POJAVNI OBLICI KORUPCIJE U SREDNjEM VEKU

Sažetak

Ovaj rad je nastavak priče o korupciji kao društveno-štetnoj pojavi koju poznaju sva društva: od Starog, Srednjeg do Novog veka.   Iako je pojam korupcije tokom istorije menjao značenje, suština je ostala ista: od zloupotrebe i kvarenja vlasti do podmićivanja, odnosno potkupljivanja radi određene koristi. Osvrnućemo se na pojavne oblike korupcije u Srednjem veku, koji se poklapa sa feudalnom društveno ekonomskom formacijom; ista je postojala kao zapadnoevropska varijanta i kao vizantijski tip feudalnog društva. Osnovu srednjovekovnog društvenog uređenja u varvarskim državama, čini zemljišni posed – feud, i pronija u Vizantiji, koje je feudalni gospodar davao vazalu na uživanje, upravljanje, ali ne i na samostalno raspolaganje. Feudalni gospodar (sizeren) davanjem zemljišnog poseda – pronije i feuda, pronijaru i vazalu, u neku ruku ''kupuje'' njihovu ličnu odanost (vernost), što povlači i ostale oblike podmićivanja, odnosno potkupljivanja radi neke koristi. Pojavi korupcije posebno pogoduje hijrarhijski uređen razgranat birokratsko-činovnički aparat u srednjovekovnim državama. Iako je u Vizantiji najviša birokratija bila plaćena za svoj posao, vremenom će njihova samovolja, podmitljivost, grubost i nestručnost, imati za posledicu jačanje korupcije. U varvarskim srednjovekovnim državama, veliki uticaj na kralja imaju njegove vojskovođe (vojvode) i pratioci, koji su često radi svoje koristoljubivosti zloupotrebljavali beneficije koje im je kralj podario.