Uloga dispečerskog centra hitne medicinske pomoći u zbrinjavanj pacijenata sa srčanim zastojem

  • Radojka Jokšić-Mazinjanin Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet Novi Sad, Katedra za Urgentnu medicinu; Zavoda za hitnu medicinsku pomoć Novi Sad
  • Aleksandar Đuričin Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet Novi Sad, Katedra za Urgentnu medicinu; Zavoda za hitnu medicinsku pomoć Novi Sad
  • Milena Jokšić Zelić Dom zdravlja Bečej, Služba hitne medicineske pomoći
  • Predarga Šaponja Zavod za hitnu medicinsku pomoć Novi Sad
  • Siniša Saravolac Zavod za hitnu medicinsku pomoć Novi Sad
  • Zoran Gojković Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet Novi Sad, Katedra za Hirurgiju; Klinički centar Vojvodine, Klinika za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju
  • Velibor Vasović Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet Novi Sad, Katedra za farmakologiju, toksikologiju i kliničku farmakologiju
  • Momir Mikov Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet Novi Sad, Katedra za farmakologiju, toksikologiju i kliničku farmakologiju
Ključne reči: Hitna medicinska pomoć, Dispečerstvo, Vanbolnički srčani zastoj, Kardiopulmonalna resuscitacija, Telefonski asistirani CPR

Sažetak


CILJ: Utvrditi efikasnost dispečerskog centra (DC) bez jedinstvenog dispečerskog protokola u zbrinjavanju pacijenata u iznenadnom srčanom zastoju.

MATERIJAL I METODE: Istraživenje je retrospektivno i opservaciono. Sprovedeno je u Zavodu za hitnu medicinsku pomoć Novi Sad (ZZHMP Novi Sad) tokom jednogodišnjeg perioda. Istraživanjem su obuhvaćeni svi pacijenti kod kojih je lekarska ekipa na terenu preduzela mere kardiopulmonalne reanimacije (KPR).

REZULTATI: Lekarske ekipe ZZHMP Novi Sad u navedenom periodu su radile KPR kod 198 pacijenata. Kod 142(71,72%) poziva, dispečer je dobio podatak da je pacijent bez svesti. Prijavljeno reakciono vreme I od strane dispečera za pacijente bez svesti iznosilo je 1,37 minuta (SD±1,27, min 0, max 11, Me 1), dok je prosečno reakciono vreme I izmereno iz snimljenih razgovora dispečera sa pozivaocem bilo duže i iznosilo 138,21 sekundi (SD±103,02, min 16, max 840, Me 120) (t=-5,177, p<0,001). Prosečno vreme razgovora dispečera sa pozivaocem je bilo 61,37 sekundi (SD±31,13, min 10, max 193, Me 54). U 6 (4,22%) slučajeva, dispečer je preko radio veze uputio lekarsku ekipu ka pacijentu pre završetka razgovora sa pozivaocem. U momentu dolaska urgentne ekipe svi pacijenti su bili bez svesti, 134 (94,37%) pacijenta su bila bez pulsa, a preostalih 8 (5,63%) su doživeli iznenadni srčani zastoj u toku pregleda urgentne ekipe. Očevidac iznenadnog srčanog zastoja je u 120 (84,51%) slučajeva bio laik, a mere KPR do dolaska ekipe je preduzelo samo 13(10,83%) osoba. Preživelo je 27(19,01%) pacijenata do dolaska u bolnicu.

ZAKLJUČAK: Nedostatak dispečerskog protokola za prijem i tijažu poziva, kao i protokola za telefonski asistiranu KPR iz DC smanjuje šansu za preživljavanje pacijenata sa srčanim zastojem.

Reference

Myerberg RJ, Castellanos A. Cardiovascular collapse, cardiac arrest and sudden cardiac death. In: Fauci AS, Braun- wald E, Kasper DL, Hauser SL, Longo DL, Jameson JL, et al, editors. Harrison's principles of internal medicine. 17th ed. New York: McGraw-Hill; 2008. p. 1707-13.

Bang A, Biber B, Isaksson L, Lindqvist J, Herlitz J. Evaluation of dispatcher-assisted cardiopulmonary resuscitation. Eur J Emerg Med 1999;6(3):175-83.

Engdahl J, Bang A, Lindqvist J, Herlitz J. Factors affecting short- and long-term prognosis among 1069 patients with out-of-hospital cardiac arrest and pulseless electrical activity. Resuscitation 2001;51(1):17-25.

