Sloboda izražavanja i zaštita podataka o ličnosti na internetu: Perspektiva internet korisnika u Srbiji
Sažetak
U radu su istraživani stavovi internet korisnika kada je reč o zaštiti njihovih prava na internetu. Veb-anketom, koja je sprovedena tehnikom grudve, ispitani su stavovi 783 internet korisnika o načinu na koji se država Srbija i privatni akteri, Fejsbuk i Gugl, odnose prema pravu na slobodno izražavanje, te prema privatnosti na internetu. Osim ovoga, anketom je ispitana i individualna odgovornost korisnika pri korišćenju internet usluga. Pretpostavljeno je da korisnici interneta u Srbiji nemaju poverenje ni u državu, ni u privatne aktere kada je reč o zaštiti njihovih prava, ali da ni oni ne iskazuju zadovoljavajući stepen individualne odgovornosti. Najznačajniji nalazi pokazuju sledeće: 1) samo šestina ispitanika smatra da Vlada Republike Srbije ne narušava privatnost korisnika interneta, 2) skoro polovina ispitanika ne oseća se dovoljno slobodno da bi objavljivala stavove kojima kritikuje Vladu, 3) skoro 90% korisnika nije zadovoljno time kako Fejsbuk štiti njihovu privatnost, dok je taj procenat za Gugl manji za jedan odsto, 4) trećina ispitanika potvrđuje da su pročitali uslove korišćenja analiziranih kompanija, ali dalja analiza pokazuje da građani nisu upoznati sa nekim od ključnih elemenata uslova korišćenja i 5) svega 8,9% ispitanika koji su tvrdili da su pročitali uslove korišćenja, znaju da kompanija Fejsbuk deli njihove podatke sa trećim licima.
Reference
Acquisti, A., & Gross, R. (2006). Imagined communities: Awareness, information sharing, and privacy on the Facebook. In G. Danezis & P. Golle (eds.), International workshop on privacy enhancing technologies (pp. 36–58). Berlin: Springer.
Andrews, D., Nonnecke, B., & Preece, J. (2003). Electronic survey methodology: A case study in reaching hard-to-involve Internet users. International Journal of Human-Computer Interaction, 16(2), 185–210.
Ang, P. H. (2001). The role of self-regulation of privacy and the Internet. Journal of Interactive advertising, 1(2), 1–9.
Bennett, C. J., & Raab, C. D. (2006). The governance of privacy: Policy instruments in global perspective. Cambridge: MIT Press.
Beresforda, A. R., Küblerb, D., & Preibuscha, S. (2012). Unwillingness to pay for privacy: A field experiment. Economics Letters, 117, 25–27.
Chambers, C. (2014). Facebook fiasco: Was Cornell's study of ‘emotional
contagion‘ an ethics breach?. The Guardian. Retrieved April 5, 2018, from https://www.theguardian.com/science/headquarters/2014/jul/01/facebook-cornell-study-emotional-contagion-ethics-breach
Couper, M. P., & Miller, P. V. (2008). Web survey methods: Introduction. Public Opinion Quarterly, 72(5), 831–835.
Freedom House Country Report, Freedom on the Net, Russia. (2018). Retrieved March 2, 2019, from https://freedomhouse.org/report/freedomnet/2018/russia
Goggin, G., Vromen, A., Weatherall, K., Martin, F., Webb, A., Sunman, L., & Bailo, F. (2017). Digital rights in Australia. Sydney Law School Research Paper No. 18/23. Retrieved from https://ssrn.com/abstract=3090774
Govani, T., & Pashley, H. (2005). Student awareness of the privacy implications when using Facebook. Unpublished paper presented at the “Privacy Poster Fair” at the Carnegie Mellon University School of Library and Information Science, Retrieved from https://www.researchgate.net/profile/Wouter_Steijn/publication/272852396_A_developmental_perspective_regarding_the_behaviour_of_adolescents_young_adults_and_adults_on_social_network_sites/links/55e43be508ae6abe6e8e9e3e/A-developmental-perspective-regarding-the-behaviour-of-adolescents-young-adults-and-adults-on-social-network-sites.pdf
Gregg, B. (2012). Politics disembodied and deterritorialized: The Internet as human rights resource. In H. F. Dahms & L. Hazelrigg (ed.), Theorizing Modern Society as a Dynamic Process (Current Perspectives in Social Theory, Vol. 30) (pp. 209–233). Bingley: Emerald Group Publishing Limited.
