Konkursi za projektovanje pravoslavnih hramova u Nišu 1998−2021
Sažetak
U ovom radu prikazani su konkursi za izradu urbanističko-arhitektonskih rešenja pravoslavnih hramova u Nišu, koji su realizovani u periodu od 1998. do 2021. godine. U protekle dve godine studentski konkursi za niške hramove realizovani su u okviru predmeta Sakralna arhitektura na Građevinsko-arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Nišu u saradnji sa Pravoslavnom eparhijom niškom. Pored dokumentovanja nagrađenih radova, analizirani su rezultati konkursa sa cilјem unapređenja konkursne prakse. Prikaz konkursnih radova povezan je i sa temom uvođenja sakralne arhitekture u arhitektonski obrazovni proces, sa cilјem unapređenja procesa arhitektonskog projektovanja srpskih pravoslavnih hramova i sa cilјem dokumentovanja niških konkursa za izradu idejnih rešenja srpskih pravoslavnih hramova. Na osnovu prikazanih radova i analize nagrađenih rešenja ukazano je na značaj ovog fenomena.
Reference
Damljanović, T. (2005) Dva hrama za dve konfesije: traganje za moderno‒vizantijskim, Nasleđe, 6, str. 77‒84.
Jovanović, Z. (2013) Između krize kriterijuma i novih vizija u sakralnom graditeljstvu Srpske Pravoslavne Crkve na primeru kapele na Bubnju kod Niša, Arhitektura hrama – projektovanje duhovnih objekata, str. 361‒ 390.
Jovanović, M. (2007) Srpsko crkveno graditeljstvo i slikarstvo novijeg doba, Beograd, Zavod za udžbenike
Kadijević, A. (2004) Evokacije i parafraze vizantijskog graditeljstva u srpskoj arhitekturi od 1918. do 1941. godine, Niš i Vizantija: zbornik radova, 2, str. 382‒ 394.
Kadijević, A. (2007) Jedan vek traženja nacionalnog stila u srpskoj arhitekturi (sredina XIX ‒ sredina XX veka), Beograd, Građevinska knjiga
Kadijević, A. (2013) Strategije novog srpskog crkvenog graditeljstva i njihov uticaj na neposredno okruženje (1990‒2012), Zbornik Seminara za studije moderne umetnosti Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, 9, str. 103‒113.
Kadijević, A. (2015) Srpsko crkveno graditeljstvo (1945‒2015) – istraživanje i prezentovanje, Arhitektura i urbanizam posle Drugog svetskog rata: zaštita kao proces ili model - VI konferencija - zbornik radova, str. 157‒167.
Folić, B. (2010) Traganje za savremenim izrazom u srpskoj sakralnoj arhitekturi, Izgradnja: časopis Ministarstva građevina Narodne Republike Srbije, 11/12, str. 637‒642.
Folić, Lj. (2013) Arhitektura hrama: projektovanje duhovnih objekata, Beograd, Cetinje, Kosovska Mitrovica, Eparhijska radionica za umetničko projektovanje i oblikovanje, Svetigora, Fakultet tehničkih nauka
Manić, B., Niković A. & Marić I. (2013) Can non typical traditional forms of sacral space serve as a guide in the development of new forms of religious architecture in Serbian Orthodox Church?, Actas del Congreso Internacional de Arquitectura Religiosa Contemporánea, 3, pp. 44‒51.
Manić, B., Niković, A. i Marić, I. (2015) Odnos tradicionalnih i savremenih elemenata u crkvenoj arhitekturi zemalja zapadnog hrišćanstva u XX veku, Arhitektura i urbanizam, 41, str. 49‒62.
Manić, B., Niković, A., & Marić, I. (2015) Relationship Between Traditional and Contemporary Elements in the Architeture of Orthodox Churches at the Turn of the Millenium, Facta Universitatis, Series: Architecture and Civil Engineering, 13 (3), pp. 283–300.
Manić, B., Vasiljević Tomić, D. & Niković, A. (2016) Contemporary Serbian Orthodox Church Architecture: Architectural Competitions since 1990, Spatium, 35, pp. 10‒21.
Manić, B. (2009) Pristup proučavanju novije sakralne arhitekture u Srbiji – analiza mogućnosti razvoja modela pravoslavnog hrama, Neobjavljena magistarska teza, Beograd, Univerzitet u Beogradu, Arhitektonski fakultet
Manić, B. (2016) Savremena arhitektura crkava Srpske pravoslavne crkve: programske osnove i projektantska praksa, Neobavljena doktorska disertacija, Beograd, Univerzitet u Beogradu, Arhitektonski fakultet
Stanimirović, M., Jovanović, G. i Obradović, T. (2012) Forma hrama, Zbornik radova Građevinsko‒arhitektonskog fakulteta, 27, str. 115‒124.
Stanimirović, M., Stanković, V. i Jovanović, G. (2015) Contemoprary interior design of Serbian Orthodox temple, The Importance of Placee, 3, pp. 91‒102.
Stanimirović, M. (2015) Proces projektovanja doma molitve, Crkvene studije, 12, str. 567‒584.
Stanimirović, M. (2016) Projekat „Hramovi o hramovima”, Stubovi baštine, 2, str. 79–83.
Stanimirović, M. (2017a) Aleksandar Radović o hramovima, Stubovi baštine, 3, str. 12‒19.
Stanimirović, M. (2017b) Arhitektura srpskog pravoslavnog hrama – uticaji i razvoj u prvim decenijama XXI veka, Neobljavljena doktorska disertacija, Niš, Univerzitet u Nišu, Građevinsko-arhitektonski fakultet u Nišu
Stanimirovic, M. (2017c) Liturgijska funkcija u arhitekturi srpskog pravoslavnog hrama, Crkvene studije, 14, str. 689‒702.
Stanimirovic, M. (2018a) Projektovanje srpskih pravoslavnih hramova u 21. veku, Nauka + Praksa, 21, str. 18‒24.
Stanimirovic, M. (2018b) Povezanost liturgije i arhitekture u pravoslavnom srednjem veku,
Vizantijsko-slovenska čtenija, I, str. 245‒258.
Stanimirovic, M. (2019) Crkva Sveti Milutin – Problem savremene srpske sakralne arhitekture, Nauka + Praksa, 22, str. 20‒27.
Stanimirovic, M. (2020a) Intervju: Božidar Manić o hramovima, Arhitektura i urbanizam, 51, str. 117‒127.
Stanimirovic, M. (2020b) Goran Jovanović o hramovima, Zbornik radova Građevinsko-arhitektonskog fakulteta, 35, str. 57‒65.
Stojkov, B. & Manević, Z. (ur.) (1995) Tradicija i savremeno srpsko crkveno graditeljstvo, Beograd, Institut za arhitekturu i urbanizam Srbije
Pešić, B. (1988) Spomen Hram Sv. Save na Vračaru u Beogradu 1895‒1988, Beograd, Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve
