Nagon smrti i duhovna kultura
Sažetak
Najpre se ekspliciraju različite konotacije Frojdove ideje o nagonu smrti: težnja za povratkom u anorgansko stanje, prinuda ponavljanja, (auto)destruktivnost i moralna strogost. Zatim se izlaže Šelerova kritika psihoanalize i u tom kontekstu se objašnjava smisao njegovog određenja suštine čoveka kao askete života i nosioca duhovnosti. Ukazuje se na neke sličnosti između Frojda i Šelera, ali se zastupa teza da duhovnu kulturu nije opravdano redukovati na psihoanalitičku dinamiku nagona smrti, niti na kombinaciju autodestrukcije sa erotskim nagonima. Teorijske i praktične prednosti izloženog stanovišta nemačkog filozofa ilustruju se na primeru Franklove logoterapije, koja je bila pod njegovim uticajem. Na kraju se rasvetljava osnovna poenta Šelerove sociologije znanja.
Reference
De Sousa, R. (1987). The Rationality of Emotion. London and Cambridge (MA): MIT Press
Filipović, V. (1987). Max Scheler and contemporary philosophical anthropology. In: M. Scheler (1987). The Human Place in the Cosmos. Epilogue (153–186). Sarajevo: „Veselin Masleša” – „Svjetlost” [In Serbo-Croatian]
Frankl, V. (1996). The suffering person. Anthropological Foundations of Psychotherapy. Bern: Verlag Hans Huber [In German]
Frankl, V. (2019). Psychotherapy and Existentialism. Beograd: Kontrast izdavaštvo [In Serbian]
Freud, S. (1976). New Introductory Lectures on Psychoanalysis. Selected works of Sigmund Freud (Book 8). Novi Sad: Matica srpska [In Serbian]
Freud, S. (1986). The Future of an Illusion (and other papers). Zagreb: „Naprijed” [In Serbo-Croatian]
Govedarica, M. (2017). On sexual revolution: Reich and Marcuse. Theoria, vol. 60(3), 42–54. doi: 10.2298/THEO1703042G [In Serbian]
Gritschneder, M. (2005). The influence of the philosophy of Max Scheler to the logotherapy of Viktor E. Frankl. In: D. Batthyany and O. Zsok (eds.) Viktor Frankl and the Philosophy (109–124). Wien: Springer-Verlag [In German]
Lacan, J. (2006). Écrits. New York and London: W. W. Norton & Company
Marcuse, H. (1968). One-Dimensional Man. Sarajevo: „Veselin Masleša” [In Serbo-Croatian]
Marcuse, H. (1985). Eros and Civilization. Zagreb: „Naprijed” [In Serbo-Croatian]
Millikan, R. (1984). Language, Thought, and Other Biological Categories: New Foundations for Realism. Cambridge (MA): MIT Press
Reich, W. (1984). Sex-Pol: Essays. Ljubljana: Krt [In Slovenian]
Scheler, M. (1973). Essence and Forms of Sympathy. GW VII. Bern und München: FranckeVerlag [In German]
Scheler, M. (1976). The Human Place in the Cosmos. GW IX. Bern und München: FranckeVerlag [In German]
Scheler, M. (1980). Problems of a Sociology of Knowledge. GW VIII. Bern und München: Francke-Verlag [In German]