СВЕТИ И ВЕЛИКИ САБОР У КОНТЕКСТУ УСТАНОВЕ САБОРНОСТИ – ЦРКВЕНОПРАВНА И ЕКУМЕНСКА ПЕРСПЕКТИВА
Ključne reči:
саборност, Критски сабор, помесни сабори, васељенски сабори, предсаборске конференције
Sažetak
Припреме за Свети и Велики Сабор Православне Цркве који је одржан на Криту 2016. године представљају савремен израз установе саборности. Аутори су у раду направили компаративни приказ црквеноправне и екуменске перспективе ове установе са циљем да идентификују сличности и разлике у саборној свести Цркве. Основна хипотеза рада састоји се у ставу да све припремне радње и окупљања предстојатеља Православних Цркава са циљем организације Светог и Великог Сабора представљају фазу у развоју установе саборности. У првом делу рада указано је на изузетну флексибилност ове установе која се лако прилагођавала различитим црквеним потребама и друштвеним околностима, као и на то да саборност представља основну институцију на којој почива црквена организација од парохијског и манастирског до универзалног, тј. васељенског нивоа. У другом делу рада представљени су припремни сабори и проблематика са којом су се они суочавали. Општи закључак рада могао би се резимирати у ставу да је установа саборности у Православној Цркви превазишла свој црквено-правни значај, који ће увек бити неупитан, и да је добила своју екуменску перспективу чиме је постала фактор савремених међуцрквених и међуверских односа.
Reference
Basdekis A, Orthodoxe Kirche und Ökumenische Bewegung. Dokumente – Erklärungen – Berichte 1900–2006, Frankfurt am Main – Paderborn 2006.
„Botschaft der Vorsteher der heiligen orthodoxen autokephalen Kirchen“, Una Sancta 70 (2/2015), 153–159.
Duprey P, „The Synodical Structure of the Church in Eastern Theology“, One in Christ 7/1971.
Frieling R, Put ekumenske misli. Uvod u ekumenologiju (prev. M. Miladinov), Zagreb 2009.
Hainthaler, T, „Nach der ,Heiligen und Großen Synode‘ von Kreta 2016. Fragen und Überlegungen zu einem Neuansatz des orthodox-katholischen Dialogs“, Dietmar Schon (Hg.), Dialog 2.0 – Braucht der orthodox-katholische Dialog neue Impulse?, Regensburg 2017, 118–133.
Hajjar J, La synode permanent dans l'église byzantine des origines au XIe siècle: (synodos endemousa), Roma 1962.
Huilier Pierre L’, „Σύνοδος“, Ηθική και θρησκευτική εγκυκλοπαίδεια, τόμος 11, Αθήναι 1967.
Ionita V, „Auf dem Weg zum Heiligen und Großen Konzil der Orthodoxen Kirche“, Una Sancta 70 (2/2015), 82–92.
Ionita V, „Der Weg zur Einberufung der (Panorthodoxen) Heiligen und Großen Synode der Orthodoxen Kirche“, Orthodoxes Forum 31 (2017) Hefte 1+2, 15–26.
Ionita V, Towards the Holy and Great Synod of the Orthodox Church: The Decisions of the Pan-Orthodox Meetings since 1923 until 2009, Basel 2014.
Jensen А, Die Zukunft der Orthodoxie: Konzilspläne und Kirchenstrukturen, Zürich – Einsiedeln 1986.
Kallis A, Auf dem Weg zu einem Heiligen und Großen Konzil: Ein Quellen- und Arbeitsbuch zur orthodoxen Ekklesiologie, Münster 2013.
Kallis А, Brennender, nicht verbrennender Dornbusch: Reflexionen orthodoxer Theologie, Münster 1999.
Kesich V, „The Apostolic Council at Jerusalem“, St. VVladimir’s Seminary quarterly 3/1962.
Kisić R, „Die Fundamente Stärken. Ein Kommentar zu dem Dokument ,Beziehungen der Orthodoxen Kirche zu der übrigen christlichen Welt‘“, Catholica 71 (2017), 52–59.
