PSIHOLOŠKI ASPEKTI SVEDOČENJA STARIH LICA
Sažetak
Starost, sama po sebi, ne isključuje neko lice kao potencijalnog svedoka, ali predstavlja faktor koji može uticati kako na taktiku ispitivanja svedoka, tako i na ocenu verodostojnosti njegovog iskaza. Zbog toga treba poznavati specifičnosti onih psihičkih funkcija starih lica, koje su tesno povezane sa davanjem svedočkog iskaza. Najvažnije takve funkcije su opažanje i pamćenje. Kod starih lica, po pravilu, dolazi do slabljenja čulne osetljivosti, slabljenja pamćenja, opadanja inteligencije, usporavanja psihomotornih funkcija, kao i negativnog upliva emocionalnih i motivacionih procesa na opažanje. Međutim ,treba imati u vidu da u tom pogledu kod starih lica mogu postojati velike individualne razlike. Zbog toga se, generalno, ne treba odricati takvih lica kao svedoka u krivičnom postupku. Sudija uvek treba da proveri stepen očuvanosti čula svedoka, postavljanjem pitanja svedoku, izvođenjem sudskog eksperimenta, a po potrebi i psihološkom ekspertizom. Osobenosti starih lica kao svedoka treba uvažiti i prilikom njihovog ispitivanja. U tom smislu, daju se određene preporuke u pogledu mesta, vremena i načina njihovog ispitivanja, koji moraju biti takvi da omoguće tačan i potpun iskaz, s jedne strane, kao i da onemoguće štetno dejstvo vođenja krivičnog postupka na psihu svedoka, s druge strane.
Reference
Adler Alfred, Poznavanje čoveka, Matica Srpska Novi Sad, Prosveta Beograd, 1984.
Aćimović Mihajlo, Psihologija zločina i suđenja, Savremena administracija, Beograd, 1987.
Altavila Enriko, Sudska psihologija III, interni prevod
de Bovoar Simon, Starost i, BIGZ, Beograd, 1987.
Delić Nataša, Psihologija iskaza pojedinih učesnika u krivičnom postupku, Dosije, Beograd, 2003.
Drča Janko, Starost i starenje, Gerontološki centar Novi Sad, Novi Sad, 1993.
Grasberger Roland, Psihologija krivičnog postupka, Veselin Masleša, Sarajevo, 1958.
Gruzinov-Milovanović Nevenka, Psihoško-kriminalistički aspekti svedočenja starih osoba, Priručnik 5/1989
Hrnjica Sulejman, Opšta psihologija sa psihologijom ličnosti, Naučna knjiga Nova, Beograd, 2005.
Kostić Ivan, Kriminalistička psihologija, Viša škola unutrašnjih poslova, Beograd, 1998.
Kostić Milan, Psihološke ekspertize, Službeni glasnik, Beograd, 2011.
Krstić Dragan, Psihološki rečnik, Savremena administracija, Beograd, 1996.
Milovanović Radojko, Policijska psihologija, Policijska akademija, Beograd, 1998.
Milošević Staniša, Percepcija, pažnja i motorna aktivnost, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
Minoa Žorž, Istorija starosti od antike do renesanse, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Sremski Karlovci - Novi Sad, 1994.
Modly Duško, Svjedok star osam decenija, Priručnik 4/1982
Ognjenović Predrag, Osećaj i mera, Mostart, Zemun, 2006.
Pečjak Vid, Psihologija saznavanja, Svjetlost, Sarajevo, 1981.
Pečjak Vid, Psihologija treće životne dobi, Prosvjeta, Zagreb, 2001.
Roso Zvonimir, Informativni razgovor i intervju, Republički sekretarijat za unutrašnje poslove Republike Hrvatske, Zagreb, 1988.
Rot Nikola, Opšta psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1976.
Smiljanić Vera, Psihologija starenja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1987.
Vodinelić Vladimir, Procesualni i kriminalistički problemi sa sudovima i zaključcima u iskazu svedoka, Arhiv za pravne i društvene nauke 1/1991
Warner K, Sherry L. Willis, Psihologija odrasle dobi i starenja, Naklada Slap, Jastrebarsko, 2000.
Zvonarević Mladen, Socijalna psihologija, Zagreb, 1989.