Fridrih Engels, južnoslovenstvo, demokratski panslavizam ili kontrarevolucija
Sažetak
Nastanak, raspad i nestanak Jugoslavije, njene strukturalne i istorijske posledice, čine ponovo aktuelnim Engelsov spoj teorijsko-analitičke visprenosti i publicističke forme u kritici panslavizma, demokratije i kontrarevolucije Južnih Slovena (posebno austrijskih) za vreme evropskog ”proleća” naroda (1848). I razume njihove hiljadugodišnje tradicije denacionalizacije, podjarmljenosti i međusobne mržnje i sukoba, kao prepreke za stvaranje slobodne i nezavisne zajedničke države, koja se ispoljava kao sentimentalna fraza i fantazam izdaje naroda, kojima preti čak i uništenjem, u jednom svetskom ratu. Ali, to nije sprečilo Fridriha Engelsa, da uvidom u istorijski materijal, deskripcijom činjenica svoga doba, shvatajući istoriju dosadašnjeg društva kao istoriju klasne borbe predloži, nužno, jednostavno i konačno rešenje istočnog pitanja, stvaranje slobodne, nezavisne, hrišćanske, slovenske države, na ruševinama islamskog (Otomanskog) carstva, s posebnom ulogom Engleske, koja ne sme dozvoliti ulazak Rusije na Balkan i osvajanje Carigrada. Bila je to anticipacija Jugoslavije, nastala ravno 65 godina pre njenog osnivanja, konačnim rušenjem Turskog carstva. Engels nije predvideo raspad Austrougarskog carstva. To ne umanjuje značaj njegovih analiza. Raspad Jugoslavije, i pored zapadnjačke pristrasnosti i antiruske usmerenosti, još više im danas daje na aktuelnosti, značaju i lucidnosti. Zapadne sile, Rusija i Turska kao u vreme Engelsa, i dalje vode borbu za prevlast na Balkanu. Balkanski narodi, međusobno zavađeni, žive u nekoj vrsti konfuzije neodređene suverenosti i protektorata.
Reference
Basara, S. (2018). Atlas of pseudomytology. Beograd: Službeni glasnik [In Serbian]
Bibo, I. (1996). The Misery of Small Eastern European States. Sremski Karlovci, Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića [In Serbian]
Bled, Ј-P. (2011). Bismarck. Beograd: NNK internacional [In Serbian]
Calic, M-J. (2013). History of Yugoslavia in the 20th century. Beograd: Clio [In Serbian]
Crnjanski, M. (2009). Embahade. Beograd: Službeni glasnik [In Serbian]
Danilevsky, N.Y. (2007). Russia and Europe. Beograd: Dosije [In Serbian]
Delanda, M. (2018). A new philosophy society. Assemblage theory and social complexity. Novi Sad: Mediterran Publishing [In Serbian]
Engels, F. (1977a). Hungarian fight. In Marx, K. Engels, F. Works, volume 9, 139-148. Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Engels, F. (1977b). Democratic Pan-slavism. In Marx. K., Engels. F., Works, volume 9, 224-237. Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Engels, F. (1975). What will happen to European Turkey?. In Marx. K., Engels. F., Works, volume 12, 26-29. Beograd: Institut za međunarodni radnički pokret, Prosveta [In Serbian]
Fichte, J. G. (2011). On Machiavelli. Patriotism and its opposite, patriotic dialogues. Beograd: Dosije studio [In Serbian]
Hammer, E. (2009). Inner Darkness: An Essay on Melancholy. Beograd: Geopolitika [In Serbian]
Huxley, J. (2016). What dare I think? The challenge of modern science to human action and belief. Novi Sad: Mediterran Publishing [In Serbian]
Jaspers, J. (2015). Max Weber. Beograd: Dosije studio [In Serbian]
Jezernik, B. (2018). Yugoslavia: the dream land. Beograd: Biblioteka XX vek [In Serbian]
Jezernik, B. (2007). Wild Europe. The Balkans in the Gaze of Western Travellers. Beograd: Biblioteka XX vek [In Serbian]
Jovanović, D. (2018). The economic and social effects of the war in Serbia. Beograd: Službeni glasnik [In Serbian]
Jung, C. G. (2017). Dreams and the Interpretation of Dreams. Beograd: Miba Books [In Serbian]
Karadžić, V.S. (2017). The Secret History of Prince Milos`s Serbia. Beograd: Laguna [In Serbian]
Kuljić, T. (2014). Tanatopolitika: sociological and historical analysis of the political use of death. Beograd: Čigoja štampa [In Serbian]
Levi-Strauss, C. (2018). We Are All Cannibals. Beograd: B. Kukić; Čačak: Gradac [In Serbian]
Luhman, N. (2011). Social systems. Outline of a general theory. Sremski Karlovci. Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića [In Serbian]
Maistre, J. de (2018). Dupape. Beograd: Službeni glasnik [In Serbian]
Mazower, M. (2017). Salonica city of ghosts. Christians, Muslims, Jews, 1430-1950. Beograd: Dosije studio [In Serbian]
Mencwel, A. (2013). Antropological Imagination. Patterns and Studies. Beograd: Biblioteka XX vek [In Serbian]
Mojsov, B. (2017). Alexandria lost. From the advent of Christianity to the Arab conguest. Beograd: Dosije studio [In Serbian]
Montesquieu, Ch. (2004). Considerations on the Causes of the Greatness of the Romans and their Decline. Beograd: Utopija [In Serbian]
Pavlowitch, S. K. (2018). A History of the Balkans. Beograd: Clio [In Serbian]
Snyder, T. (2018). On Tyranny. Twenty lessons from the Twentieth Century. Beograd: Dosije studio [In Serbian]
Spengler, O. (2018). The Decline of the West: Outlines of a Morphology of World History. Beograd: Službeni glasnik [In Serbian]
Vratuša, V. (2012). Transition (part one) Where from? Where to? Beograd: Čigoja štampa, Institut za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta [In Serbian]
Weil, S. (2018). French philosopher. London Writings and Last Letters. Beograd: Službeni glasnik [In Serbian]