Građanskopravna odgovornost proizvođača za štetu od neispravnog proizvoda
Sažetak
Svojevremeno je Zakon o obligacionim odnosima imao nov i jedinstven pristup regulišući odgovornost proizvođača stvari sa nedostatkom kao zaseban institut. Sa namerom usklađivanja regulative u zemljama članicama Evropske unije, po pitanju ove vrste odgovornosti je doneta Direktiva 85/374/EEZ. U radu razmatramo na koji način su u postupku usklađivanja sa evropskim pravom odredbe Direktive 85/374/EEZ prenete u nacionalna prava država koje su nastale na teritoriji bivše SFRJ, sa osvrtom na pravo država članica EU. Sve države nastale na teritoriji bivše SFRJ imale su kao polaznu osnovu odredbu Zakona o obligacionim odnosima koji su u startu preuzele, ali su u postupku usklađivanja propisa sa Direktivom 85/374/EEZ izvršile bitne izmene. Analiza pokazuje da su prisutne određene razlike, da postoje dobre i loše strane pojedinih rešenja, i da novodoneti propisi stavljaju oštećena lica u nepovoljniji položaj u odnosu na onaj koji imaju po osnovu odredaba Zakona o obligacionim odnosima. Takođe, konstatovano je da ima nekih odstupanja od zahteva u pogledu primene odredaba Direktive 85/374/EEZ.
Ključne reči: neispravan proizvod, šteta, odgovornost proizvođača, potrošač, oštećeni, ZOO, Direktiva 85/374/EEZ.
Reference
Babić, J., 2006, Etička analiza regulacije odgovornosti za proizvode na tržištu, s posebnim osvrtom na doktrinu striktne odgovornosti, Sociološki pregled, XXXX(4).
Bender, S., Steinbach, J., 2011, Fundamentals of Directive 85/374/EEC on liability for defective products and its implementation in Germany, Pravni život, 10.
Bevanda, M., 2007, Odgovornost za štetu izazvanu neispravnim proizvodom u hrvatskom i bosanskohercegovačkom pravu, Zbornik Pravnog fakulteta Sveučilišta Rijeka, (1991) 28(1).
Biltoft-Knudsen, H., Yde Knudsen, M., 1993, Product Liability, European Community Law After 1992, A Practical Guide for Lawyers Outside the Common Market, redaktori: Folsom, R.H., Lake, R.B., Nanda, V.P., Deventer– Boston, Kluwer Law and Taxation Publishers.
Cavaliere, A., The Economic Impact of Product Liability and Product Safety Regulations in the European Union.
Cigoj, S., u Blagojević, B., Krulj, V., 1983, Komentar Zakona o obligacionim odnosima, I knjiga, drugo izdanje, Beograd, Savremena administracija.
Cigoj, S., 1978, Odgovornost za štetu (osnovi odgovornosti i naknada imovinske štete), Zbornik radova sa Savetovanja o Zakonu o obligacionim odnosima, Savez društava pravnika u privredi Jugoslavije Zagreb i Institut za uporedno pravo Beograd.
Dožić, N., 2010, Odgovornost proizvođača za štetu od stvari sa nedostatkom, Zbornik radova Obavezno osiguranje, naknada štete i obezbeđenje potraživanja, Beograd.
Đundić, P., 2009, Harmonizacija pravila o odgovornosti proizvođača u državama članicama EU i najvažnije odredbe Direktive o odgovornosti za proizvode sa nedostatkom (85/385/EEC), Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, 2.
Fawcett, J.J., 1993, Products Liability in Private International Law: A European Perspective, Recueil des Cours, 238(I).
Fondazione Rosselli, 2004, Analysis of the Economic Impact of the Development risk Clause as provided by Directive 85/374/EEC on Liability for Defective products.
Jakšić, A., Stojanović, S., 2003, Odgovornost proizvođača za nedostatke proizvoda, Pravni život, 10.
Janković, D., 1992, Odgovornost proizvođača stvari sa nedostatkom, Pravni život, 9–10.
Josipovič, T., 2006, Odgovornost za neispravan proizvod, Tribina Kluba pravnika grada Zagreba, 23. Februara.
Karanikić, M., 2005, Odgovornost za razvojne rizike, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, LIII, 2.
Karanikić, M., 2006, Osvrt na novi Zakon o odgovornosti proizvođača stvari sa nedostatkom, Pravo i privreda, 5–8, str. 486–503.
Karanikić-Mirić, M., 2008, Pravni kapaciteti Srbije za evrointegracije u oblasti odgovornosti proizvođača stvari sa nedostatkom, Predlog za izmenu Zakona o odgovornosti proizvođača stvari sa nedostatkom, Pravni kapaciteti za evropske integracije, knjiga III, Beograd, Pravni fakultet Beograd.
Klarić, P., Vedriš, M., 2009, Građansko pravo, Zagreb, Narodne novine.
Konstatinović, M., 1996, Obligacije i ugovori, Skica za zakonik o obligacijama i ugovorima, Beograd, NIU Službeni list SRJ.
Leksikon građanskog prava, 1996, Beograd, Nomos..
Lovells, 2003, Product liability in the European Union – A report for the European Commission – (The Lovells Report).
Milan Court Applies Product Liability Directive (http://www.internationallawoffice.com/newsletters/Detail.aspx?g=b1543ea0-faa9-4aef-85fd-9d3931c02545, 11.10.2012).
Pak, J., 1996, Direktiva Evropske zajednice o usklađivanju propisa o odgovornosti za proizvode sa nedostatkom, Strani pravni život, 1–3.
Pak, J., 1981, Odgovornost za proizvode i osiguranje, Osiguranje i privreda, 1–2..
Petrić, S., 2001, Odgovornost proizvođača za štete od nedostatka na proizvodu u hrvatskom pravu i pravu Evropske unije, Zbornik Pravnog fakulteta u Splitu.
Prvi izveštaj COM(1995)617 final od 13.12.1995. Drugi izveštaj COM(2000)893 final od 31.01.2001. godine. Treći izveštaj COM(2006)496 final, od 14.09.2006. Četvrti izveštaj COM(2011) 547 final od 08.09.2011.
Radišić, J., 2008, Obligaciono pravo, Beograd, Nomos.
Radišić, J., 1989, Odgovornost za štetu koju uzrokuje stvar sa nedostatkom, Pravni život, 1.
Radišić, J., 1980, Komentar Zakona o obligacionim odnosima, redakcija Perović i Stojanović, Gornji Milanovac–Kragujevac, knjiga I, komentar uz član 179. ZOO
Radišić, J., 1972, Garancija za trajan kvalitet i odgovornost za štetu od stvari sa nedostatkom, Beograd, Institut za uporedno pravo.
Simonović, D., 2009, Naknada štete prema Zakonu o obligacionim odnosima, Beograd, Službeni glasnik.
Simonović, D., 2006, Komentar Zakona o zaštiti potrošača, Beograd, izdanje autora.
Sokal, V., 1981,Osiguranje od odgovornosti u svetu i kod nas i naši aktualni zadaci, Beograd, Zajednica osiguranja imovine i lica „Dunav“.
Stanivuković, M., 1996, Zaštita potrošača u pravu Evropske unije – odgovornost proizvođača za štetu od proizvoda, u: Mitrović, D. M., i Račić, O., prir., 1996, Pravo Evropske unije, Zbornik radova, Beograd.
Zelena knjiga o odgovornosti za neispravan proizvod COM(1999)396 final od 28.07.1999.
