ŠKOLSKI SPORT U BALKANSKIM ZEMLJAMA – KOMPARATIVNA STUDIJA
Sažetak
Školski sport je deo i obrazovnog i sportskog sistema, a u pojedinim zemljama različito je regulisan. Shodno tome, cilj ovog rada je da se napravi komparativna analiza organizacije i modela upravljanja školskim sportom u 5 balkanskih zemalja: Srbiji, Hrvatskoj, Sloveniji, Bosni i Hercegovini i Crnoj Gori. Sistemi su posmatrani na osnovu četiri kriterijuma: dokumenta koja čine osnovu modela školskog sporta, finansiranje, sistem školskih sportskih takmičenja i razgranatost sistema. Utvrđeno je da u svim modelima iz posmatranih zemalja postoje opšti i specifični dokumenti koji su važni za funkcionisanje i upravljanje školskim sportom. Iako je upravljačka struktura slična u svim posmatranim modelima, kontrola rada po pojedinim sektorima ozbiljno se provodi samo u Sloveniji. U svim modelima školskog sporta samo su nastavnici fizičkog vaspitanja i sporta odgovorni za realizaciju svih programa i projekata. Takođe, u svim zemljama (osim Slovenije) uočava se nedovoljno i nesistematično finansiranje školskog sporta, što rezultira problemima u realizaciji školskih sportskih takmičenja. Na osnovu karakteristika ispitanih modela školskog sporta, utvrđeno je da je organizacija i vođenje školskog sporta u Sloveniji doprinelo boljim rezultatima u pogledu kriterijuma koji se mogu koristiti za ocenu kvaliteta školskog sporta.
Reference
2. Breda, J., Jakovljevic, J., Rathmes, G., Mendes, R., Fontaine, O., Hollmann, S., Rütten, A., Gelius, P., Kahlmeier, S., & Galea, G. (2018). Promoting health-enhancing physical activity in Europe: Current state of surveillance, policy development and implementation. Health Policy, 122(5), 519-527.
3. Choi, H. S., Johnson, B., & Kim, Y. K. (2014). Children’s development through sports competition: Derivative, adjustive, generative, and maladaptive approaches. Quest, 66(2), 191-202.
4. Daley, A. J. (2002). Extra-Curricular Physical Activities and Physical Self-Perceptions in British 14-15-Year-Old Male and Female Adolescents. European Physical Education Review, 8(1), 37-49.
5. Dudley, D., Okely, A., Pearson, P., & Cotton, W. (2011). A systematic review of the effectiveness of physical education and school sport interventions targeting physical activity, movement skills and enjoyment of physical activity. European Physical Education Review, 17(3), 353–378.
6. European Commission, European Education and Culture Executive Agency, Eurydice, (2015). Physical education and sport at school in Europe, Publications Office.
7. Houlihan, B., & Green, M. (2006). The changing status of school sport and physical education: explaining policy change. Sport, Education and Society, 11, 73 - 92.
8. International School Sport Federation Statute (2000). ISF, Portimao, Portugal
9. Lindsey, I. (2020). Analysing policy change and continuity: Physical education and school sport policy in England since 2010. Sport, education and society, 25(1), 27-42.
10. Malm, C., Jakobsson, J., & Isaksson, A. (2019). Physical Activity and Sports-Real Health Benefits: A Review with Insight into the Public Health of Sweden. Sports (Basel, Switzerland), 7(5), 127.
11. Marshall, J. & Hardman, K. (2000). The State and Status of Physical Education in Schools in International Context. European Physical Education Review, 6 (3), 203–229
12. Merkel D. (2013). Youth sport: positive and negative impact on young athletes. Open Access Journal of Sports Medicine., 4, 151-160.
13. Mooses, K., Vihalemm, T., Uibu, M., Mägi, K., Korp, L., Kalma, M., Mäestu, E., & Kull, M. (2021). Developing a comprehensive school-based physical activity program with flexible design - from pilot to national program. BMC public health, 21(1), 92.
14. National sport program in Montenegro (2012-2016). Available at www.gov.me
15. National sport program in Croatia (2019-2026), Vlada republike Hrvatske. Available at https://www.hasm.hr/wp-content/uploads/2019/07/Nacionalni-program-sporta-2019.-2026..pdf
16. National sport program in Republic of Slovenia. Uradni list Republike Slovenije, št. 24/2000 in 31/2000 – popravak. Available at www.pisrs.si
17. Naul, R., & Scheuer, C. (2020). Comparative analysis of physical education and school sport development and research in Europe. In: Research on physical education and school sport in Europe, R. Naul & C Scheuer (eds.). Aachen, GE: Meyer & Meyer (pp. 520-544).
18. School sport development strategy in Republic of Croatia (2009-2014). Ministarstvo znanosti, obrazovanja i športa i Hrvatski školski sportski savez. Available at https://skolski-sport.hr/sites/default/files/2020-07/78408437-Strategija-Razvoja-Skolskog-Sporta.pdf
19. School sport development strategy in Republic of Serbia 2014-2018. Beograd: Savez za školski sport Srbije. Available at www.skolskisportsrbije.org.rs
20. Sports development strategy in Montenegro for period 2018-2022. Available at www.gov.me
21. Sports development strategy in Bosnia and Herzegovina for period 2022-2030. Available at www.bpkg.gov.ba
22. Sports development strategy in Croatia (2009-2014). Ministarstvo znanosti, obrazovanja i sporta. Available at www.mzos.hr
23. Sports development strategy in Republic of Serbia for period 2014-2018. Službeni glasnik Republike Srbije, 1/15
24. Yli-Piipari, S. (2014). Physical education curriculum reform in Finland. Quest, 66(4), 468-484.
