OBRASCI NEUROPSIHIJATRIJSKIH SIMPTOMA U PRIMARNIM I SEKUNDARNIM TAUOPATIJAMA: IZ UGLA NEGOVATELJA I PACIJENTA

Profili neuropsihijatrijskih simptoma u tauopatijama

  • Milica Jecmenica Lukic Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija http://orcid.org/0000-0003-4255-7192
  • Gorana Mandić Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, SRbija
  • Tanja Stojković Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
  • Aleksandra Tomić Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
  • Nikola Kresojević Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
  • Vladana Marković Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
  • Iva Stanković Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
  • Igor Petrović Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
  • Aleksandra Kačar Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
  • Vladimir Kostić Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
  • Marina Svetel Klinika za neurologiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Medicinski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija
DOI: https://doi.org/10.5937/medi57-50986
Ključne reči: tauopatije, Alchajmerova bolest, frontotemporalna demencija, progresivna supranuklearna paraliza, neuropsihijatrijski simptomi

Sažetak


Uvod/ciljevi: Poznavanje razlika u profilima neuropsihijatrijskih simptoma (NPS) u primarnim i sekundarnim tauopatijama, naročito u ranim fazama bolesti, može biti od značaja u njihovoj diferencijalnoj dijagnozi. Ciljevi rada:  a) ispitivanje obrazaca NPS kod primarnih (frontotemporalna demencija-FTD i progresivna supranuklearna paraliza-PSP) i sekundarnih tauopatija (Alchajmerova bolest-AD); b) ispitivanja razlika u NPS prijavljenih od samih pacijenata i njihovih negovatelja.  

Metode: Ispitivanje je obuhvatilo 312 bolesnika, njih 176 sa trajanjem bolesti ≤3 godine. Prisustvo NPS bazirano na proceni negovatelja procenjeno je neuropsihijatrijskim upitnikom (NPI). Procena NPS od strane pacijenata ispitivana je Hamiltonovim skalama depresije i anksioznosti i skalom apatije.

Rezultati: Najizraženiji i najčešći NPS u AD su poremećaji raspoloženja/apatija, dok se u FTD i PSP beleži i značajna učestalost simptoma iz podsindroma agitacije. Profil NPS u FTD i PSP je sličan, ali su iritabilnost i poremećaj motornog ponašanja izraženiji u FTD, dok su poremećaj spavanja dominantna karakteristika PSP. Prevalencija anksioznosti, depresije i apatije prijavljena na NPI upitniku od strane negovatelja, bila je veća od one prijavljene od strane samih pacijenata.

Zaključak: FTD i PSP karakterišu različiti psihijatrijski obrasci u odnosu na AD, sa težim i češćim NPS. Procena negovatelja o promenama u ponašanju pacijenata, mogla bi biti od ključnog značaja za diferencijalnu dijagnozu ovih tauopatija u ranom toku bolesti, posebno u odsustvu jasnih motornih i kognitivnih simptoma. S druge strane, procene simptoma depresije i anksioznosti, a posebno apatije, od strane samih pacijenata i njihovih negovatelja se značajno razlikuju, te se podaci iz ova dva izvora ne mogu smatrati zamenljivim i uporedivim.

Objavljeno
2024/09/10
Broj časopisa
Vol. 57 Br. 3 (2024): Medicinska istraživanja
Rubrika
Članci