ПОСЛЕДИЦЕ ИЗРАЕЛСКИХ РАТОВА НА БЛИСКОМ ИСТОКУ ОД 2023. ДО ДАНАС
Sažetak
У раду се испитују узроци и посебно последице низа ратних напора које је јеврејска држава покренула у периоду од око две године (октобар 2023-октобар 2025) на простору Блиског истока. Аутор је истакао да низ постојећих теоријских оквира дисциплине међународних односа не пружа задовољавајуће одговоре и да италијанска неокласична геополитичка школа са варијацијом Матеа Марконија, у којој се даје нагласак на културу и историју који утичу на циљеве спољне политике, заједно са вољним елементом. Зато је тај теоријски правац подесан за објашњење оваквог деловање власти физичко географски мале државе. На значај историје и религије, као фактора који обликују спољну политику Израела, указано је у прва два поглавља. Потом су одвојено приказани историјати и геополитички разлози епизода овог јединственог ратног напора, оне против Хизболаха, Сирије, Хамаса и уопште Палестинаца и против Ирана.
Аутор закључује да су последице вишеслојне и оне се односе на дистрибуцију моћи, начин њеног простирања, а теоријски указују на слабост концепта меке моћи у времену промене светског поретка. Израелу је пошло за руком, уз подршку Запада да добије суштински награду за низ ратних злочина, укључујући и геноцид, што говори о потпуном слому међународног права и механизмима поретка успостављеног након Другог светског рата.
Кључне речи: Израел, Палестина, Светски поредак, Иран, Блиски исток, Трамп, Нетањаху
Reference
Australian National Security [Australian National Security], Hamas, 22 September 2024. https://www.nationalsecurity.gov.au/what-australia-is-doing/terrorist-organisations/listed-terrorist-organisations/hamas
Camera dei deputati [Camera dei deputati], XVII LEGISLATURA, Documentazione e ricerche, Missione in Israele e Palestina (3-6 agosto 2014) n. 133. https://documenti.camera.it/leg17/dossier/Testi/ES0261.htm#_Toc395112314
Ministry of Foreign Affairs, State of Israel. 2025. “Israel at 77: A statistical glimpse.” 30.04.2025.
IAGS. 2025. “IAGS Resolution on the Situation in Gaza.” 31 August 2025. https://genocidescholars.org/wp-content/uploads/2025/08/IAGS-Resolution-on-Gaza-FINAL.pdf
Ministry of Foreign Affairs, State of Israel. “Statement by Prime Minister Benjamin Netanyahu.” 14.08.2025. https://www.gov.il/en/pages/statement-by-prime-minister-benjamin-netanyahu-14-aug-2025
UN OCHAa. 2025. “Reported impact snapshot” Gaza Strip (6 August 2025), https://www.ochaopt.org/content/reported-impact-snapshot-gaza-strip-6-august-2025
UN OCHAb. 2025. “Humanitarian Situation Update #316 | West Bank” (21 Aug 2025), https://www.ochaopt.org/content/humanitarian-situation-update-316-west-bank
UNa 2025. Israel: General Information. https://data.un.org/en/iso/il.html
UNb 2025. “Israeli settlement activity accelerates in the West Bank, Security Council told”, 29 September 2025 https://news.un.org/en/story/2025/09/1165988
UNDP 2025, “Lebanon War 2024 Socioeconomic impact analysis”, E/ESCWA/CL6.GCP/2025/2/Policy Brief, https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/2025-07/policy_brief_socioeconomic-impacts-lebanon-2024-war.pdf
White House. 2025. “President Donald J. Trump’s Comprehensive Plan to End the Gaza Conflict”, https://x.com/WhiteHouse/status/1972736025597219278
White House. 2025b. “The Trump Declaration for Enduring Peace and Prosperity”, October 13, 2025. https://www.whitehouse.gov/presidential-actions/2025/10/the-trump-declaration-for-enduring-peace-and-prosperity/
Aaron, Mehta. 2025. “Iran’s air defenses around Natanz nuclear site more ‘brittle’ than expected: Exclusive analysis.” Breaking Defense, May 15, 2025. https://breakingdefense.com/2025/05/irans-air-defenses-around-nuclear-site-more-brittle-than-expected-exclusive-analysis/
Adams Paul. 2025. “What does recognising a Palestinian state mean?” 11/08/2025 BBC.
