SRPSKI GRAĐANSKI ZAKONIK TOKOM ISTORIJE
Sažetak
Srpski građanski zakonik (SGZ) iz 1844, sačinjen po ugledu na austrijski Opšti građanski zakonik (ABGB), predstavljao je recepciju austrijskog privatnog prava. Tokom primene SGZ došlo je do prihvatanja različitih kulturnih uticaja i spontane recepcije francuske pravne doktrine u Srbiji. U zajedničkoj jugoslovenskoj državi SGZ je bio kohezioni činilac, zato što je u najvećem delu zemlje u primeni bio ABGB, koji je bio izvornik SGZ. Socijalistička revolucija je abrogirala čitav korpus starog prava. Sudovi su ipak primenjivali odredbe SGZ, ako nisu bile u suprotnosti s tekovinama revolucije. Sudska praksa na osnovu SGZ nije zauzela mnogo mesta ni u pravnoj nauci, ni u univerzitetskoj nastavi. SGZ je u istoriji našeg prava igrao važnu ulogu zato što je, usvojivši romanističku osnovu austrijskog prava, učinio Srbiju zemljom evropskog kontinentalnog prava. Bio je značajan i za stvaranje terminologije srpskog privatnog prava, a neke odredbe SGZ, uprkos proteku vremena, još uvek su aktuelne.
Reference
Bibliography
Avramović, S., The Serbian Civil Code of 1844: A Battleground of Legal Traditions, in: Simon, Th. (Hg.), (ed.), 2017, Konflikt und Koexistenz. Die Rechtsordnungen Südosteuropas im 19. und 20. Jahrhundert, Band II, Frankfurt am Main, Vittorio Klostermann, pp. 379–482.
Cvetković, M., Arsenijević, B., Socijalističko obligaciono pravo, in: Popović, D., Begović, B., Mirković, Z. S., (eds.), 2024, Socijalističko pravo u Jugoslaviji 1945– 1990, III, Belgrade, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, pp. 1127–1176.
Danilović, A., Srpski građanski zakon i rimsko pravo, in: Jovičić, M., (ed.), 1996, Sto pedeset godina od donošenja Srpskog građanskog zakonika (1844–1994), Belgrade, Srpska akademija nauka i umetnosti, pp. 49–65.
Đorđević, A., 1896, Sistem privatnog (građanskog) prava Kraljevine Srbije u vezi s međunarodnim privatnim pravom, Opšti deo, Belgrade, Kraljevska srpska državna štamparija.
Jovanović, A., 1909, Rad na toržestvenim zakonima, Belgrade, Arhiv za pravne i društvene nauke.
Jovanović, A., 1911, Rad na toržestvenim zakonima II, Doterivanje prevoda, Belgrade, Arhiv za pravne i društvene nauke.
Karanikić-Mirić, M., Odgovornost za štetu po Srpskom građanskom zakoniku: Jedan osnov ili njihova množina? (Grounds of Tort Liability under Serbian Civil Code of 1844: One or a Plurality of Criterions of Imputation?), in: Polojac, M., Mirković, Z., Đurđević, M., (eds.), 2014, Srpski građanski zakonik – 170 godina, Belgrade, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, pp. 319–341.
Knežić-Popović, D., Udeo izvornog rimskog prava u Srpskom građanskom zakoniku, in: Jovičić, M., (ed.), 1996, Sto pedeset godina od donošenja Srpskog građanskog zakonika (1844–1994), Belgrade, Srpska akademija nauka i umetnosti, pp. 67–78.
Mirković, Z., 2017, Srpska pravna istorija, Belgrade, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.
Mirković, Z., Kodifikovanje građanskog zakonika nove države i njegovo mesto u istoriji međuratnih evropskih kodifikacija, in: Begović, B., Mirković, Z., (eds.), 2020, Sto godina od ujedinjenja – formiranje države i prava, Belgrade, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, pp. 267‒300.
Mirković, Z., Nulta tačka socijalističkog prava: poništavanje zatečenog pravnog poretka, in: Popović, D., Begović, B., Mirković, Z. S., (eds.), 2024, Socijalističko pravo u Jugoslaviji 1945–1990, I, Belgrade, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, pp. 169–214.
Orlić, M., Pravna vrednost Srpskog građanskog zakonika, in: Jovičić, M., (ed.), 1996, Sto pedeset godina od donošenja Srpskog građanskog zakonika (1844–1994), Belgrade, Srpska akademija nauka i umetnosti, pp. 373–387.
Popović, D., Dva oprečna shvatanja o vladavini prava u obnovljenoj Srbiji, in: Vasilijević, V., (ed.), 1991, Pravna država, Belgrade, Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, pp. 29–37.
Popović, D., Sretenjski ustav – oruđe vladavine i vesnik slobode, in: Mitrović, V., (ed.), 2004, Ustav Knjažestva Srbije 1835, Belgrade, Arhiv Srbije, pp. 73–78.
Popović, D., 2005, Uvod u uporedno pravo, Belgrade, Fakultet za poslovno pravo.
The State Archives of Serbia, Fund of the Prince’s Chancery, VI–929.
Vodinelić, V., Sto pedeset godina kasnije: Šta je još živo u Srpskom građanskom zakoniku?, in: Jovičić, M., (ed.), 1996, Sto pedeset godina od donošenja Srpskog građanskog zakonika (1844–1994), Belgrade, Srpska akademija nauka i umetno- sti, pp. 389–407.
Zweigert, K., Kötz, H., 1998, Introduction to Comparative Law, Oxford, OUP.