Gross, R., & Acquisti, A. (2005). Information revelation and privacy in online social networks. Proceedings of the 2005 ACM workshop on Privacy in the electronic society, Retrieved from http://onemvweb.com/sources/sources/privacy_online_social_networks.pdf
Hick, S., Halpin, E., & Hoskins, E. (2016). Human rights and the Internet. London: Palgrave Macmillan.
Khor, L. (2011). Human rights and network power. Human Rights Quarterly, 33(1), 105–127.
Liu, Y., Gummadi, K. P., Krishnamurthy, B., & Mislove, A. (2011). Analyzing Facebook privacy settings: User expectations vs. reality. Proceedings of the 2011 ACM SIGCOMM conference on Internet measurement conference. Retrieved from https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/32002912/p61.pdf
Maletić, V. i Dakić, J. (2012). Internet, socijalne mreže i ljudska prava. U Milojković, S. (ur)., INFOTEH Jahorina, 11 (str. 771–776). Istočno Sarajevo: Elektrotehnički fakultet.
McDonald, A. M., & Cranor, L. F. (2008). The cost of reading privacy policies. A Journal of Law and Policy for the Information Society, 4, 543–565.
Metzl, J. F. (1996). Information technology and human rights. Human Rights Quarterly, 18(4), 705–746.
Morando, F., Iemma, R., & Raiteri, E. (2014). Privacy evaluation: What empirical research on users’ valuation of personal data tells us. Internet Policy Review, 3(2), 1–12.
Napoli, P. (2014). Digital intermediaries and the public interest standard in algorithm governance. LSE Media Policy Project Blog. Retrieved May 4, 2018, from http://blogs.lse.ac.uk/mediapolicyproject/2014/11/07/digital-intermediaries-and-the-public-interest-standard-in-algorithm-governance/
Ninković-Slavnić, D. N. (2016). Publika digitalnih medija: informisanje na internetu (neobjavljena doktorska disertacija), Fakultet političkih nauka, Univerzitet u Beogradu, Beograd. Preuzeto sa https://uvidok.rcub.bg.ac.rs/bitstream/handle/123456789/957/Doktorat.pdf?sequence=1
Obar, J. A., & Oeldorf-Hirsch, A. (2016). The biggest lie on the internet: Ignoring the privacy policies and terms of service policies of social networking services. Retrieved June 25, 2018, from https://ivebeenmugged.typepad.com/my_weblog/pdf/Obar-FCC-Privacy-Subsmission-2016.pdf
Olmstead, K., & Smith, A. (2017a). What the public knows about cybersecurity. Pew Research Center. Retrieved from July 25, 2018, from https://www.pewresearch.org/internet/2017/03/22/what-the-public-knows-about-cybersecurity/
Olmstead, K., & Smith, A. (2017b). Americans and cybersecurity. Pew Research Center. Retrieved from July 25, 2018, from https://www.pewresearch.org/internet/wp-content/uploads/sites/9/2017/01/Americans-and-Cyber-Security-final.pdf
Pitkänen, O., & Tuunainen, V. K. (2012). Disclosing personal data socially—An empirical study on Facebook users' privacy awareness. Journal of Information Privacy and Security, 8(1), 3–29.
