REAKTIVACIJA PRIRODNIH POTENCIJALA BEOGRADA: BIOFILIJA I BIOMIMIKRIJA KAO NOVE KOMPARATIVNE PREDNOSTI
Sažetak
Klimatske promene izmenile su naše shvatanje životne sredine i dovele do niza novih trendova primetnih u društvu, arhitekturi i razvojnim strategijama. Formiranje pročišćenog, održivog i ‘low/no carbon’ urbanog konteksta postalo je imperativ do koga bi trebalo doći ekološki odgovornim ponašanjem koje direktno utiče na bolji kvalitet našeg okruženja. Gradovi, kao glavna čvorišta globalne transmisije i deseminacije, postaju poligoni na kojima se simultano proveravaju aktuelni ekološko-tehnološki kocepti, a poslednjih godina se sve više potencira primena biofilije i biomimikrije, baziranih na logici prirodnih sistema. Pomoću njih se priroda intenzivnije uvodi u gradski prostor, a njena manifestacija se tretira kao nova komparativna prednost – bez obzira da li se radi o primenjenoj formi, funkciji ili principima adaptibilnosti.
Planerska praksa u Srbiji je takođe počela postepeno prilagođavanje novim imperativima, ali je ritam promena spor. Beograd je prepoznao važnost najnovijih eko-ideja, mada ih do sada nije realizovao. Prirodno jezgro prestonice, koje se sastoji od više rečnih ostrva, obala, šuma i zaleđa, danas je istaknuto kao jedna od važnih komparativnih prednosti koje bi mogle da generišu dalje promene u 'zelenoj' percepciji urbanog okruženja. Upravo zato, cilj ovog teksta je da identifikuje potencijal dve prirodne celine (Ade Ciganlije i Ade Međice), kritički sagleda razvojne mogućnosti bazirane na principima biofilije i biomimikrije, kao i da pruži preporuke za aktivaciju i razvoj sličnog prostora – Ade Čaplje.
Reference
ARUP (2009), C_life: City as Living Factory of Ecology, http://www.low2no.org/downloads/Low2No%20Manual%20Arup.pdf, [1. mart 2013.]
Beatley, T. (2011), Biophilic Cities – Integrating Nature into Urban Design and Planning, Washington, Covelo, London, Island Press.
Bechthold, M., Anthony, K. (2010), Low2No: Strategies for Carbon Neutrality. Case Study on the Low2No Competition Helsinki, Helsinki, SITRA, Harvard University, Graduate School of Design http://temp.low2no.org/peoplepods/themes/low2no/downloads/Low2No_Competition_Case.pdf, [7. mart 2013.]
Benyus, J. (1997), Biomimicry: Innovation Inspired by Nature, New York, Murrow.
Cappelo, R., Nijkamp, P. and Pepping, G. (1999), Sustainable Cities and Energy Policies, Berlin, Heidelberg, New York, Springer-Verlag.
Dahl, T., ed. (2010), Climate and Architecture, London, NY, Routledge.
Downton, P. F. (2009), Ecopolis, Dordrecht, Springer.
Giddens, A. (2009), The Politics of Climate Change, Cambridge, Polity Press.
Girling, C., Kellett, R. (2005), Skinny Streets and Green Neighbourhoods: Design for Environment and Community, Washington, DC, Island Press.
Keller, S. R, Heerwagen, J. H., Mador, M. L. (2008), Biophilic Design – The Theory, Science, and Practice of Bringing Buildings to Life, New Jersey, John Wiley & Sons.
Lazarevic-Bajec, N. (2011), Integrating climate change adaptation policies in spatial development planning in Serbia- A challenging task ahead, SPATIUM International Review 24, str. 1-8.
Milakovic, M., Graovac, A. (2011), LOW Carboning in not LAW Abiding Land Use: The Case Study in Belgrade, in Proceedings of the 47th Isocarp Congress. Liveable Cities. Urbanising world. Meeting the challenge, Wuhan, ISOCARP (available on CD).
Pawlyn, M. (2011) Biomimicry in Architecture, London, RIBA Publishing.
Register, R. (1987), Ecocity Berkeley: Building Cities for a Healthier Future, Berkeley, North Atlantic Books.
Strategija regionalnog razvoja Republike Srbije za period od 2007. do 2012. godine (2005), Sl. Glasnik RS 55/05, 71/05.
Stren, R., White R., Whitney J., eds. (1992), Sustainable Cities: Urbanization and the Environment in International Perspective, Boulder, Westview Press.
Stupar, A. (2011), Klimatske promene vs. energetska tranzicija: eko-grad kao perpetuum mobile?, u Lazović, Z., Đokić, V. (ur.), Uticaj klimatskih promena na planiranje i projektovanje, Beograd, Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, str. 109-124.
Stupar, A., Nikezic, Z. (2011), City vs. Climate Changes – The Future and Its (Un)Sustainability: The Global Applicability of Sarriguren and Jätkäsaari?, SPATIUM International Review 26, str. 40-44.
Stupar, A., Rasković, I. (2012), Tradition vs. Innovation: Upgrading the City and its Architecture, u Proceedings of the 12th Annual IAS-STS Conference ‘Critical Issues in Science and Technlogy Studies’', Graz, Institute for Advanced studies on Science, Technology and Society, http://www.ifz.tugraz.at/ias/content/download/6759/56467 [1. mart 2013.]
Thomas, R., Ritchie, A. (2009), Building design, in Ritchie, A., Thomas, R. (eds.), Sustainable urban design: an environmental approach (2nd ed.), London, Taylor & Francis, pp. 42-55.
UN-Habitat (2009), UN-Habitat Climate Change Strategy 2010-2013, Nairobi, UN-Habitat, Urban Environmental Planning Branch.
Urbanistički zavod Beograda (1980), Detaljni urbanistički plan sportsko-rekreativnog centra „Ada Ciganlija“, Beograd, Službeni list grada Beograda 25/80.
Urbanistički zavod Beograda (2003), Generalni plan Beograda 2021, Beograd, Službeni list grada Beograda 27.
Urbanistički zavod Beograda (2007), Studija beogradskog priobalja – prva faza, Info 18/07, str. 3-25.
Urbanistički zavod Beograda (2008a), Beograd u mapama i planovima od HVIII do XXI veka, Beograd, Urbanistički zavod Beograda.
Urbanistički zavod Beograda (2008b), Program za izradu Urbanističkog plana Ada Ciganlija (Opština Čukarica), Info 21/08, str. 3-11.
Urbanistički zavod Beograda (2009), Projekat Čaplja – rečni park Dunava na novoj adi u Beogradu, Info 24-25/09, str. 3-46.
Vujosevic, M. (2010), Collapse of strategic thinking, research and governance in Serbia and possible role of the spatial plan of the Republic of Serbia (2010) in its renewal, SPATIUM International Review 23, str. 22-29.
Wilson, E.O. (1984), Biophilia: The Human Bond with Other Species, MA, Harvard University Press.
