Kompjuterska pismenost i stavovi medicinskih sestara o upotrebi računara u zdravstvenoj zaštiti

Dragana Milutinović; Elizabeta Ćirić; Dragan Simić

doi:10.5937/pomc15-16776

Dragana Milutinović University of Novi Sad, Faculty of Medicine, Department of Nursing
Elizabeta Ćirić Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine
Dragan Simić Univerzitet u Novom Sadu Fakultet tehničkih nauka

DOI: https://doi.org/10.5937/pomc15-16776

Abstract

Cilj. Cilj ove studije je bio da se proceni stav medicinskih sestara o upotrebi računara u zdravstvenoj zaštiti i utvrdi da li postoji veza između stava medicinskih sestara, komjuterske pismenosti i sociodemografskih varijabli.

Metod. Studija je sprovedena kao deskriptivna, analitička studija preseka u dve univerzitetske bolnice na uzorku od 203 medicinske sestre. Kao instrumenti istraživanja koristili su se: Skala procene stavova prema računarima u zdravstvenoj zaštiti verzija 3, upitnik kompjuterske pismenosti i socio-demografski upitnik.

Rezultati. Unutrašnja konzistentnost cele Skale procene stavova prema računarima u zdravstvenoj zaštiti iznosila je (α = 0.92), a ukupni prosečni skor (63.9 od ukupno 100), ukazuje na umereno pozitivne stavove prema upotrebi računara. U odnosu na ukupni skor koji su imale na skali većina medicinskih sestara (46.3%) je bila kategorisana u grupu sa realnim pogledom na trenutne kompjuterske mogućnosti u zdravstvenoj zaštiti, dok nijedna medicinska sestra nije ispoljila znake sajberfobije. Inferencijalne statističke metode ukazuju na statistički značajne razlike u stavu medicinskih sestara prema računarima u odnosu na nivo obrazovanja, mesto i dužinu korišćenja računara tokom dana (p<0.05). Prosečan skor na testu znanja o računarskoj tehnologiji iznosio je 6.3 ± 1.7 (SD) od ukupno 10, ukazujući na kompjutersku pismenost srednjeg nivoa. Utvrđena je pozitivna korelacija između kompjuterske pismenosti i stava prema primeni računara u zdravstvenoj zaštiti.

Zaključak. Rezultati ove studije ukazuju na pozitivne stavove medicinskih sestara prema upotrebi računara i pružaju dobru osnovu za podsticaj uvođenja informacionih tehenologija, što predstavlja vitalni proces za unapređenje i restrukturiranje zdravstvene zaštite. Ipak, neophodno je pružiti podršku medicinskim sestrama, kako bi razvile svoje računarske veštine.

Ključne reči: stavovi; informacione tehnologije; kompjuterska pismenost; medicinske sestre, upitnik

Author Biographies

Dragana Milutinović, University of Novi Sad, Faculty of Medicine, Department of Nursing

Vanredni profesor, doktor medicinskih nauka

Katedra za zdravstvenu negu

Elizabeta Ćirić, Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine

Dipl. org. zdr. nege - master

Dragan Simić, Univerzitet u Novom Sadu Fakultet tehničkih nauka

Vanredni profesor, doktor nauka

References

Kipturgo MK, Kivuti-Bitok LW, Karani AK, Muiva MM. Attitudes of nursing staff towards computerisation: A case of two hospitals in Nairobi, Kenya. BMC Med Informatics Decis Mak 2014;14(1).

Goldsack JC, Robinson EJ. The impact of health information technology on staffing. J Nurs Adm 2014;44(2):117–20.

Hessels A, Flynn L, Cimiotti JP, Bakken S, Gershon R. Impact of heath information technology on the quality of patient care. Online J Nurs Inform 2016;19(3):1.

EU-IHIS. HIS Implementation Guide. [online]. Dostupno na: <http://www.eu-ihis.rs/docs/Docs/HIS%20Implementation%20Guide.pdf >[Pristupano: 23.oktobra 2017.].

Cresswell KM, Bates DW, Sheikh A. Ten key considerations for the successful implementation and adoption of large-scale health information technology. J Am Med Informatics Assoc 2013;20(E1):e9–e13.

Brumini G, Ković I, Zombori D, Lulić I, Petrovečki M. Nurses' attitudes towards computers: Cross sectional questionnaire study. Croat Med J 2005;46(1):101–4.

Kaya N. Factors affecting nurses' attitudes toward computers in healthcare. CIN Comput Informatics Nurs 2011;29(2):121–9.

Alquraini H, Alhashem AM, Shah MA, Chowdhury RI. Factors influencing nurses' attitudes towards the use of computerized health information systems in Kuwaiti hospitals. J Adv Nurs 2007;57(4):375–81.

Chow SKY, Chin W-, Lee H-, Leung H-, Tang F-. Nurses' perceptions and attitudes towards computerisation in a private hospital. J Clin Nurs 2012;21(11-12):1685–96.

Yontz LS, Zinn JL, Schumacher EJ. Perioperative Nurses' Attitudes Toward the Electronic Health Record. J Perianesth Nurs 2015;30(1):23–32.

Sukums F, Mensah N, Mpembeni R, Kaltschmidt J, Haefeli WE, Blank A. Health workers' knowledge of and attitudes towards computer applications in rural African health facilities. Global Health Action 2014;7(1).

Gürdaş Topkaya S, Kaya N. Nurses' computer literacy and attitudes towards the use of computers in health care. Int J Nurs Pract 2015;21(S2):141–49.

Kaminski, J. (1996, 2007, 2011). Pretest for Attitudes Toward Computers in Healthcare: P.A.T.C.H. Assessment Scale v. 3. Dostupno na: <http://nursing-informatics.com/niassess/plan.html>. [Pristupano: 7. septembra 2017.]

Pennington CD. Stavovi i promjene stava. U: Pennignton CD. Osnove socijalne psihologije. Jastebarsko: Naklada Slap, 1997:828

Rot N. Formiranje i menjanje socijalnih stavova. U: Rot N. Osnovi socijalne psihologije. Zavod za udžbenike, 2010:360–74.