USKRAĆIVANJE OBAVEŠTENJA SLUŽBENIM LICIMA KOMUNALNE MILICIJE, POLICIJE I SLUŽBI BEZBEDNOSTI: IZMEĐU KAŽNJIVOSTI I NEKAŽNJIVOSTI
Sažetak
Rad se bavi analizom ovlašćenja komunalne milicije, policije i službi bezbednosti za prikupljanje obaveštenja od građana i pravnih lica. Dok su ovlašćenja policije i službi bezbednosti zasnovana na dobrovoljnosti davanja obaveštenja, dotle je ovlašćenje komunalne milicije zasnovano na obaveznosti davanja obaveštenja. Licu koje komunalnom milicionaru ne pruži traženo obaveštenje zaprećeno je novčanom kaznom, koja je uz to bezuslovna (ne postoji nijedan zakonski razlog za uskraćivanje obaveštenja). Sam zahtev za davanje obaveštenja zasniva se isključivo na diskreciono zasnovanoj pretpostavci komunalnog milicionara. U radu se ukazuje i na određene nedostatke u odredbama Zakona o policiji koje uređuju ovlašćenje policije za prikupljanje obaveštenja, kao i ovlašćenje za pozivanje lica na razgovor radi traženja obaveštenja koje je uređeno prostranije i drugačije u odnosu na Zakonik o krivičnom postupku. U zaključku se ističe da pravila Zakona o komunalnoj miliciji daju preterano veliki i stoga načelima vladavine prava nesaglasan obim diskrecione vlasti službenim licima te službe, da kažnjavanje za uskraćivanje obaveštenja komunalnoj miliciji nije saglasno Ustavu i osnovnim pravima građana, kao i da analizirani primeri pokazuju da su u Srbiji evidentne slabosti zakonodavnog procesa i kontrole ustavnosti zakona.
Reference
LITERATURA
1. Aleksić, Ž. i Milovanović, Z., 1995, Leksikon kriminalistike, 2. izdanje, Beograd, Glosarijum.
2. Dixon, D., 1997, Law in Policing: Legal Regulation and Police Practices, Oxford, Clarendon Press.
3. Grubač, M., 2006, Krivično procesno pravo, 4. izdanje, Beograd, Pravni fakultet Univerziteta Union i Službeni glasnik.
4. Grubač, M., Vasiljević, T., 2013, Komentar Zakonika o krivičnom postupku, Beograd, Projuris.
5. Lazin, Đ., 1984, Pojam i stepenovanje sumnje u krivičnom postupku, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Zagrebu, 1-2.
6. Loveland, I., 2009, Constitutional Law, Administrative Law, and Human Rights: A Critical Introduction, 5th edition, Oxford, Oxford University Press.
7. Lukić, R., 1994, Uvod u pravo, 11. izdanje, Beograd, Službeni list SRJ.
8. Marković, B., 1921, O dokazima u krivičnom postupku, 2. izdanje, Beograd, Geca Kon.
9. Mekbrajd, Dž., 2009, Ljudska prava u krivičnom postupku: praksa Evropskog suda za ljudska prava, Beograd, Savet Evrope – Kancelarija u Beogradu.
10. Miletić, S., 2009, Komentar Zakona o policiji, Beograd, Službeni glasnik.
11. Miletić, S., Jugović, S., 2019, Pravo unutrašnjih poslova, 4. izdanje, Beograd, Kriminalističko-policijski univerzitet.
12. Milosavljević, B., 1997, Nauka o policiji, Beograd, Policijska akademija.
13. Milosavljević, B., 1997, Uporedni modeli policijske organizacije, sa posebnim osvrtom na ovlašćenja policije,Beograd, Viša škola unutrašnjih poslova.
14. Milosavljević, B., 2004, Građanski nadzor nad policijom: mogući model za Srbiju, Beograd, Centar za antiratnu akciju.