„Message of the Holy and Great Council of the Orthodox Church“, Доступно online: https://www.holycouncil.org/-/message?_101_INSTANCE_VA0WE2pZ4Y0I_languageId=en_US (02. 01. 2021)
Migne J. P, Patrologiae Cursus Completus, Patrologiae Graecae, tomus 2, Paris 1886.
Neuner P, Ökumenische Theologie. Die Suche nach der Einheit der christlichen Kirchen, Darmstadt 1997.
Oeldemann Ј, „Kommt das Panorthodoxe Konzil? Alte Konflikte und neue Konstellationen in der Orthodoxen Kirche“, Herder Korrespondenz 64 11/2010, 553–557.
„Organization and Working Procedure of the Holy and Great Council of the Orthodox Church“, Доступно online: https://www.holycouncil.org/-/procedures, 16. 12. 2020.
Ritter A. Μ, Das Konzil von Konstantinopel und sein Symbol, Göttingen 1965.
Schwartz E, Acta Conciliorum Oecumenicorum, Berolini‐ Lipsiae 1927, tomus 1, volume 1, pars 1.
Tanner N. P, The Councils of the Church: A Short History, New York 2001.
Βαφείδης Φ, Ολίγα τινά περί των Συνόδων και δη των οικουμενικών, Θεσσαλονίκη 1926.
Βλάχος Ι, „Τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας ὡς χάρισμα“, Θεολογία 2/2009.
Γιέβτιτς Α, „Παράδωσις και ανανέωσις εν τω θεσμώ των οικουμενικών συνόδων“, Συνοδικά 1/1976.
Δελικάνης Κ, Η πρώτη εν Νικαία Οικουμενική Σύνοδος, Κωνσταντινούπολη 1930.
Ευσέβιος ο Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία, 5, 16, 10. Доступно online: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/history/eysebios_ecclesia_historia.htm, 10. децембар 2020.
Ζηζιούλας Ι, „Ο συνοδικός θεσμός-Ιστορικά, εκκλησιολογικά και κανονικά προβλήματα“, Θεολογία 2/2019.
Καρμίρης Ι, „Οικουμενικαί σύνοδοι“, Ηθική και θρησκευτική εγκυκλοπαίδεια, τόμος 9, Αθήναι 1966.
Κοτσώνης Ι, Σημειώσεις του Κανονικού δικαίου της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, τόμος Β, Θεσσαλονίκη 1961.
Μπαμπινιώτης Γ, Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα 2002.
Νικολαΐδης Ν, Αποστολικοί Πατέρες, Γραμματολογική και Θεολογική προσέγγιση, Θεσσαλονίκη 2002.
Παπαδόπουλος Χ, „Κωνσταντινουπόλεως Σύνοδοι“, Μεγάλη ελληνική εγκυκλοπαίδεια, τόμος 5, Αθήναι 1931.
Ράλλης Γ. Α, Ποτλῆς Μ, Σύνταγμα τῶν Θείων καὶ Ἱερῶν Κανόνων, τόμος Β, Ἀθήνῃσιν 1852.
Ροδοπούλου Π, Επιτομή κανονικού δικαίου, Θεσσαλονίκη 2005.
Σαλμάς Α. Σ, Η Συνοδικότης της Εκκλησίας με βάση τα Πρακτικά των Οικουμενικών Συνόδων, Θεσσαλονίκη 2007.
Σταυρίδης В, Ο συνοδικός θεσμός εις το Οικουμενικόν πατριαρχείον, Θεσσαλονίκη 1986.
Φειδάς Β, Ιστορικοκανονικαί και εκκλησιολογικαί προϋποθέσεις ερμηνείας των ιερών κανόνων, Αθήναι 1972.
Φειδάς Β, Προυποθέσεις διαμορφώσεως του Θεσμού της Πενταρχίας των Πατριαρχών, Αθήναι 1969.
Гајић Г, „Историјско-богословски значај Свеправославног Сабора - осврт на припрему од Атона до Женеве -“, Богословље 2 (2016), 237–254.
Ђорђевић Р, Црквено право, Београд 1939.
Јевтић А, Свештени канони Цркве, Београд 2005.
Матић З, Да истинујемо у љубави. Званични богословски дијалог Православне и Римске Католичке Цркве, Пожаревац 2013.
