Načelo pomoći neukoj stranci u prekršajnom postupku
Abstract
Autor u radu analizira pomoć neukoj stranci kao osnovno načelo prekršajnog postupka. Nakon objašnjenja pojma „neuka stranka”, razmatra se delokrug primene načela u odnosu na pojedine procesne subjekte, ukazuje na odnos procesnih radnji koje spadaju u obavezu suda da rukovodi prekršajnim postupkom i pomoći neukoj stranci, kao i na relaciju primene načela i osnovnih postulata pravičnog postupka – nepristrasnosti suda i ravnopravnosti stranaka. Autor ukazuje na sadržinu razmatranog načela i njegovu primenu u odnosu na procesne subjekte – okrivljenog, oštećenog kao podnosioca zahteva za pokretanje prekršajnog postupka, ali i druge učesnike u postupku, koji po mišljenju autora jesu pravno legitimisani za primenu načela u određenim slučajevima. Zaključak autora je da načelo pomoći neukoj stranci u prekršajnom postupku ima za cilj obezbeđenje ravnopravnosti stranaka, ali da njegova primena u praksi ne sme da naruši temeljnu kategoriju pravičnog suđenja – nepristrasnost suda.
Ključne reči: prekršajni postupak, pomoć neukoj stranci, ravnopravnost stranaka, nepristrasnost suda, rukovođenje prekršajnim postupkom.
References
Bayer, V., 1988, Jugoslavensko krivično procesno pravo, knjiga prva, Uvod u teoriju krivičnog procesnog prava, Zagreb, Narodne novine.
Blagojević, B., 1936, Načela privatnog procesnog prava, Beograd, Izdavačko i knjižarsko preduzeće Gece Kona.
Bošković, M., Skakavac, T., 2017, Prekršajno pravo, Novi Sad, Fakultet za pravne i poslovne studije „Dr Lazar Vrkatić”.
Vasiljević, T., 1981, Sistem krivičnog procesnog prava SFRJ, Beograd, Savremena administracija.
Vasiljević, M., Grubač, T., 2013, Komentar Zakonika o krivičnom postupku, Beograd, Projuris.
Vitkauskas, D., Dikov, G., 2012, Zaštita prava na pravično suđenje prema Evropskoj konvenciji o ljudskim pravima, Strazbur, Veće Evrope.
Vrhovšek, M., 2010, Komentar Zakona o prekršajima sa obrascima i registrom pojmova, Beograd, Poslovni biro.
Vuković, I., 2015, Prekršajno pravo, Beograd, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.
Vukčević, B., 2014, Komentar Zakona o prekršajima sa obrascima, podzakonskim aktima i registrom pojmova, Beograd, Poslovni biro.
Delić, N., Bajović, V., 2018, Praktikum za prekršajno pravo, Beograd, Službeni glasnik.
Đuričić, M., Bejatović, G., 2015, Prekršajno pravo, Novi Sad, Pravni fakultet za privredu i pravosuđe i Privredna akademija.
Đorđević, Đ., 2015, Prekršajno pravo sa osnovama privrednoprestupnog prava, Beograd, Kriminalističko policijska akademija.
Ilić, G. P., Majić, M., Beljanski, S., Trešnjev, A., 2014, Komentar Zakonika o krivičnom postupku, Beograd, Službeni glasnik.
Jakšić, A., 2006, Komentar Evropske konvencije o ljudskim pravima, Beograd, Centar za publikacije Pravnog fakulteta u Beogradu.
Jeličić, M., Procesni aspekti prekršajne krivice, u: Banović, B. (ur.), 2017a, Godišnjak Fakulteta bezbednosti, Beograd.
Jeličić, M., Teret i predmet dokazivanja u prekršajnom postupku i shodna primena Zakonika o krivičnom postupku, u: Bejatović, S. (ur.), 2017b, Reformski procesi i poglavlje 23 (godinu dana posle) – krivičnopravni aspekti, Zlatibor .
Jeličić, M., 2018, Prekršajna pravna funkcija policije, Bezbednost, 1.
Kokolj, M., 2007, Prekršajno pravo, Novi Sad, Privredna akademija.
Mitrović, Lj., 2014, Prekršajno pravo, Banja Luka, Panevropski univerzitet Aperion.
Mrvić Petrović, N., Mitrović, Lj., 2010, Prekršajno pravo, materijalno i procesno, Banja Luka, Uprava za policijsko obrazovanje.
Mrvić Petrović, N., 2013, Novine u Zakonu o prekršajima, Izbor sudske prakse.
Mrvić Petrović, N., 2014a, Komentar novog Zakona o prekršajima, Beograd, Paragraf.
Mrvić Petrović, N., 2014b, Nedostaci u Zakonu o prekršajima, Izbor sudske prakse.
Pihler, S., 2000, Prekršajno pravo, Novi Sad, Graphica Academica.
Popović, D., 2016, Evropsko pravo ljudskih prava, Beograd, Službeni glasnik.
Radulović, D., 2002, Krivično procesno pravo, Podgorica, Pravni fakultet u Podgorici.
Ćorović, E., 2015, Prekršajno pravo, Novi Pazar, Državni univerzitet u Novom Pazaru, Departmant za pravne nauke.
Škulić, M., 2011, Komentar Zakonika o krivičnom postupku, Beograd, Službeni glasnik i Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.
PRAVNI IZVORI
Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda – EKLJP (Zakon o ratifikaciji Evropske konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda sa dodatnim protokolima, Službeni list Srbije i Crne Gore – Međunarodni ugovori, br. 9/03, 5/05 i 7/05 – ispravka i Službeni glasnik RS – Međunarodni ugovori, br. 12/10 i 10/15).
Ustav Republike Srbije, Sl. glasnik RS, br. 98/06.
Zakon o prekršajima – ZOP, Sl. glasnik RS, br. 65/13, 13/16.
Zakonik o krivičnom postupku – ZKP, Sl. glasnik RS, br. 72/11, 101/11, 121/12, 32/13, 45/13, 55/14.
SUDSKA PRAKSA
Presude Evropskog suda za ljudska prava:
Piersack protiv Belgije od 26. 10. 1984. godine,
Engel i ostali protiv Holandije od 8. 6. 1976. godine,
Phillips protiv Ujedinjenog Kraljevstva od 5. 7. 2001. godine,
Grande Stevens i ostali protiv Italije od 4. 3. 2014. godine,
Maresti proti Hrvatske od 25. 7. 2009. godine,
Muslija protiv Bosne i Hercegovine od 14. 1. 2014. godine,
Neumeiste protiv Austrije od 27. 6. 1968. godine,
Borgers protiv Belgije od 30. 10. 1991. godine.