Kompjuterska pismenost i stavovi medicinskih sestara o upotrebi računara u zdravstvenoj zaštiti

Dragana Milutinović; Elizabeta Ćirić; Dragan Simić

doi:10.5937/pomc15-16776

Dragana Milutinović Univerzitet u Novom Sadu Medicinski fakultet
Elizabeta Ćirić Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine
Dragan Simić Univerzitet u Novom Sadu Fakultet tehničkih nauka

DOI: https://doi.org/10.5937/pomc15-16776

Sažetak

Cilj. Cilj ove studije je bio da se proceni stav medicinskih sestara o upotrebi računara u zdravstvenoj zaštiti i utvrdi da li postoji veza između stava medicinskih sestara, komjuterske pismenosti i sociodemografskih varijabli.

Metod. Studija je sprovedena kao deskriptivna, analitička studija preseka u dve univerzitetske bolnice na uzorku od 203 medicinske sestre. Kao instrumenti istraživanja koristili su se: Skala procene stavova prema računarima u zdravstvenoj zaštiti verzija 3, upitnik kompjuterske pismenosti i socio-demografski upitnik.

Rezultati. Unutrašnja konzistentnost cele Skale procene stavova prema računarima u zdravstvenoj zaštiti iznosila je (α = 0.92), a ukupni prosečni skor (63.9 od ukupno 100), ukazuje na umereno pozitivne stavove prema upotrebi računara. U odnosu na ukupni skor koji su imale na skali većina medicinskih sestara (46.3%) je bila kategorisana u grupu sa realnim pogledom na trenutne kompjuterske mogućnosti u zdravstvenoj zaštiti, dok nijedna medicinska sestra nije ispoljila znake sajberfobije. Inferencijalne statističke metode ukazuju na statistički značajne razlike u stavu medicinskih sestara prema računarima u odnosu na nivo obrazovanja, mesto i dužinu korišćenja računara tokom dana (p<0.05). Prosečan skor na testu znanja o računarskoj tehnologiji iznosio je 6.3 ± 1.7 (SD) od ukupno 10, ukazujući na kompjutersku pismenost srednjeg nivoa. Utvrđena je pozitivna korelacija između kompjuterske pismenosti i stava prema primeni računara u zdravstvenoj zaštiti.

Zaključak. Rezultati ove studije ukazuju na pozitivne stavove medicinskih sestara prema upotrebi računara i pružaju dobru osnovu za podsticaj uvođenja informacionih tehenologija, što predstavlja vitalni proces za unapređenje i restrukturiranje zdravstvene zaštite. Ipak, neophodno je pružiti podršku medicinskim sestrama, kako bi razvile svoje računarske veštine.

Ključne reči: stavovi; informacione tehnologije; kompjuterska pismenost; medicinske sestre, upitnik

Biografije autora

Dragana Milutinović, Univerzitet u Novom Sadu Medicinski fakultet

Vanredni profesor, doktor medicinskih nauka

Katedra za zdravstvenu negu

Elizabeta Ćirić, Institut za kardiovaskularne bolesti Vojvodine

Dipl. org. zdr. nege - master

Dragan Simić, Univerzitet u Novom Sadu Fakultet tehničkih nauka

Vanredni profesor, doktor nauka

Reference

Kipturgo MK, Kivuti-Bitok LW, Karani AK, Muiva MM. Attitudes of nursing staff towards computerisation: A case of two hospitals in Nairobi, Kenya. BMC Med Informatics Decis Mak 2014;14(1).

Goldsack JC, Robinson EJ. The impact of health information technology on staffing. J Nurs Adm 2014;44(2):117–20.

Hessels A, Flynn L, Cimiotti JP, Bakken S, Gershon R. Impact of heath information technology on the quality of patient care. Online J Nurs Inform 2016;19(3):1.

EU-IHIS. HIS Implementation Guide. [online]. Dostupno na: <http://www.eu-ihis.rs/docs/Docs/HIS%20Implementation%20Guide.pdf >[Pristupano: 23.oktobra 2017.].

Cresswell KM, Bates DW, Sheikh A. Ten key considerations for the successful implementation and adoption of large-scale health information technology. J Am Med Informatics Assoc 2013;20(E1):e9–e13.

Brumini G, Ković I, Zombori D, Lulić I, Petrovečki M. Nurses' attitudes towards computers: Cross sectional questionnaire study. Croat Med J 2005;46(1):101–4.

Kaya N. Factors affecting nurses' attitudes toward computers in healthcare. CIN Comput Informatics Nurs 2011;29(2):121–9.

Alquraini H, Alhashem AM, Shah MA, Chowdhury RI. Factors influencing nurses' attitudes towards the use of computerized health information systems in Kuwaiti hospitals. J Adv Nurs 2007;57(4):375–81.

Chow SKY, Chin W-, Lee H-, Leung H-, Tang F-. Nurses' perceptions and attitudes towards computerisation in a private hospital. J Clin Nurs 2012;21(11-12):1685–96.

Yontz LS, Zinn JL, Schumacher EJ. Perioperative Nurses' Attitudes Toward the Electronic Health Record. J Perianesth Nurs 2015;30(1):23–32.

Sukums F, Mensah N, Mpembeni R, Kaltschmidt J, Haefeli WE, Blank A. Health workers' knowledge of and attitudes towards computer applications in rural African health facilities. Global Health Action 2014;7(1).

Gürdaş Topkaya S, Kaya N. Nurses' computer literacy and attitudes towards the use of computers in health care. Int J Nurs Pract 2015;21(S2):141–49.

Kaminski, J. (1996, 2007, 2011). Pretest for Attitudes Toward Computers in Healthcare: P.A.T.C.H. Assessment Scale v. 3. Dostupno na: <http://nursing-informatics.com/niassess/plan.html>. [Pristupano: 7. septembra 2017.]

Pennington CD. Stavovi i promjene stava. U: Pennignton CD. Osnove socijalne psihologije. Jastebarsko: Naklada Slap, 1997:828

Rot N. Formiranje i menjanje socijalnih stavova. U: Rot N. Osnovi socijalne psihologije. Zavod za udžbenike, 2010:360–74.