NEUROPSIHIJATRIJSKI LUPUS – DVA LICA JEDNE BOLESTI (PRIKAZ DVA SLUČAJA)

Milan Dimitrijević; Maja Stojanović; Rada Mišković; Nataša Kusić; Sanvila Rašković

doi:10.5937/smclk4-47964

Milan Dimitrijević Klinika za alergologiju i imunologiju, UKCS
Maja Stojanović Klinika za alergologiju i imunologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije; Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija
Rada Mišković Klinika za alergologiju i imunologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije; Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija
Nataša Kusić Klinika za alergologiju i imunologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije, Beograd, Srbija
Sanvila Rašković Klinika za alergologiju i imunologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije; Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija

DOI: https://doi.org/10.5937/smclk4-47964

Ključne reči: neuropsihijatrijski lupus, NMR mozga, metilprednizolon, ciklofosfamid

Sažetak

Uvod: Neuropsihijatrijski lupus (neuropsihijatrijski sistemski eritemski lupus – NPSEL) je forma sistemske autoimunske bolesti – sistemskog eritemskog lupusa, sa dominantnim zahvatanjem centralnog i perifernog nervnog sistema. Nuklearna magnetna rezonanca (NMR) mozga se smatra zlatnim standardom za dijagnostiku pacijenata sa neuropsihijatrijskim lupusom. Lečenje NPSEL-a uključuje: visoke doze kortikosteroida, pulsnu terapiju metilprednizolonom, intravenske imunoglobuline, plazmaferezu, imunosupresive (ciklofosfamid, azatioprin, mikofenolat mofetil), te biološku terapiju – rituksimab.

Prikaz bolesnika: U ovom radu su prikazane dve pacijentkinje sa dijagnozom neuropsihijatrijskog lupusa, sa različitim kliničkim manifestacijama bolesti, kao i sprovedenu dijagnostika, te povoljni ishod imunosupresivne terapije postignut kod obe pacijentkinje.

Zaključak: Patogeneza NPSEL-a uključuje neuroinflamatorne (autoimunske) i ishemijske mehanizme. Neuroimidžing (engl. neuroimaging) je pokazao dobre rezultate u razlikovanju pacijenata sa sistemskim eritemskim lupusom (SEL) u odnosu na kontrolnu grupu. Cilj lečenja SEL-a je postizanje remisije ili niske aktivnosti bolesti kao i sprečavanje epizoda pogoršanja. Terapija intravenskim ciklofosfamidom, kao i sistemskim kortikosteroidima, pokazala je značajno pozitivne rezultate kod pacijenata sa NPSEL-om. Postoji velika potreba za novim biomarkerima u serumu i likvoru kao i inovativnijim radiološkim procedurama u budućnosti. Neophodna su dodatna klinička ispitivanja koja bi dovela do novih terapijskih opcija u lečenju NPSEL-a.

Biografija autora

Sanvila Rašković, Klinika za alergologiju i imunologiju, Univerzitetski klinički centar Srbije; Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija

Prof. dr

Reference

1. Carrión-Barberà I, Salman-Monte TC, Vílchez-Oya F, Monfort J. Neuropsychiatric involvement in systemic lupus erythematosus: A review. Autoimmun Rev. 2021 Apr;20(4):102780. doi: 10.1016/j.autrev.2021.102780.
2. Fujieda Y. Diversity of neuropsychiatric manifestations in systemic lupus erythematosus. Immunol Med. 2020 Dec;43(4):135-41. doi: 10.1080/25785826.2020.1770947.
3. Moore E, Huang MW, Putterman C. Advances in the diagnosis, pathogenesis and treatment of neuropsychiatric systemic lupus erythematosus. Curr Opin Rheumatol. 2020 Mar;32(2):152-8. doi: 10.1097/BOR.0000000000000682.
4. Schwartz N, Stock AD, Putterman C. Neuropsychiatric lupus: new mechanistic insights and future treatment directions. Nat Rev Rheumatol. 2019 Mar;15(3):137-52. doi: 10.1038/s41584-018-0156-8.
5. Sarwar S, Mohamed AS, Rogers S, Sarmast ST, Kataria S, Mohamed KH, et al. Neuropsychiatric Systemic Lupus Erythematosus: A 2021 Update on Diagnosis, Management, and Current Challenges. Cureus. 2021 Sep 14;13(9):e17969. doi: 10.7759/cureus.17969.
6. Mackay M, Tang CC, Vo A. Advanced neuroimaging in neuropsychiatric systemic lupus erythematosus. Curr Opin Neurol. 2020 Jun;33(3):353-61. doi: 10.1097/WCO.0000000000000822.
7. Fanouriakis A, Kostopoulou M, Alunno A, Aringer M, Bajema I, Boletis JN, et al. 2019 update of the EULAR recommendations for the management of systemic lupus erythematosus. Ann Rheum Dis. 2019 Jun;78(6):736-45. doi: 10.1136/annrheumdis-2019-215089.