Stavovi studenata u Republici Srpskoj prema trep muzici: od dominantnih narativa ka aktuelnim muzičkim preferencijama
Sažetak
Istorijski posmatrano, različiti muzički žanrovi su periodično bili povod i oruđe u etiketiranju određenih društvenih grupa, a u posljednje vrijeme se slični upozoravajući narativi sreću i u pogledu trep muzike. Oni se kreću od zabrinutosti za ukuse, vrijednosti i shvatanja mladih, do moralne panike koja iziskuje uređivanje javnih politika i odgovor političkih aktera. Ovakvo posmatranje muzičkih preferencija rezultat je dugotrajnog shvatanja kulturne konzumacije kroz teoriju homologije Pjera Burdijea (Pierre Bourdieu), gdje se ukusi javljaju kao indikatori statusa u društvu, odnosno ukazuju na društvene hijerarhije u kojima su oni koji konzumiraju elitnu kulturu na vrhu, dok je masovna kultura rezervisana za niže slojeve društva. Kao alternativa ovakvom shvatanju, u društvenim naukama se istakla teorija kulturnih omnivora i univora Ričarda Petersona (Richard Peterson), koji ukazuju na neophodnost šireg kontekstualnog pozicioniranja kulturne konzumacije i njenog sagledavanja u odnosu na druge faktore, čime su pokazali da se muzičke preferencije više ne mogu koristiti kao nepogrešivi indikatori društvenih odnosa moći, već da se kulturni kapital onih koji su više pozicionirani na društvenoj ljestvici ogleda u raspoznavanju i konzumaciji širokog spektra žanrova i različitih kulturnih proizvoda. Ovakvo shvatanje upotpunjavaju rezultati našeg izviđajnog istraživanja, koji pružaju pregled društvenih i kulturnih faktora koji oblikuju muzičke afinitete i stvaraju određene perceptualne okvire u pogledu trep žanra. Istraživanje ispituje kulturne i identitetske aspekte muzičkih preferencija među studentskom populacijom u Republici Srpskoj, fokusirajući se na fenomen trep muzike. Uzorak čine 284 ispitanika (78,52% studentkinja i 21,48% studenata Univerziteta u Banjoj Luci i Univerziteta u Istočnom Sarajevu). Kroz kvantitativnu metodologiju, koja je uključivala onlajn anketiranje na prigodnom uzorku, cilj je bio razotkriti kako se dominantni društveni narativi o trep muzici reflektuju ili osporavaju unutar studentske zajednice. Iako istraživanje ima nedostatke (u pogledu nereprezentativnog uzorka i neophodnosti upotrebe mješovitog metoda), preliminarni nalazi upućuju na to da muzičke preferencije zavise od šireg sociokulturnog konteksta, da se studentska populacija ne može posmatrati homogeno i da je slušanje trep muzike dio životne faze (rane mladosti). Osim toga, važan je zaključak da publika ovog žanra razdvaja stvarnost od umjetničkog izražaja, ali i da prepoznaje dominantnu kapitalističku dimenziju muzičke industrije.
Reference
Ćuković, J. (2019). Music as a Means of Respondents’ Self-Representation in the Anthropological Field. Etnoantropološki problemi, 14 (1), 119–133. [In Serbian]
Bennett, A. (1999). Subcultures or neo-tribes? Rethinking the relationship between youth, style and musical taste. Sociology, 33 (3), 599–617.
Besora, M. (2020). Extremely Short History of Trap Music. Retrieved from CCCB Lab: https://lab.cccb.org/en/extremely-short-history-of-trap-music/
Bogt, T. T., Canale, N., Lenzi, M., Vieno, A., Van den Eijnden, R. (2021). Sad music depresses sad adolescents: A listener’s profile. Psychology of Music, 257–272.
Bourdieu, P. (2013). Distinction.. Podgorica: CID. [In Serbian]
Burkhalter, J. N., Thornton, C. G. (2014). Advertising to the beat: An analysis of brand placements in hip-hop music videos. Journal of Marketing Communications, 20 (5), 366–382.
Clark, H., UNDP, UNESCO. (2013). Creative economy report, special edition 2013: Widening local development pathways.. New York.
Dos Santos, A., Wagner, C. (2019). Musical Elicitation Methods: Insights From a Study with Becoming-Adolescents Referred to Group Music Therapy for Aggression. International Journal of Qualitative Methods, 17 (Special Issue: Innovative Elicitation Methods), 1–9.
