STRES I ZADOVOLJSTVO ŽIVOTOM KOD ZAVISNIKA OD ALKOHOLA

Stevan  Barać; Branimir  Vukčević; Medo  Gutić; Milan Đorđić; Teodora   Safiye

doi:10.5937/mckg55-35483

Stevan Barać UKC Kragujevac, Klinika za psihijatriju, Kabinet za forenzičku psihijatriju
Branimir Vukčević Ugostiteljsko-turistička škola sa domom učenika, Vrnjačka Banja, Srbija
Medo Gutić Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka, Kragujevac, Srbija; Javna zdravstvena ustanova Dom zdravlja „Dr Branko Zogović“ Plav, Crna Gora
Milan Đorđić Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka, Katedra za veštine komunikacije, etiku i psihologiju, Kragujevac, Srbija
Teodora Safiye Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka, Kragujevac, Srbija

DOI: https://doi.org/10.5937/mckg55-35483

Ključne reči: stres, zadovoljstvo životom, zavisnost od alkohola

Sažetak

Cilj. Cilj istraživanja bio je da utvrdimo nivo stresa i zadovoljstva životom kod zavisnika od alkohola, odnosno da ispitamo da li se ispitanici sa dijagnozom zavisnosti od alkohola (F10.2) razlikuju prema nivou stresa i zadovoljstva životom u odnosu na ispitanike iz opšte populacije.

Metode. Istraživanje je dizajnirano kao neeksperimentalna, opservaciona studija preseka, i sprovedeno je u periodu od januara do jula 2021. godine, u Univerzitetskom Kliničkom Centru Kragujevac. Uzorak je činilo 80 ispitanika oba pola, starosti od 22 do 36 godina, raspoređeni u dve grupe: kliničku grupu (ispitanici sa dijagnozom zavisnosti od alkohola - F10.2) i kontrolnu grupu ispitanika bez psihijatrijskih bolesti.

Rezultati. Istraživanje je pokazalo da kod zavisnika od alkohola postoje klinički značajni i teži simptomi stresa, da su simptomi stresa bili u pozitivnoj korelaciji sa alkoholizmom, i negativnoj sa zadovoljstvom životom. U našem uzorku je povezanost stresa i zadovoljstva životom kod zavisnika bila veoma negativna i vrlo značajna (ρ = - 0.645, p<0.001). U kliničkoj grupi zavisnika od alkohola utvrđena je veoma jaka korelacija (ρ = - 0.907, p<0.001), dok je u kontrolnoj grupi umerena korelacija (ρ = - 0.315, p<0.05). Nije pronađena statistički značajna korelacija skora stresa sa bračnim statusom, kao ni sa radnim statusom, sa nivoom obrazovanja niti sa religioznošću.

Zaključak. U našoj studiji je utvrđeno da više vrednosti stresa i niže vrednosti zadovoljstva životom predstavljaju prediktivne vrednosti za mogućnost pojave zavisnosti od alkohola. Ovi nalazi mogu se koristiti kao pomoćni alat za orijentacionu procenu u sklopu uspostavljanja dijagnoze zavisnosti od alkohola, kao i za bolje razumevanje fenomena stresa kod kliničke populacije zavisnika od alkohola u našoj zemlji.

Biografija autora

Stevan Barać, UKC Kragujevac, Klinika za psihijatriju, Kabinet za forenzičku psihijatriju

diplomirani psiholog

master psiholog

Reference

World Health Organization. Global Status Report on Alcohol and Health, 2018. Available online: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/alcohol

Mchugh KR, Weiss R. Alcohol use disorder and depressive disorders. Alcohol Research: Current Reviews 2019; 40(1): e1–e8.

Vučković N. Droga i medicina. 2009; Novi Sad: Futura.

Aldwin CM. Stress, Coping and Development. 1994; New York: The Gilford Press.

Mason, J. W. A historical view of the stress field. Journal of Human Stress 1975; 1(1): 6–12.

