Pekićeva paradoksologija i srpski identitet

Dobrivoje Stanojević

doi:10.5937/socpreg58-52133

Dobrivoje Ž. Stanojević Univerzitet u Beogradu, Fakultet političkih nauka, Odeljenje za novinarstvo i komunikologiju, Katedra za novinarstvo i komunikologiju, Beograd (Srbija) https://orcid.org/0009-0004-2461-0775

DOI: https://doi.org/10.5937/socpreg58-52133

Ključne reči: Pekić, paradoksologija, ironija, sarkazam, groteska, alegorija

Sažetak

Autor sa stilsko-retoričkog stanovišta prilazi istraživanju poetike paradoksologije Borislava Pekića u romanu Zlatno runo. Pekićevo traganje za srpskim identitetom s posebnim osvrtom na imanentnu paradoksologiju u ovom romanu ostvareno je nizom srodnih ironijsko-parodijskih postupaka kojima se stiže do dubljeg uvida u mene i konstante srpskog identiteta. Istraživanje Pekićeve poetike paradoksalnosti pri obradi ove tematike temelji se na metodama tumačenja kojima se najdalje može dopreti do umetničkog i kulturološkog smisla piščevih civilizacijskih uvida. Ovaj srpski pisac je prožimao i nijansirao kraće žanrove u svetlu paradoksa i neoaforističkih mikrostrukturnih celina sa izrazitim polemičkim pristupom i humorističkim nabojem koji pomažu celovitijem sagledavanju posebnosti srpskog sveta. Roman Zlatno runo je organizovan kao složeni intelektualno-raspravljački diskurs o osnovnim ispoljavanjima srpskog kulturnog obrasca u različitim istorijskim i socijalnim okolnostima. Rad se zaključuje uvidom u značaj elemenata grotesknog optimizma i „veselog skepticizma“ osnovnim poetičkim predlošcima ove složene romaneskne rasprave o identitetu. Izučavanje Pekićeve paradoksologije pomaže širim uvidima u posebnosti srpskih karaktera. Na taj način dublje se razumeva priroda i logika istorijskih događaja u srpskoj prošlosti i sadašnjosti.

Reference

Ahmetagić, J. (2006). Anthropopea – biblical subtext in Pekić’s prose. Beograd: Draslar partner. [In Serbian]

Antonić, S. (2021). Power and obedience. Beograd: SKZ. [In Serbian]

Bloch, E. (1981). Principle Hope 1, Zagreb: Naprijed. [In Serbian]

Bodrožić, Đ. (2015). Serbian identity. Beograd: SKZ. [In Serbian]

Dane, J. A. (1991). The Critical Mythology of Irony. Athens and London: The University of Georgia Press.

Haal, S. (1996). The Question of Cultural Identity. In: S., Haal, D. Held, D. Hubert, K. Thompson (eds.). Modernity: An Introduction to Modern Societies, pp. 595–634. Cambridge: Mass. and Oxford: Blackwell Publishers.

Jankelevitch, V. (1989). Irony. Sremski Karlovci: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića. [In Serbian]

Jerkov, A. (2023). The truth of (Serbian) literature. Metasholia. Beograd: Albatros plus. [In Serbian]

Jovanović, S. (1991). “Serbs”, Collected Works, Vol. 12, In: Samardžić R., Stojković, Ž. (ed.). History and Literature 2. Beograd: BIGZ, Јugoslavija Publik, SKZ. [In Serbian]

Kinđić, Z. (1999). About Socrates’ saying “I know I know nothing”. Sveske, 10 (47), 139–145. [In Serbian]

Kinđić, Z. (2023). Secret of Transfiguration. Beograd: FPN. Dosije studio. [In Serbian]

Koprivica, Č. (2018). Homo maximus. Beograd: Ukrojina. [In Serbian]

Lompar, M. (2020). Moralistic fragments. Beograd: Catena mundi. [In Serbian]

Majstorović, D. (2013). Discourses of the periphery. Beograd: Biblioteka XX vek. [In Serbian]

Pascal, B. (1998). Thoughts. Beograd: BIGZ. [In Serbian]

Pekić, B. (1978–1986). Golden Fleece (I–VII). Beograd: Prosveta. [In Serbian]

Pekić, B. (2017). Letters from abroad. Beograd: Laguna. [In Serbian]

Quintilian, M. F. (1985). Forming of speakers. Sarajevo: Veselin Masleša. [In Serbian]