Милаш Н, Православно црквено право, Мостар 1902.
„Обраћање Патријарха васељенског на Сабрању поглавара Православних Цркава“, Доступно online: http://spc.rs/sr/obratshanje_patrijarha_vaseljenskom_na_sabranju_poglavara_pravoslavnih_crkava, 16. 12. 2020.
Перић Д, Црквено право, Београд 2006.
Перић П, „Православно поимање синодалности/саборности Цркве“, Богословска смотра 86/2016.
Свети и Велики Сабор. Учешће и сведочење Српске Православне Цркве на Критском Сабору о Педесетници 2016., Цетиње – Београд 2017.
Троицки С, Црквено право, Београд 2011.
Цисарж Б, Црквено право I, Београд 1970.
„Botschaft der Vorsteher der heiligen orthodoxen autokephalen Kirchen“, Una Sancta 70 (2/2015), 153–159.
Duprey P, „The Synodical Structure of the Church in Eastern Theology“, One in Christ 7/1971.
Frieling R, Put ekumenske misli. Uvod u ekumenologiju (prev. M. Miladinov), Zagreb 2009.
Hainthaler, T, „Nach der ,Heiligen und Großen Synode‘ von Kreta 2016. Fragen und Überlegungen zu einem Neuansatz des orthodox-katholischen Dialogs“, Dietmar Schon (Hg.), Dialog 2.0 – Braucht der orthodox-katholische Dialog neue Impulse?, Regensburg 2017, 118–133.
Hajjar J, La synode permanent dans l'église byzantine des origines au XIe siècle: (synodos endemousa), Roma 1962.
Huilier Pierre L’, „Σύνοδος“, Ηθική και θρησκευτική εγκυκλοπαίδεια, τόμος 11, Αθήναι 1967.
Ionita V, „Auf dem Weg zum Heiligen und Großen Konzil der Orthodoxen Kirche“, Una Sancta 70 (2/2015), 82–92.
Ionita V, „Der Weg zur Einberufung der (Panorthodoxen) Heiligen und Großen Synode der Orthodoxen Kirche“, Orthodoxes Forum 31 (2017) Hefte 1+2, 15–26.
Ionita V, Towards the Holy and Great Synod of the Orthodox Church: The Decisions of the Pan-Orthodox Meetings since 1923 until 2009, Basel 2014.
Jensen А, Die Zukunft der Orthodoxie: Konzilspläne und Kirchenstrukturen, Zürich – Einsiedeln 1986.
Kallis A, Auf dem Weg zu einem Heiligen und Großen Konzil: Ein Quellen- und Arbeitsbuch zur orthodoxen Ekklesiologie, Münster 2013.
Kallis А, Brennender, nicht verbrennender Dornbusch: Reflexionen orthodoxer Theologie, Münster 1999.
Kesich V, „The Apostolic Council at Jerusalem“, St. VVladimir’s Seminary quarterly 3/1962.
Kisić R, „Die Fundamente Stärken. Ein Kommentar zu dem Dokument ,Beziehungen der Orthodoxen Kirche zu der übrigen christlichen Welt‘“, Catholica 71 (2017), 52–59.
„Message of the Holy and Great Council of the Orthodox Church“, Доступно online: https://www.holycouncil.org/-/message?_101_INSTANCE_VA0WE2pZ4Y0I_languageId=en_US (02. 01. 2021)
Migne J. P, Patrologiae Cursus Completus, Patrologiae Graecae, tomus 2, Paris 1886.
Neuner P, Ökumenische Theologie. Die Suche nach der Einheit der christlichen Kirchen, Darmstadt 1997.
Oeldemann Ј, „Kommt das Panorthodoxe Konzil? Alte Konflikte und neue Konstellationen in der Orthodoxen Kirche“, Herder Korrespondenz 64 11/2010, 553–557.
„Organization and Working Procedure of the Holy and Great Council of the Orthodox Church“, Доступно online: https://www.holycouncil.org/-/procedures, 16. 12. 2020.
Ritter A. Μ, Das Konzil von Konstantinopel und sein Symbol, Göttingen 1965.
Schwartz E, Acta Conciliorum Oecumenicorum, Berolini‐ Lipsiae 1927, tomus 1, volume 1, pars 1.
Tanner N. P, The Councils of the Church: A Short History, New York 2001.
Βαφείδης Φ, Ολίγα τινά περί των Συνόδων και δη των οικουμενικών, Θεσσαλονίκη 1926.
Βλάχος Ι, „Τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας ὡς χάρισμα“, Θεολογία 2/2009.
Γιέβτιτς Α, „Παράδωσις και ανανέωσις εν τω θεσμώ των οικουμενικών συνόδων“, Συνοδικά 1/1976.
Δελικάνης Κ, Η πρώτη εν Νικαία Οικουμενική Σύνοδος, Κωνσταντινούπολη 1930.
Ευσέβιος ο Καισαρείας, Εκκλησιαστική Ιστορία, 5, 16, 10. Доступно online: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/history/eysebios_ecclesia_historia.htm, 10. децембар 2020.
Ζηζιούλας Ι, „Ο συνοδικός θεσμός-Ιστορικά, εκκλησιολογικά και κανονικά προβλήματα“, Θεολογία 2/2019.
Καρμίρης Ι, „Οικουμενικαί σύνοδοι“, Ηθική και θρησκευτική εγκυκλοπαίδεια, τόμος 9, Αθήναι 1966.
Κοτσώνης Ι, Σημειώσεις του Κανονικού δικαίου της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, τόμος Β, Θεσσαλονίκη 1961.
Μπαμπινιώτης Γ, Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα 2002.
Νικολαΐδης Ν, Αποστολικοί Πατέρες, Γραμματολογική και Θεολογική προσέγγιση, Θεσσαλονίκη 2002.
Παπαδόπουλος Χ, „Κωνσταντινουπόλεως Σύνοδοι“, Μεγάλη ελληνική εγκυκλοπαίδεια, τόμος 5, Αθήναι 1931.
Ράλλης Γ. Α, Ποτλῆς Μ, Σύνταγμα τῶν Θείων καὶ Ἱερῶν Κανόνων, τόμος Β, Ἀθήνῃσιν 1852.
Ροδοπούλου Π, Επιτομή κανονικού δικαίου, Θεσσαλονίκη 2005.
Σαλμάς Α. Σ, Η Συνοδικότης της Εκκλησίας με βάση τα Πρακτικά των Οικουμενικών Συνόδων, Θεσσαλονίκη 2007.
Σταυρίδης В, Ο συνοδικός θεσμός εις το Οικουμενικόν πατριαρχείον, Θεσσαλονίκη 1986.
Φειδάς Β, Ιστορικοκανονικαί και εκκλησιολογικαί προϋποθέσεις ερμηνείας των ιερών κανόνων, Αθήναι 1972.
Φειδάς Β, Προυποθέσεις διαμορφώσεως του Θεσμού της Πενταρχίας των Πατριαρχών, Αθήναι 1969.
Гајић Г, „Историјско-богословски значај Свеправославног Сабора - осврт на припрему од Атона до Женеве -“, Богословље 2 (2016), 237–254.
Ђорђевић Р, Црквено право, Београд 1939.
Јевтић А, Свештени канони Цркве, Београд 2005.
Матић З, Да истинујемо у љубави. Званични богословски дијалог Православне и Римске Католичке Цркве, Пожаревац 2013.
Милаш Н, Православно црквено право, Мостар 1902.
„Обраћање Патријарха васељенског на Сабрању поглавара Православних Цркава“, Доступно online: http://spc.rs/sr/obratshanje_patrijarha_vaseljenskom_na_sabranju_poglavara_pravoslavnih_crkava, 16. 12. 2020.
Перић Д, Црквено право, Београд 2006.
Перић П, „Православно поимање синодалности/саборности Цркве“, Богословска смотра 86/2016.
Свети и Велики Сабор. Учешће и сведочење Српске Православне Цркве на Критском Сабору о Педесетници 2016., Цетиње – Београд 2017.
Троицки С, Црквено право, Београд 2011.
Цисарж Б, Црквено право I, Београд 1970.
Objavljeno
2022/02/02
Rubrika
Originalni naučni rad