Akrimi, Yasmine. 2024. “What the war on Gaza tells us about Western Feminism.” Brussels International Center 09 Apr 2024. https://www.bic-rhr.com/research/what-war-gaza-tells-us-about-western-feminism
Alestiklal. 2024. “'The Era of the Messiah Has Come’: What Netanyahu’s Remarks Mean Amid Gaza War.” Alestiklal, https://www.alestiklal.net/en/article/the-era-of-the-messiah-has-come-what-netanyahu-s-remarks-mean-amid-gaza-war
AP. 2025. Netanyahu says Israel won’t allow Syrian forces ‘south of Damascus’”, February 24, 2025. https://apnews.com/article/israel-syria-buffer-zone-military-netanyahu-6a107f835d4262b56551ad940a5144d7
Arab News. 2025. “Trump declares ‘victory for everybody’ and Iran’s nuclear sites ‘destroyed’” Arab News, June 25, 2025. https://www.arabnews.com/node/2605784/middle-east
Asharq al-Awsat. 2025. “UK Quietly Hosts Talks on Gaza Reconstruction”, 13 October 2025. https://english.aawsat.com/arab-world/5196942-uk-quietly-hosts-talks-gaza-reconstruction
Blondet, Maurizio. 2025. “il Genocida ha avuto brutte sorprese…”, 27 Giugno 2025. https://www.maurizioblondet.it/ilgenocida-ha-avuto-brutte-sorprese/
Caspit, Ben. 2024. “Hamas leaders' October 7 letter reveals attack strategy and plea to Hezbollah.” Jerusalem Post, June 24, 2025. https://www.jpost.com/middle-east/article-858743
FMEP. 2025. “Settlement & Annexation Report: August 21, 2025”, https://fmep.org/resource/settlement-annexation-report-august-21-2025/
Gunn, Kyle. 2025. “How Iran’s air defense systems were defeated so quickly.” Task &Purpose, July 2, 2025.
Hellenic Air Force. 2025. “Exercise “Iniochos 2025””, 31/03/2025 https://www.haf.gr/en/2025/03/exercise-quot-iniochos-2025-quot/
IDF. 2025. “Israel at War”. https://www.idf.il/en/mini-sites/israel-at-war/
Jankovic, Slobodan. 2021.“Israel: Middle East objectives of the regional power after the Lebanon war (2006)”, in: Slobodan Janković, Convergence and confrontation: the Balkans and the Middle East in the 21st century, Institute of International Politics and Economics, Belgrade 2021. DOI: https://doi.org/10.18485/iipe_conv_conf.2021.ch3, ISBN 978-86-7067-293-2 pp. 59-82.
Kim, Sengupta. 2015. “Syria civil war: The Israeli hospitals treating wounded soldiers from the violence across the border”, Independent, 20 March 2015, https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/syria-civil-war-the-israeli-hospitals-treating-wounded-soldiers-from-the-violence-across-the-border-10121010.html
Klein, Naomi. 2010. The Shock Doctrine: The Rise of Disaster Capitalism, New
York: Metropolitan Books.
La Stampa. 2025. “”Annientamento totale di Gaza”, “Mi offro come boia”. Le 10 frasi choc del ministro israeliano Smotrich”, La Stampa 18 Settembre 2025. https://www.lastampa.it/esteri/2025/09/18/news/ministro_israele_smotrich_dichiarazioni_choc-15314491/
Marconi, Matteo. 2022. “Occasione geopolitica. Suggestioni per una (nuova) rinascita”, in: Geopolitica, dal pensiero all’azione. Spazi globali in epoca contemporanea, ed. Edoardo Boria e Matteo Marconi, Roma: Argos, 682-699.
