MINIMALIZAM U ARHITEKTURI: MATERIJALI KAO INSTRUMENT PERCEPCIJE NEMATERIJALNE REALNOSTI
Sažetak
Materijali, kao instrument kojim autor saopstava svoje ideje i smešta ih u prostor i vreme, predstavljaju stalnu temu arhitekture, još iz vremena vitruvijanske trijade (firmitas). U minimalizmu, materijali oblikuju prostor i izražavaju njegovu suštinu, koja se nalazi u nesvodljivom minimum. Pristup u radu je metodološki definisan domenom arhitekture koji je ono umetničko u njoj, dakle na vizuelna sredstva koja materijali predstavljaju, sa težnjom da se otkrije značenje u onom što vidimo. Principi vizuelnog doživljaja prvenstveno deluju u području zakona percepcije do kojih je došla psihologija opažaja, konkretno teorija koja se naziva geštalt. Kako su u materijalima sadržane komponente opipljivog, ali i osećajnog, za takav odnos potreban je dualitet u materijalizaciji, koji se postiže upotrebom materijala kroz njihov izraz nematerijalnosti. Taj izraz nematerijalnosti daju istinitost (prirodnih materijala), taktilna vrednost (struktura i tekstura) i „pokret“ materijala (sposobnost transformacije). Autorski pristup materijalima kao instrumentu izražavanja nematerijalnosti, omogućio je poimanje minimalističke arhitekture na mnogo višem umetničkom nivou (Petar Cumtor) kao i izazivanje jakih emocionalnih reakcija pri susretu sa tako stvorenim arhitektonskim delima (Tadao Ando). Transformacija materijala se ostvaruje kroz istraživanje novih tretmana i tehnika (Kengo Kuma), a sa razvojem tehnologije do neslućenih granica menja se i način poimanja stvarnosti (Hercog&de Meron). Istraživanjem materijala, tj.načinom njegove primene, može se postići razumevanje minimalizma u arhitekturi kao ideje.
Reference
Alberoni, Franscesco: postscriptum for the book Claudio Silvestrin: "Eye Claudio" Booth-Clibborn Editions, 2002.
Alihodžić, R. (2007): Definisanje primarnih aspekata psihološkog doživljaja arhitektonskog prostora i forme, Plima, Ulcinj
Arnhajm, Rudolf (1990): Dinamika arhitektonske forme, Univerzitet umetnosti u Beogradu, Beograd
Arnhajm, Rudolf (1998): Umetnost i vizuelno opažanje: Psihologija stvaralačkog gledanja, SKC, Beograd
Baeza, Alberto Campo (1999): Electa, Milano
Bertoni, Franco (2002): Minimalist architecture, Birkhauser, Basel
Bognar, Botond (2009): Material Immaterial: The new work of Kengo Kuma, Princeton Architectural Press, New York
Butina, Milan (2000): Mala likovna teorija, Debora, Ljubljana, Slovenija
Čarapić, Ana (2008): Da li je materijalizacija arhitekture neophodno materijalna? Arhitektura urbanizam, br. 22: 23-32
Dal Co, Francesco (1995): Tadao Ando, Complete Works, London
Diran (2005): Pregled predavanja, Građevinska knjiga, Beograd
Fernández, Luis - Galiano (Ed.) (2007): Arquitectura Viva: Herzog & de Meuron 1978-2007.