Waalewijn RA, Nijpels MA, Tijssen JG, Koster RW. Prevention of deterioration of ventricular fibrillation by basic life support during out-of-hospital cardiac arrest. Resuscitation 2002;54(1):31-6.

Clawson JJ, Dernocoeur KB. Principles of emergency medical dispatch. 3rd ed. Salt Lake City: Priority press; 2006.

Javno komunalno preduzeće Informatika [homepage on the internet]. Novi Sad: Broj stanovnika po naseljima; c2010 [cited: 2011-Aug-8] Available from: http://host- ing02.nsinfo.co.rs/ds0501p. Serbian.

Saxon LA. Sudden cardiac death: epidemiology and tem- poral trends. Rev Cardiovasc Med 2005;6(Suppl 2):S12- 20.

Sans S, Kesteloot H, Kromhout D. The burden of cardiovascular diseases mortality in Europe. Task Force of the European Society of Cardiology on Cardiovascular Mortality and Morbidity Statistics in Europe. Eur Heart J 1997;18(8):1231-48.

American Heart Association. Heart disease and stroke statistics-2005 update. Dallas, TX: American Heart Asso- ciation; 2004.

Rudner R, Jalowiecki P, Karpel E, Dziurdzik P, Alberski B, Kawecki P. Survival after out-of-hospital cardiac arrests in Katowice (Poland): outcome report according to the “Utstein style”. Resuscitation 2004;61(3):315-25.

Rea TD, Eisenberg MS, Culley LL, Becker L. Dispatcher-assisted cardiopulmonary resuscitation and survival in cardiac arrest. Circulation 2001;104(21):2513-6.

Ghose R, Lyon RM, Clegg GR, Gray AJ. Bystander CPR in south east Scotland increases over 16 years. Resuscitation 2010;81(11):1488-91.

Stiell I, Nichol G, Wells G, De Maio V, Nesbitt L, Blackburn J, et al. Health-related quality of life is better for cardiac arrest survivors who received citizen CPR. Circulation 2003;108(16):1939-44.

Nurmi J, Pettilä V, Biber B, Kuisma M, Komulainen R, Cas- trén M. Effect of protocol compliance to cardiac arrest identification by emergency medical dispatchers. Resuscitation 2006;70(3):463-9.

Pravilnik o pokazateljima kvaliteta zdravstvene zaštite. Broj 110-00-132/2010-02 (2010). [Cited: 2021-May-11]. Available at: https://www.rfzo.rs/download/pravilnici/ mz/pravilnik_kvalitet.pdf. Serbian.

Castrén M, Karlsten R, Lippert F, Christensen EF, Bovim E, Kvam AM, et al. Recommended guidelines for reporting on emergency medical dispatch when conducting research in emergency medicine: The Utstein style. Resuscitation 2008;79(2):193-7.

Bradley SM, Fahrenbruch CE, Meischke H, Allen J, Bloomingdale M, Rea TD. Bystander CPR in out-of-hospital cardiac arrest: the role of limited English proficiency. Resuscitation 2011;82(6):680-4.

Swor RA, Jackson RE, Compton S, Domeier R, Zalenski R, Honeycutt L, et al. Cardiac arrest in private locations: different strategies are needed to improve outcome. Resus- citation 2003;58(2):171-6.

Agarwal DA, Hess EP, Atkinson EJ, White RD. Ventricular fibrillation in Rochester, Minnesota: experience over 18 years. Resuscitation 2009;80(11):1253-8.

Lateef F, Anantharaman V. Bystander cardiopulmonary resuscitation in prehospital cardiac arrest patients in Singapore. Prehosp Emerg Care 2001;5(4):387-90.

Vukmir RB. Witnessed arrest, but not delayed bystander cardiopulmonary resuscitation improves prehospital cardiac arrest survival. Emerg Med J 2004;21(3):370-3.

Soar J , Nolan JP , Böttiger BW , Perkins GD , Lott C, Carli P, et al. European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2015: Section 3. Adult advanced life support. Resuscitation 2015;95:100-47.

Australian Resuscitation Council, New Zealand Resuscitation Council. ANZCOR Guideline 11.8 –Targeted Tem- perature Management (TTM) after Cardiac Arrest. 2016. [Cited: 2021-May-11]. Available at: https://www.nzrc.org.nz/assets/Guidelines/Adult-ALS/ANZCOR-Guideline-11.8-TTM-Jan16.pdf.

Objavljeno
2021/09/30
Rubrika
Stručni članak