(prir.) Marinković, Dušan. 2010. Karl Manhajm 1893-1947, Novi Sad: Mediterran Publishing, Bibiloteka Temporra.
PBS. 2025. “Read Trump’s 20-point proposal to end the war in Gaza”, Sep 29, 2025, https://www.pbs.org/newshour/politics/read-trumps-20-point-proposal-to-end-the-war-in-gaza
Price, Michelle, L. 2025. “Trump seeks to use Canada’s recognition of Palestinian state as leverage in trade talks.” AP July 31, 2025.
Rizzi Alberto. 2024. “The Infinite Connection: How to Make The India-Middle East-Europe Economic Corridor Happen”, ECFR April 2024, pp. 31 https://ecfr.eu/wp-content/uploads/2024/04/The-infinite-connection-How-to-make-the-India-Middle-East-Europe-economic-corridor-happen.pdf
Rothschild Danny and Tommy Steiner. 2013. “THE 2013 HERZLIYA ASSESSMENT: TIME FOR NEW ISRAELI AND MIDDLE EAST AGENDAS” March 2013. https://www.runi.ac.il/media/fy2j5odh/2013herzliyaassessment2013e.pdf
Saleh, Layla. 2024. “Palestine: A ‘Test’ for Feminist Foreign Policy.” LSE 16.1.2024. https://blogs.lse.ac.uk/gender/2024/01/16/palestine-a-test-for-feminist-foreign-policy/
LT Gen (DR) VK Saxena, PVSM, AVSM, VSM (Retd). 2024. “How Come Iran’s Air Defences Succumbed on 26 Oct 2024? A Brief Analysis”, Centre for Joint Warfare Studies, November 26, 2024. https://cenjows.in/how-come-irans-air-defences-succumbed-on-26-oct-2024-a-brief-analysis/
Shoman, Hala, Ajour, Ashjan, Ababneh, Sara, Jabiri, Afaf, Pratt, Nicola, Repo, Jemima and Aldossari, Maryam. 2025. “Feminist Silences in the Face of Israel's Genocide Against the Palestinian People: A Call for Decolonial Praxis Against Complicity.” Gender Work & Organization, 32: 1668-1675. https://doi.org/10.1111/gwao.13258
Tel Aviv University. 2025. “The Peace Index – July 2025”, https://en-social-sciences.tau.ac.il/sites/socsci-english.tau.ac.il/files/media_server/social/peaceindex/2025-07-findings.pdf
TOI STAFF. 2025. “Qatar, Jordan denounce Netanyahu as warmonger, regional threat; Indonesia says ‘Shalom’”, Times of Israel 24 September 2025, https://www.timesofisrael.com/qatar-jordan-denounce-netanyahu-as-warmonger-regional-threat-indonesia-says-shalom/
The Tucker Carlson Show. 2025. “Israel’s War Crimes”, Aug 6, 2025. https://rumble.com/v6x7xh6-whistleblower-tony-aguilar-responds-to-attacks-after-exposing-israels-war-c.html?e9s=src_v1_cbl%2Csrc_v1_ucp_a
Weitz Gidi. 2025. “Netanyahu's 'Almost Messianic State of Mind' Is No Less Dangerous to Israel Than Iran.” Haaretz Jun 24, 2025. https://www.haaretz.com/israel-news/2025-06-24/ty-article/.premium/netanyahus-almost-messianic-state-of-mind-is-no-less-dangerous-to-israel-than-iran/00000197-9e1a-d0a3-a1ff-dedba24c0000
Јанковић, Слободан. 2019. Блискоисточна криза: рат без мира. Београд: Институт за међународну политику и привреду - Catena mundi.
Јанковић, Слободан. 2023. Жаришта светског рата. Београд: Институт за међународну политику и привреду - Catena mundi.
Јанковић, Слободан. 2025. „ДОМЕТИ ИРАНСКО-ИЗРАЕЛСКОГ СУКОБА: Успон лава или звери?” Печат, 857, 20. Јун 2025.
Instagram, https://www.instagram.com/reel/DMlx-oZTORB/