Fosilon, Henri (1964): Život oblika, Kultura, Beograd
Furujama, Masao (2006): Tadao Ando – 1941 (Taschen Basic Architecture)
Đorđević, J. (1981): Savremena nastava: organizacija i oblici, Naučna knjiga, Beograd
Hajdeger, Martin (1999): Predavanja i rasprave, Plato, Beograd
Hill J. (2006): Immaterial architecture, Routledge, New York
Jeska, Simone (2007): Transparent Plastics, Birkhäuser Base
Jung, Karl (1996): Čovek i njegovi simboli, Narodna knjiga Alfa, Beograd
Kaufmann, Edgar (1955): Architecture in the age of reason; baroque and postbaroque in England, Italy, and France, Cambridge, Harvard University Press
Kaufmann, Edgar (1964): Memmo’s Lodoli, The Art Bulletin, College of Art Association of America, June 1964, vol. XLVI, No2
Kuma, Kengo (1997): Digital Gardening, Space Design, Kajima Publishing, Tokyo
Kuma and Suzuki (2000): A return to Materials, in Japan Arcitect 38
Kuma, Kengo (2004): Material is not a finish in Kengo Kuma: Materials, Structures and Details, Birkhauser, Basel
Lefebvre, H. (1994), Nicholson-Smith, D. trans., The Production of Space, First English Edition (1991 – first French edition 1974), Oxford: Blackwell Publishers
Le Korbizije (1977): Ka pravoj arhitekturi, Građevinska knjiga, Beograd: XLV
Mako, Vladimir (1999): Estetika arhitektonskih oblika – novo doba, skripta, AF Beograd,
Mako, Vladimir (2009): Estetika - Arhitektura (knjiga 1): Sedam tematskih rasprava, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu i Orion Art, Beograd
Montaner, J. M. (ed), (1993): Minimalismos, El Croquis 62-63
Moraes, Zarzar (2007): Identity in the Work of Tadao Ando, 10th Generative Art Conference GA2007
Moretti, Luigi (1974): The values of Profiles, Oppositions, vol.4 (October, 1974)
Nesbitt, K. (1996): Theorizing a new agenda for architecture: an anthology of architectural theory 1965-1995, New York, Princeton Architectural Press.
Norberg-Schulz, C. (1965): Intention in architecture, MIT Press, Cambridge-Mass.
Pallasmaa J. (2007): The Eyes of the Skin: Architecture of the Senses, Wiley-Academy, Great Britain
Pasnik, Mark (ed) (2005): Materials-architecture in detail, Rockport
Perniola Mario (2005): Estetika XX veka, Svetovi, Novi Sad
Powson, John (1996): Minimum, Phaidon, London
Radović, Ranko (1998): Savremena arhitektura - između stalnosti i promena ideja i oblika, FTN i Stylos, Novi Sad
Raymund, Ryan (2000): The Eberswalde Chronicle, In: Nobuyuki Yoshida (Ed.). Architecture and Urbanism. Feature: Images of Glass I. Vol. No. 352, Tokyo, A+U Publishing Co., Ltd., 03.2000. pp. 44-49.
Ruby, I.&A.; Sachs, A.;Ursprung, Ph. (2003): Minimal architecture, Prestel
Semper, Gottfried (1989): The Four Elements of Architecture and Other Writings (translated by Harry Francis Mallgrave and Wolfgang Herrmann; Cambridge, England: Cambridge University Press
Siza, Alvaro (2006): Zapisi o arhitekturi, AGM, Zagreb: 168
Tadao Ando (1990): Spatial Composition and Nature, El Croquis 44.
Tschumi, Bernard (2004): Arhitektura i disjunkcija, AGM, Zagreb
Ursprung, Phulip, (Ed) (2002): Exh. Cat. Herzog & de Meuron Natural history, Archaeology of the Mind, Canadian centre for Architecture - Montreal. 23 October 2002 - 6 April 2003. Baden, Lars Müller Publisher
Valeri, Pol (2003): Predavanja o poetici, NNK-Internacional, Beograd
Vasilski D. (2010): O svetlosti u arhitekturi minimalizma – Arhitektura bez svetlosti nije arhitektura (Alberto Kampo Baesa), Arhitektura i urbanizam, br 28/2010, str. 1-20. ISSN 0354-6055 COBISS.SR-ID 8014860
Vasilski D. (2008): Herzog i De Meuron i njihov uticaj na razvoj minimalizma u arhitekturi, Izgradnja, br 3-4 2008, str. 99-104. ISSN 0350-5421
Vujaklija M. (2002): Leksikon stranih reči i izraza, Prosveta, Beograd
Zevi, Bruno (2007): Koncept za kontraistoriju arhitekture, Centar za graditeljsko nasleđe
Zumthor, Peter (1999): Thinking Architecture (Architektur denken), Birkhauser, Basel, Boston, Berlin (Zumthor, Peter: Misliti arhitekturu, AGM, Zagreb, 2003)
Zumthor, Peter (2006): Atmospheres: Architectural Environments - Surrounding Objects, Birkhäuser GmbH
(2004): Peter Zumthor, Architecture and Urbanism (A+U) Publising Ltd, 410, octobar 2004. Japan Architect Co. Tokyo, Japan
Weston, R. (2003): Materials, Form and Architecture, Laurence King, London
Whiteley, N. (1993): Design for society, London, Reaktion Books