Dragićević Šešić, M. (2018). Art and Culture of Resistance.. Beograd: Clio. [In Serbian]
Dragićević Šešić, M. (1994). Neofolk Culture: Audience and Its Stars.. Sremski Karlovci – Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića. [In Serbian]
Hall, S. (1980). Encoding/Decoding. In: S. Hall, D. Hobson, A. Lowe, P. Willi, Culture, Media, Language: Working Papers in Cultural Studies, 63–87. London: Hutchinson.
Imamović, E. (2019). Trap folkers, like their predecessors, have understood what people like and where they live. Retrieved from 24sata: https://www.24sata.hr/show/trap-folkeri-poput-prethodnika-shvatili-sto-ljudi-vole-i-gdje-zive-646776
Kreho, D. (2022). Trap in All Genres (m. i. Udruga Kurziv – Platforma za pitanja kulture, ed.). Retrieved on 9 Augusts 2023 from: Kulturpunkt.hr: https://kulturpunkt.hr/tema/trap-u-svim-zanrovima/ [In Croatian]
Lamont, M., Lareau, A. (1988). Cultural Capital: Allusions, Gaps and Glissandos in Recent Theoretical Developments. Sociological Theory, 6 (2), 153–168.
Milić, M. (2022). How trap music took the hip-hop scene and how it affects young people. Retrieved from RTS: https://www.rts.rs/lat/magazin/muzika/4702177/trep-muzi-ka-uticaj-mladi-.html [In Serbian]
Mitrović, S. (2023). N1 BiH. Will the prohibitions of some musicians and concerts solve social anomalies? Retrieved from: https://n1info.ba/vijesti/hoce-li-zabrane-pojed-inih-muzicara-i-koncerata-rijesiti-drustvene-anomalije/
mondo..ba. (2023). A new shock after the “roll call” in Banja Luka: Breskvica’s concert pro-hibited in Vranje. Retrieved from a: https://mondo.ba/Magazin/Zvijezde-i-tracevi/a1241505/Breskvica-zabrana-koncerta.html [In Serbian]
Pavlović, T., Benaković, T., Prpa, M., Wertag, A. (2017). Connection of music preferences with personal values and personality features. Društvena istraživanja, 26 (3), 405–427. [In Croatian]
Peterson, R. (1992). Understanding audience segmentation: From elite and mass to omni-vore and univore. Poetics, 21 (4), 243–258.
Peterson, R. A., Kern, R. M. (1996). Changing Highbrow Taste: From Snob to Omnivore. American Sociological Review, 61 (5), 900–907. Retrieved from: http://www.jstor.org/stable/2096460
Peterson, R., Simkus, A. (1993). How musical taste groups mark occupational status groups. M. Lamont, M. Fournier (eds.). Cultivating differences: Symbolic boundaries and making of inequality, 152–168.
Rašić, M. (2016). Anthropology of music: paradigms and perspectives. Zbornik radova Akademije umetnosti, 4, 133–144. [In Serbian]
Rentfrow, P. J., Gosling, S. D. (2006). Message in a Ballad: The Role of Music Preferences in Interpersonal Perception. Psychological Science, 17 (3), 236–242.
Rentfrow, P. J., Gosling, S. D. (2007). The content and validity of music-genre stereotypes among college students. Psychology of Music, 35 (2), 306–326.
Roberston, R. (1992). Globalization: Social Theory and Global Culture.. London: Sage.
Robertson, R. (1995). Glocalization: Time-Space Homogeneity-Heterogeneity. In: M. Featherstone, Global Modernities, 25–44. London: Sage.
Said, E. (2008). Orientalis.. Beograd: Biblioteka XX vek. [In Serbian]
Spasić, I. (2013). Culture at Work: Social Transformation of Serbia from Bourdieuan Perspective. Beograd: Fabrika knjiga. [In Serbian]
Sunajko, G. (2018). Aesthetics of the Ugly.. Zagreb: Naklada Breza. [In Croatian]
Thompson, K. (2003). Moral Panics.. Beograd: Clio. [In Serbian]
Vučetić, R. (2019). Coca-Cola Socialism.. Beograd: Službeni glasnik. [In Serbian]
Vujinović, M. (2023). N1 BiH. Double standards or hypocrisy of the Mayor of Banja Luka? Retrieved from: https://n1info.ba/vijesti/dvostruki-standardi-ili-licemjerje-gradonacel-nika-banjaluke/ [In Serbian]