Lazarus RS. Stress and Emotion: A New Synthesis.1999; New York: Springer.

Wills TA, Shiffman S. Coping and supstance use: A conceptual framework. In: S. Shiffman i TA. Wills (Eds.), Coping and supstance use (p.3-24);1985: San Diego, CA: Academic Press.

Wills TA. Stress and coping factors in the epidemiology of supstance use. In: LT Kozlowski et al. (Eds.), Research advances in alcohol and drug problems (Vol. 10, pp. 215-250): 1990; New York: Plenum.

Diener E, Emmons RA, Larsen RJ, et al. The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment 1985; 49: 71-5.

Cho SJ, Kim BS. The Relationship between Stress and Life atisfaction among the Elderly: The mediating effects of depression, elf-efficiency and mindfulness. Journal of the Korean Gerontological Society 2014; 34(1): 49–71.

Extremera N, Duran A, Rey L. The Moderating Effect of Trait Meta-mood and Perceived Stress on Life Satisfaction. Personality and Individual Differences. 2009; 47(2): 116–121.

Hamarat E, Thompson D, Zabrucky KM, et al. Perceived stress and coping resource availability as predictors of life satisfaction in young, middle-aged, and older adults. Exp Aging Res. 2001; 27(2): 181-96.

Lovibond SH, Lovibond PF. Manual for the Depression Anxiety Stress Scales. (2nd. Ed.) Sydney: Psychology Foundation, 1995.

Jovanović V, Gavrilov-Jerković V, Žuljević D, et al. Psihometrijska evaluacija Skale depresivnosti, anksioznosti i stresa–21 (DASS–21) na uzorku studenata u Srbiji [Psychometric Evaluation of Depression, Anxiety and Stress-21 Scale (DASS-21) On a Student Sample in Serbia]. Psihologija 2014; 4759: 93–112.

World Medical Association. World Medical Association Declaration of Helsinki: Ethical Principles for Medical Research Involving Human Subjects. JAMA 2013; 310: 2191–4.

MKB-10. Klasifikacija mentalnih poremećaja i poremećaja ponašanja. Dijagnostički kriterijumi za istraživanje. 1998; Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.

American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV); 1994. American Psychiatric Press: Wahington DC, USA.

Kranzler HR, Soyka M. Diagnosis and pharmacotherapy of alcohol use disorder: A review. JAMA 2018; 320: 815–24.

Erol A, Karpyak VM. Sex and gender-related differences in alcohol use and its consequences: Contemporary knowledge and future research considerations. Drug and Alcohol Dependence 2015; 156: 1–13.

National Institute on Drug Abuse NIDA. Research Report Series: Comorbidity: Addiction and Other Mental Illnesses; 2009. NIH Publication Number 10-5771.

Sinha R. How does stress increase risk of drug abuse and relapse? Psychopharmacology (Berlin) 2001; 158: 343–59.

Sinha R. Chronic stress, drug use, and vulnerability to addiction. Annals of the New York Academy of Sciences 2008; 1141: 105–30.

Safiye T, Vukčević B. Dimenzije opšteg psihološkog distresa i starost kao prediktori prokrastinacije kod studenata. Psihološka istraživanja, 2020; 23(2): 187-200.

Vujčić I, Safiye T, Milikić B, et al. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Epidemic and Mental Health Status in the General Adult Population of Serbia: A Cross-Sectional Study. Int J Environ Res Public Health. 2021; 18(4): 1957.

Lahmek P, Berlin I, Michel L, et al. Determinants of improvement in quality of life of alcohol-dependent patients during an inpatient withdrawal programme. Int J Med Sci. 2009; 6(4): 160-7.

Coccossis GM, Triantafillou E, Tomaras V, et al. Quality of life in mentally ill, physically ill and healthy individuals: The validation of the Greek version of the World Health Organization Quality of Life (WHOQOL-100) questionnaire. Annals of General Psychiatry, 2009; 8(23): 1-14.