UPOREDNA ANALIZA PORESKIH SISTEMA SKANDINAVSKIH I MEDITERANSKIH ZEMALJA
Sažetak
Međusobne razlike savremenih poreskih sistema uslovljene su, pre svega, političkim i privrednim uređenjem država. Sagledavajući ne samo ekonomske, već i društvene i političke specifičnosti južne i severne Evrope, a imajući u vidu tri osnovna objekta oporezivanja u poreskom sistemu jedne zemlje (potrošnju, dohodak i imovinu), u radu se analizira kako je struktuiran poreski sistem različitih evropskih regija. Zemlje severa i juga Evrope, i pored harmonizacije poreza unutar EU i dalje karakterišu brojne specifičnosti u poreskim sistemima. Razlike proističu iz kombinacija neposrednih i posrednih poreza, a u cilјu ostvarivanja optimalnog ekonomskog rasta, makroekonomske stabilnosti i ravnomernije raspodele dohotka koje su poreske vlasti skandinavskih i mediteranskih zemalјa žele da ostvare. Učešće prikupljenog poreza na dohodak u BDP-u, koji je viši u zemljama severa Evrope, uključujući i korporativne poreze na dobit, mediteranske zemlje kompenzuju višim učešćem socijalnih doprinosa na dohodak i prikupljenim porezima na imovinu. Skandinavske zemlje, poznate kao velikodušne države blagostanja pokazuju da nisu među zemljama sa najvišim poreskim opterećenjem rada.
Reference
Alvaredo F., (2009) “Top incomes and earnings in Portugal 1936–2005“, Explorations in Economic History, vol. 46, pg. 404–417.
Arsić M., Altiparmakov N., Ranđelović S., Bućić A., Vasiljević D., Levitas T., (2010) Poreska politika u Srbiji – Pogled unapred, USAID Sega projekat, Beograd
Arsić S., Obradović J., Stojanović M., (2015) „Analiza nivoa javnog duga u razvijenim i zemljama u razvoju“, Škola biznisa, vol. 1/2015, str. 172–186.
Burilović L., (2018) Portugal informacije za potencijalne izvoznike. Preuzeto 16. aprila 2019. sa https://www.hgk.hr/documents/hgk-portugalpotencijalno-trziste5af2b4912c83d.pdf
Christians, A., (2014) “Avoidance, Evasion, and Taxpayer Morality“, Washington University Journal of Law and Policy, Vol. 44, 39. Preuzeto 14. mart 2019. sa https://ssrn.com/abstract=2417655
Dimić S., (2016) Savremena pravna rešenja u domenu oporezivanja dohotka fizičkih lica – alternativni modeli, doktorska disertacija, Univerzitet u Nišu, Pravni fakultet Niš
Drometer M., Frank M., Hofbauer Pérez M., Rhode C., Schworm S. and Stitteneder T., (2018) "Wealth and Inheritance Taxation: An Overview and Country Comparison", ifo DICE Report 16 (2), pg. 45–54.
Evropska komisija (2018) Taxation Trends in European Union: Data for EU Member States, Iceland and Norway 2018 Edition, Publications Office of the European Union, Luxembourg. Preuzeto 19. mart 2019. sa https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/taxation_trends_report_2018.pdf i https://ec.europa.eu/taxation_customs/business/economic-analysis-taxation/data-taxation_en
Glavina D., Dragičević Prtenjača M., (2018) „Kazneno djelo utaje poreza kao oblik porezne evazije s posebnim osvrtom na poslovanje preko poreznih utočišta“, Godišnjak Akademije pravnih znanosti Hrvatske, br. IX (1.), Akademija pravnih znanosti Hrvatske, Zagreb, str. 175–208.
Isailović Z, (2017) „Pogled na savremene poreske sisteme“, Pravo i privreda, br. 55(7-9), Udruženje pravnika u privredi, Beograd, str. 623–641.
Križanec J., (2016) Porezna evazija, Institut za pravo i finansije, Beograd. Preuzeto 25. maja, 2019. sa http://ipf.rs/porezna-evazija/
Miletić V., (2015) „Promene direktnih i indirektnih poreskih oblika u procesu reformi fiskalnog sistema Evropske unije“. Megatrend revija, 12(1), Megatrend Univerzitet, Beograd, str. 85–103.
Munta M., (2014) „Model države blagostanja u političkom životu Skandinavije: stranački sustavi i socijalne politike“, Politička misao, 51(3), str. 123-138. Preuzeto 10. aprila 2019. sa https://hrcak.srce.hr/129732
Patti D., Polyák L., (2017) Funding the Cooperative City: Community Finance and the Economy of Civic Spaces, Cooperative City Books, Vienna
Perić R., Szilovics C., (2012) „Pravednost i jednakost u sustavima poreza na dohodak“, Suvremeni pravni izazovi: EU – Mađarska – Hrvatska: Mađarska- Hrvatska, Pečuh-Osijek; EUNICOP, IPA Cross-border Cooperation Programme Hungary-Croatia.
Perović B., (2010) „Ustavno ustrojstvo regionalne države u Španiji“, Međunarodni problemi, br. 62, (3), Institut za međunarodnu politiku i privredu, Beograd, str. 489–530.
Radojičić S., (2013) Izbegavanje plaćanja poreza, privredni kriminal i korupcija, doktorska disertacija, Univerzitet u Kragujevcu, Kragujevac
Radonjić O., (2014) „Sukob kultura kao pogrešna premisa za prevazilaženje dužničke krize u evrozoni“, Teme, br. 38.1, Univerzitet u Nišu, Nišu, str. 127–149.
Nenadić J., Raičević B., (2005). „Poreski podsticaji u sistemu poreza na dobit - uporedno pravna analiza rešenja u Srbiji i Crnoj Gori“, Economic Annals vol. 166, Ekonomski fakultet u Beogradu, Beograd, str. 81–107.
Rogers J., Cécile P., (2018) „The Tax Burden of Typical Workers in the EU 28—2016“, Published by New Direction The Foundation for European Reform, Institut Économique Molinari, Paris‐Bruxelles, pg. 1–15.
Vasiljević, D., (2015) Utvrđivanje osnovice poreza na imovinu u Srbiji Demontiranje jedne zablude, Stalna konferencija gradova i opština, Preuzeto 15. maja, 2019., sa http://www.skgo.org/storage/app/uploads/public/152/095/908/1520959088_EU_Exchange_4_K2_Utvrdjivanje_osnovice_poreza_na_imovinu_analiza_i_preporuke.pdf
Sajt Svetske banke, Indikatori svetskog razvoja. Preuzeto 11. maja, 2019, sa http://datatopics.worldbank.org/world-development-indicators/
Silfverberg C., (2002) „The Swedish Net Wealth Tax – Main Features and Problems“, Scandinavian studies in law No.44, Stockholm Institute for Scandinavian Law, Stockholm, pg. 367–374.
Stojiljković Z., (2015) Politička sociologija, Fakultet političkih nauka u Podgorici, Podgorica
Torgler B., (2011) “Tax Morale and Compliance- Review of Evidence and Case Studies for Europe“, Policy Research Working Paper, vol. 5922, World bank, Washington DC, pg. 1–84.
The Norwegian Tax Administration https://www.skatteetaten.no/en/rates/wealth-tax/ i https://www.skatteetaten.no/en/rates/value-added-tax/?year=2018#rateShowYear
Vuković V., (2015) „Utrživost i kompozicija javnog duga: iskustva razvijenih ekonomija i pouke za Srbiju“, Finansije, Broj: 1-6/2015, Ministarstvo finansija, Beograd, str. 104−115.