(NE)KAŽNJAVANJE GRAĐANSKE NEPOSLUŠNOSTI

Sava Vojnović

doi:10.5937/pravzap1-40771

Sava Vojnović Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu

DOI: https://doi.org/10.5937/pravzap1-40771

Ključne reči: demokratija, građanska neposlušnost, sankcionisanje, vladavina prava, pravda, pravna sigurnost, Rols, Dvorkin, sudijska uloga, proporcionalnost

Sažetak

Polazeći od Rolsovog koncepta građanske neposlušnosti, autor tvrdi da se ona sprovodi na opravdanim moralnim osnovama i da se mora razlikovati od svih drugih deliktnih radnji. Ona komunikabilan čin nenasilnog ukazivanja javnosti na probleme u okviru jednog sistema – čime sebi garantuje poziciju odanosti pravu, a ne suprotno. U radu se prvo analizira pojam građanske neposlušnosti, uz pitanje njene opravdanosti, kao i Dvorkinovo stanovište o tumačenju spornih pravnih normi od strane građana koji odbijaju poslušnost istim. Nakon toga se preispituju svrhe kažnjavanja koje se navode u teoriji sankcija – u svetlu primene na građansku neposlušnost, zajedno sa potencijalnim tretmanom građanske neposlušnosti od strane sudija. Autor smatra da bi trebalo ostaviti prostora za to da se u svakom konkretnom slučaju, prema proceni suda, takvim neposlušnim pojedincima ili izriču ublažene sankcije ili da se u potpunosti oslobode kazne.

Reference

LITERATURA

1. Brand-Ballard, J., 2010, Limits of Legality, Oxford, Oxford University Press.

2. Brownlee, K., 2012, Conscience and Conviction: The Case for Civil Disobedience, Oxford, OUP.

3. Dahl, R., 1971, Polyarchy – Participation and Opposition, New Haven and London, Yale University Press.

4. Duff, A., 2007, Answering for Crime: Responsibility and Liability in the Criminal Law, Oxford, Hart Publishing.

5. Dworkin, R., 1968, On Not Prosecuting Civil Disobedience, The New York Review of Books.

6. Dworkin, R., 2008, Is Democracy Possible Here? Principles for a New Political Debate, Princeton, Princeton University Press.

7. Gandhi, M., 2001, Non-violent Resistance (Satyagraha), Mineola and New York, Dover Publications.

8. Habermas, J., 1985, Civil Disobedience: Litmus Test for the Democratic Constitutional State, Berkeley Journal of Sociology 30, pp. 95–116.

9. Laker, T., 1986, Ziviler Ungehorsam. Geschichte – Begriff – Rechtfertigung, Baden-Baden, Nomos Verlagsgesellschaft.

10. Lefkowitz, D., 2007, On a Moral Right to Civil Disobedience, Ethics, Vol. 117, No. 2, pp. 202–233.

11. Molnar, A., 2002, Rasprava o demokratskoj ustavnoj državi – IV, Građanska neposlušnost, Beograd, Samizdat B92.

12. Moraro, P., 2018, On (Not) Accepting The Punishment for Civil Disobedience, The Philosophical Quarterly, Vol. 68, No. 272, pp. 503–520.

13. Raz, J., 1979, The Authority of Law, Oxford, Oxford University Press.

14. Rols, Dž., 1998, Politički liberalizam, Beograd, Filip Višnjić.

15. Rawls, J., 1999, A Theory of Justice, Harward, Harward University Press.

16. Sabl, A., 2001, Looking Forward to Justice: Rawlsian Civil Disobedience and Its Non-Rawlsian Lessons, Journal of Political Philosophy, 9, pp. 307–330.

17. Спаић, Б., 2017, Два поимања правних принципа, Анали Правног факултета у Београду, LXV, 1/2017, стр. 109–130.

18. Zinn, H., 1991, Law, Justice and Disobedience, Notre Dame Journal of Law, Ethics and Public Policy, 5, pp. 898–920.

PROPISI

1. International Covenant on Civil and Political Rights, UN Treaty Series, Vol. 999.

IZVORI SA INTERNETA

1. https://www.paragraf.rs/dnevne-vesti/091221/091221-vest4.html"> style="font-size: 12pt; line-height: 24px; font-family: 'Times New Roman', serif;"> lang="X-NONE" style="font-size: 12pt; line-height: 24px; font-family: 'Times New Roman', serif;">, 20. 6. 2022.

2. https://www.slobodnaevropa.org/a/beograd-protest-zakon-o-eksproprijaciji/31574830.html"> style="font-size: 12pt; line-height: 24px; font-family: 'Times New Roman', serif;"> lang="X-NONE" style="font-size: 12pt; line-height: 24px; font-family: 'Times New Roman', serif;">, 20. 6. 2022.

3. https://www.slobodnaevropa.org/a/srbija-protesti-zakon/31599642.html, 20. 6. 2022.