15. Philips, O. H., Jackson, P., 2001, Constitutional and Administrative Law, 8th edition, London, Sweet and Maxwell.
16. Vasiljević, T., Grubač, M., 2011, Komentar Zakonika o krivičnom postupku, 12. izdanje, Beograd, Službeni glasnik i Pravni fakultet Univerziteta Union.
17) Vodinelić, V., 1977, Osnovi sumnje i osnovana sumnja u nauci krivičnog procesnog prava, Naša zakonitost, 9, str. 65-81.
PRAVNI IZVORI
1. Zakon o komunalnoj miliciji, Službeni glasnik RS, br. 49/19.
2. Zakon o komunalnoj policiji, Službeni glasnik RS, br.51/09.
3. Zakonik o krivičnom postupku, Službeni glasnik RS, br. 72/11, 101/11, 121/12, 32/13, 45/13, 55/14, 35/19, 27/21 – US i 62/21 – US.
4. Krivični zakonik, Službeni glasnik RS, br. 85/05, 88/05 – ispravka, 107/05 – ispravka, 72/09, 111/09, 121/12, 104/13, 108/14, 94/16 i 35/19.
5. Zakon o policiji, Službeni glasnik RS, br. 6/16, 26/18 i 87/18, 101/05, 63/09 – US, 92/11 i 64/15.
6. Zakon o evidencijama i obradi podataka u oblasti unutrašnjih poslova, Službeni glasnik RS, br. 24/18.
7. Zakon o osnovama uređenja službi bezbednosti Republike Srbije, Službeni glasnik RS, br. 116/07 i 72/12.
8. Zakon o Bezbednosno-informativnoj agenciji, Službeni glasnik RS, br. 42/02, 111/09, 65/14 – US, 68/14 i 36/18.
9. Zakon o Vojnobezbednosnoj agenciji i Vojnoobaveštajnoj agenciji, Službeni glasnik RS, br. 88/09, 55/12 – US i 17/13.
10. Zakon o bezbednosti saobraćaja na putevima, Službeni glasnik RS, br. 41/09, 53/10, 101/11, 32/13 – US, 55/14, 96/15 – drugi zakon, 9/16 – US, 24/18, 41/18, 41/18 – drugi zakon, 87/18, 23/19 i 128/20 – drugi zakon.
11. Zakon o prebivalištu i boravištu građana, Službeni glasnik RS, br. 87/11.
12. Zakon o zaštiti od požara, Službeni glasnik RS, br. 111/09, 20/15, 87/18, 87/18 – drugi zakon i 87/18 – drugi zakon.
13. Zakon o prekršajima, Službeni glasnik RS, br. 65/13, 13/16, 98/16 – US, 91/19 – drugi zakon i 91/19.
14. UK, The Police Act 1996, http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1996/16/contents"> lang="sr" style="font-size: 12pt; font-family: 'Times New Roman', serif; color: windowtext; text-decoration: none;">www.legislation.gov.uk/ukpga/1996/16/contents.
15. Pravilnik o policijskim ovlašćenjima, Službeni glasnik RS, br. 41/19.
16. Pravilnik o načinu i uslovima primene ovlašćenja prema maloletnim licima, Službeni glasnik RS, br. 83/19.
SUDSKA PRAKSA
Presude i oduke Evropskog suda za ljudska prava:
1. EctHR, Funke v. France, no. 10828/84, Judgment of 25 February 1991.
2. EctHR, Murray v. United Kingdom, no. 41/1994/488/570, Judgment of 8 February 1996.
3. EctHR, Saunders v. United Kingdom, no. 943/1994/490/572, Judgment of 17 December 1996.
4. EctHR, Heaney and McGuiness v. Ireland, 34720/97, Judgment of 21. December 2000.
5. EctHR, Allen v. United Kingdom, 76574/01, Decision of 10. September 2002.
6. Weh v. Austria, 38544/97, Judgment of 8. april 2004.
7. EctHR, O`Halloran and Francis v. United Kingdom, nos. 15809/02 and 25624/02, Judgments of 29 June 2007.