 19. 4. 2020. godine, (https://www.reri.org.rs/wp-content/uploads/2019/04/RERI_Rešenje-Upravnog-Suda_19.04.2019..pdf).
Zaključak Sekretarijata za inspekcijske poslove grada Beograda – Sektora za zaštitu životne sredine i vodni inspekcijski nadzor X-9 broj: 325.5-24/2018 od 11. 7. 2018. godine.