Rainie, L. (2016). The state of privacy in post-Snowden America. Pew Research Centre. Retrieved May 5, 2017, from http://www.pewresearch.org/fact-tank/2016/09/21/the-state-of-privacy-in-america/
Recommendation CM/Rec(2012)4 of the Committee of Ministers to member State on the protection of human rights with regard to social networking services. Retrieved June 25, 2018, from https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805caa9b.
Rosen, J., (2011). Free Speech, Privacy, and the Web that Never Forgets. Journal on Telecommunication and High Technology, 9, 345–356.
Schwartz, P. M. (1999). Internet privacy and the state. Connecticut Law Review, 32, 815–859.
Tow, W. N. F. H., Dell, P., & Venable, J. (2010). Understanding information disclosure behaviour in Australian Facebook users. Journal of Information Technology, 25(2), 126–136.
Towerk, H. (2017). How Germany is tackling hate speech. Foreign Affairs. Retrieved February 3, 2019, from https://www.foreignaffairs.com/articles/germany/2017-05-16/how-germany-tackling-hate-speech
van Kokswijk, J. (2010). Social Control in Online Society–Advantages of Self-Regulation on the Internet. In 2010 International Conference on Cyberworlds (pp. 239–246). Retrieved from https://ieeexplore.ieee.org/document/5656363
Autori zadržavaju autorska prava nad objavljenim člancima, a izdavaču daju neekskluzivno pravo da članak objavi, da u slučaju daljeg korišćenja članka bude naveden kao njegov prvi izdavač, kao i da distribuira članak u svim oblicima i medijima.
Licenciranje
Objavljeni članci distribuiraju se u skladu sa licencom Creative Commons Autorstvo - Deliti pod istim uslovima 4.0 International (CC BY-SA). Dopušteno je da se delo kopira i distribuira u svim medijima i formatima, da se prerađuje, menja i nadograđuje u bilo koje svrhe, uključujući i komercijalne, pod uslovom da se na pravilan način citiraju njegovi prvobitni autori, postavi link ka originalnoj licenci, naznači da li je delo izmenjeno i da se novo delo objavi pod istom licencom kao i originalno.
Korisnici su pri tome dužni da navedu pun bibliografski opis članka objavljenog u ovom časopisu (autori, naslov rada, naslov časopisa, volumen, sveska, paginacija), kao i njegovu DOI oznaku. U slučaju objavljivanja u elektronskoj formi takođe su dužni da postave HTML link, kako sa originalnim člankom objavljenim u časopisu CM: Communication and Media, tako i sa korišćenom licencom.
Autori mogu da stupaju u zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju rada objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je rad prvobitno objavljen u ovom časopisu.
Politika samoarhiviranja
Autorima je dozvoljeno da objavljenu verziju rada deponuju u institucionalni ili tematski repozitorijum ili da je objave na ličnim veb stranicama (uključujući i profile na društvenim mrežama, kao što su ResearchGate, Academia.edu, itd.), na sajtu institucije u kojoj su zaposleni u bilo koje vreme nakon objavljivanja u časopisu.
Autori su obavezni da pritom navedu pun bibliografski opis članka objavljenog u ovom časopisu (autori, naslov rada, naslov časopisa, volumen, sveska, paginacija) i postave link, kako na DOI oznaku tog članka, tako i na korišćenu licencu.Autorima je dozvoljeno da objavljenu verziju rada deponuju u institucionalni ili tematski repozitorijum ili da je objave na ličnim veb stranicama (uključujući i profile na društvenim mrežama, kao što su ResearchGate, Academia.edu, itd.), na sajtu institucije u kojoj su zaposleni u bilo koje vreme nakon objavljivanja u časopisu.
Odricanje od odgovornosti
Stavovi izneti u objavljenim radovima ne izražavaju stavove urednika i članova redakcije časopisa. Autori preuzimaju pravnu i moralnu odgovornost za ideje iznete u svojim radovima. Izdavač neće snositi nikakvu odgovornost u slučaju ispostavljanja bilo kakvih zahteva za naknadu štete.