Recepcija i kritika Manifesta komunističke partije
Sažetak
Rad je koncipiran kao prilog razumevanju recepcije i kritike Manifesta Komunističke partije u njegovoj burnoj povesti. Od njegove pojave 1848. do danas traju rasprave i kontroverze o njegovom značaju i aktuelnosti. Jedni su ga prihvatali, hvalili i u njemu videli jedan od najbolje pisanih političko-programskih tekstova koji je aktuelan u današnjem vremenu neoliberalne globalizacije. Drugi su ga osporavali i odbacivali jer je pretvoren u zločinačku ideologiju i praksu u kojoj je u 20. veku stradalo preko sto miliona ljudi.
Autor nastoji da kritički preispitam ove krajnosti. On je prvo osvetlio uticaj koji je Manifest imao u društvenim pokretima i političkim borbama od sredine 19. do kraja 20. veka. Potom je analizirao ograničenja i protivrečja pojedinih Marksovih koncepata izManifestakoji su doveli do krize i odbacivanja marksizma krajem 20. veka kao idejno-teorijske platforme delovanja radničkog i drugih emancipatorskih pokreta. U zaključku se ističe da je odnos prema Manifestu umnogome zavisio od uspona i padova radničkih i drugih emancipatorskih pokreta u Evropi i svetu. To delo je i danas značajno za teorijska istraživanja i društvenopolitička preispitivanja. Mnogi koncepti i formulacije u njemu su prevaziđene, ali njihov opšti duh nije izgubio od svoje važnosti, tako da Manifest Komunističke partije i danas služi kao izvor podsticaja progresivnim snagama u njihovoj borbi za humanističku izmenu sveta.
Ključne reči: Karl Marks, Fridrih Engels, Manifest Komunističke partije, radnički pokret, internacionale, marksizam, socijalizam, socijaldemokratija, evrokomunizam, tranzicija, globalizacija.
Reference
Berlinguer, E. (1977). Communist Proposal. Zagreb: August Cesarec [In Serbian]
Dušanić, J. (2014). Economics of the postmodern. Beograd: Službeni glasnik, Dosije studio [In Serbian]
Efmov, A. V. (1947). Modern History (from French Revolution to Paris Commune 1789-1870, 3th edition. Beograd: Prosveta
Engels, F. (1974). Preface to the German edition of the Manifesto of 1883. In Marx, K, Engels, F. (1974). Works, vol. 7. Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Fukuyama, F. (1996). Te End of History and the Last Man. Beograd: Službeni list SRJ [In Serbian]
Fusaro, D. (2016). Europe does not exist. Beograd: Dosije studio [In Serbian]
Giddens, A., (1999). Te Tird Way: Te Renewal of Social Democracy. Zagreb: Politička kultura [In Croatian]
Gorz, А. (1982). Good-bye to the proletariat. Beograd: Radnička štampa [In Serbian]
Klarin, M. (1988). `Tird Europe`: Euro-lef talks. Beograd: Rad [In Serbian]
Kolakowski, L. (1985). Main Currents of Marxism, vol. I. Beograd: BIGZ [In Serbian]
Marx, K, Engels, F. (1871a). Manifesto of the Communist Party, Pančevac, vol III (29-42), April 8th - May 23th 1871. First edition in Serbian. Pančevo [In Serbian]
Marx, K, Engels, F. (1871b). Manifesto of the Communist Party. Pančevo: Brzotisk Jovanović i Pavlović. First edition in Serbian as book. [In Serbian]
Marx, K, Engels, F. (1934). Manifesto of the Communist Party. Moskva-Lenjingrad: Izdavačka zadruga inostranih izdanja [In Serbo-Croatian]
Marx, K, Engels, F. (1974a). Works, vol. 7 (3-375). Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Marx, K, Engels, F. (1974b). Preface to the German edition of the Manifesto of 1872. In Marx, K, Engels, F. (1974).Works, vol. 7 (477-478). Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Marx, K, Engels, F. (1974c). Introductions to the Manifesto of the Communist Party. In Marx, K, Engels, F. (1974).Works, vol. 7 (477-492). Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Marx, K, Engels, F. (1974d). Manifesto of the Communist Party. In Marx, K, Engels, F. (1974).Works, vol. 7 (377-405). Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Marx, K, Engels, F, Mussolini, B. (2005), Manifesto of the Communist Party, translated by Mosa Pijade / Benito Musolini Te Doctrine Of Fascism, translated by Valleccehi. Beograd: Altomedia [In Serbian]
Milošević, N. (1985). Marxism and Jesuitism. Beograd: Slobodan Mašić [In Serbian]
Milutinović, V. (2014). Neoliberal fairy tale: a critique of neoliberal ideology. Beograd: Službeni glasnik, Dosije Studio
Piketty, T. (2015). Capital in the twenty-frst century. Novi Sad: Akademska knjiga [In Serbian]
Tadić, Lj. (1974). Preface. In Marx, K, Engels, F. (1974). Works, vol. 7 (VII-XV). Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Trkulja, J. (1988). A review of the marxist theory of class struggle and the proletariat. Sociološki pregled XXII (1-2), 43-62. Available at http://www.socioloskipregled.org.rs/2017/08/20/socioloski-pregled-1988/ [In Serbian]