Faktori rizičnih oblika ponašanja mladih u Srbiji: analiza individualnih i kontekstualnih činilaca rizika

  • Dragan T. Stanojević Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet, Odeljenje za sociologiju, Beograd (Srbija)
  • Milana M. Ljubičić Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet, Odeljenje za sociologiju, Beograd (Srbija)
Ključne reči: mladi, rizična ponašanja, multilevel analiza, individualni i kontekstualni faktori rizika

Sažetak


U ovom radu bavimo se istraživanjem veze između rizičnih oblika ponašanja mladih u Srbiji i pretpostavljenih faktora rizika. Cilj ovog rada je da korišćenjem kriminološke teorije testira uticaj sredinskih faktora na šire shvaćeno rizično ponašanje mladih. Konceptualni okvir studije je utemeljen u opštoj teoriji kriminaliteta R. Egnjua, a hipoteza koja je usmeravala naše istraživanje glasi: Obeležja socijalne sredine, te individualne i porodične osobine predstavljaju činioce pritiska koji mladu osobu guraju ka rizičnom ponašanju. Na podatke reprezentativnog istraživanja o mladima (N=1186), starosti od 15 do 29 godina, sprovedenog 2015. godine, primenili smo statističku tehniku multilevel modelovanja koja omogućava utvrđivanje veza sa rizičnim oblicima ponašanja na individualnom i kontekstualnom nivou. Nalazi multilevel analize ukazuju na to da su u razumevanju etiologije rizičnih oblika ponašanja podjednako važni i individualni i kontekstualni činioci. Drugim rečima, kako pol i uzrast, tako i socijalna dezorganizovanost i kultura nasilja predstavljaju plodno tlo za nastanak rizika.

Reference

Agnew, R. (2016). A theory of crime resistance and susceptibility. Criminology 54(2), 181– 211. Available at: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1745-9125.12104

Agnew, R. (1992). Foundation for a general strain theory of crime and delinquency. Criminology 30, 47–87.

Agnew, R. (2003). An integrated theory of the adolescent peak in offending. Youth & Society, vol. 34, 263–299. Available at: http://dx.doi.org/10.1177/0044118X02250094

Agnew, R. (1999). A General Strain Theory of Community Differences in Crime Rates. Journal of Research in Crime and Delinquency 36 (2), 123–155.

Agnew, R., Rebellon, J. C. Thaxton, S. (2000). A General Strain Theory Approach to Families and Delinquency (2000). In: G. L. Fox, M. L. Benson (eds) Families, Crime and Criminal Justice, JAI Press. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2859929

Brezina, T., Piquero R.A., Mazerolle P. (2001). Student Anger and Aggressive Behaviour in School: An Initial Test of Agnew’s Macro-level Strain Theory. Journal of Research in Crime and Delinquency 38 (4), 362–386.

Button M. D., Worthen M. G. F. (2014). General Strain Theory for LGBQ and SSB Youth: The Importance of Intersectionality in the Future of Feminist Criminology. Feminist Criminology vol. 9 (4), 270–297.

Eitle D. (2010). General strain theory, persistence, and desistance among young adult males. J Crim Justice 38(6), pp. 1113–1121. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21499526

European survey on the use of alcohol and other drugs among young people in Serbia – ESPAD (2009). Beograd: Ministarstvo zdravlja Republike Srbije, Institut za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut”. Available at: http://www.batut.org.rs/download/publikacije/ESPAD%202008.pdf. [In Serbian].

Eurostat (2015). Being young in Europe today, Luxembourg: Publications Office of the European Union. Available at: https://ec.europa.eu/eurostat/data/database

Hibell B., Guttormsson U., Ahlstrom S., Balakireva O., Bjarnason T., Kokkevi A., Kraus L. (2012).The 2011 ESPAD Report Substance Use Among Students in 36 European Countries. The Swedish Council for Information on Alcohol and other Drugs (CAN) The European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) Council of Europe, Co-operation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Trafficking in Drugs (Pompidou Group). Available at: http://www.espad.org/sites/espad.org/files/The_2011_ESPAD_Report_FULL_2012_10_29.pdf

Hoffman P. J. (2002). A Contextual Analysis of Differential Association, Social Control, and Strain Theories of Delinquency. Social Forces 81, 753–785.

Hoffman P. J., Irleand O. T. (2004). Strain and Opportunity Structures. Journal of Quantitative Criminology 20(3), 263–292.

Hrnčić J. (2008). Depression and social relations of institutionalized young offenders. Psychology, vol. 41, no. 3, 357–378 [In Serbian]

Hrnčić J., Marčetić Radunović (2018). Resource evaluation of children and young people in the conflict with the community norms. Sociološki pregled. 52 (3), 985–1019. doi: 10.5937/socpreg52-18933

Ignjatović Đ.(2009). Theories in Criminology. Beograd: Docije Studio, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu [In Serbian]

Ljubičić, M. (2010). Family and Delinquency. Beograd: Čigoja, Institut za sociološka istraživanja Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. [In Serbian]

Ljubičić, M. (2012) Youth risk behaviors: A review of definitions and trends. Teme 36 (1), 85–100. Available at: http://teme2.junis.ni.ac.rs/public/journals/1/previousissues/teme1-2012/teme1-2012.html [In Serbian]

Mazerolle, P., Maahs, J., (2000). General Strain and Delinquency: An Alternative Examination of Conditioning Influences. Justice Quarterly 17, 753–778.Available at: https://doi.org/10.1080/07418820000094751

McWhirter, J., McWhirter, B., McWhirter, E., McWhirter, A., (2016) At Risk Youth, US: Cengage Learning.

Osgood W. D., Wilson J. K., O’Malley P. M., Bachman J. G., Johnston L. D. (1996). Routine activities and individual deviant behaviour. American Sociological Review 61, 635–655.

Plant M., Plant M. (2003). Risk-takers, Alcohol, drugs, sex and youth. New York: Taylor & Francis e-Library.

Popadić, D., Pavlović, Z., Mihailović, S. (2019). Young People in Serbia 2018/2019. Beograd: Friedrich-Ebert-Stiftung (FES). Available at: http://library.fes.de/pdf-files/bueros/belgrad/15295-20190411.pdf [In Serbian]

Tomanović, S., Stanojević, D. (2015). Young people in Serbia 2015: Situation, perceptions, beliefs and aspirations. Beograd: Friedrich-Ebert-Stiftung (FES), Secons Development Initiative Group. Available at: https://www.secons.net/files/publications/25-Mladi%20u%20Srbiji%202015.pdf [In Serbian]

Wareham J., Cochran J., Dembo R., Sellers S. C. (2005). Community, Strain, and Delinquency: A Test of a Multi-Level Model of General Strain Theory. Western Criminology Review 6, pp. 117–133.

Warner D. B., Fowler K. S. (2003). Strain and violence: Testing a general strain theory model of community violence, Journal of Criminal Justice 31, pp. 511–521.

World Drug Report, 2014 UNDOC, http://www.unodc.org/documents/wdr2014/World_Drug_Report_2014_web.pdf [In English]

Young People in Serbia 2015, Tomanović, S., and Stanojević, D. (2015). YOUNG PEOPLE IN SERBIA 2015: Situation, perceptions, beliefs and aspirations [SPSS dataset]. Belgrade: Friedrich-Ebert-Stiftung (FES), Belgrade; Secons Development Initiative Group.

Objavljeno
2020/06/30
Broj časopisa
Rubrika
Originalni naučni rad