Profesionalne bolesti u Republici Srpskoj u periodu od 2011. do 2020. godine

Profesionalne bolesti

  • Nada Marić Zavod za medicinu rada i sporta Republike Srpske Centar Bijeljina i Medicinski fakultet, Univerzitet u Banja Luci, Republika Srpska (Bosna i Hercegovina)
  • Sonja Peričević Medić Zavod za zdravstveni zaštitu radnika Novi Sad i Medicinski fakultet, Univerzitet u Novom Sadu
  • Milorad Španović Zavod za zdravstvenu zaštitu radnika Novi Sad i Medicinski fakultet, Univerzitet u Novom Sadu, Novi Sad, Srbija
DOI: https://doi.org/10.5937/scriptamed54-41569
Ključne reči: Profesionalne bolesti, Zdravlje na radu, Zaposleni, Profesionalni morbiditet, Radnici, Medicina rada

Sažetak


Uvod: Profesonalne bolesti pored toga što narušavaju kvalitet života radnika predstavljaju i značajan socioekonomski problem za zdravstveni sektor, poslodavce, ali i za državu. Profesionalne bolesti uglavnom nisu izlečive, ali su bolesti koje se mogu spriječiti, te je izuzetno značajno razviti dobar sistem detekcije, registracije i prevencije. Zbog toga posebna pažnja bi se trebala posvetiti analizi učestalosti i rasprostranjenosti profsionalnih bolesti. Cilj ove studije je proceniti incidenciju profesionalnih oboljenja u Republici Srpskoj.

Metode: Studija je sprovedena kao studija prijeseka na osnovu dobijenih podataka o profesionalnim bolestima u Republici Srpskoj u desetogodišnjem periodu od 201.-2020. godine

Rezultati: Ukupan broj registrovanih profesionalnih bolesti u Republici Srpskoj za  desetogodišnji period je 12 i incidence je bila manja od 1/100 000 zaposlenih po godinama. Profesionalne bolesti su registrovane u djelatnostima A- poljoprivreda, šumarstvo i ribolov, F - građevina i Q -djelatnost zdravstene zaštite i socijanog rada.

Zaključak: Pored uvida u značajno nisku incidenciju profesionalnog morbiditeta, utvrđeno je da su i određeni industrijski sektori posebno podcijenjeni. Očigledno je da trenutna situacija u vezi sa profesionalnim bolestima u Republici Srpskoj  zahtjeva urgentno reagovanje službi medicine rada i države. Potrebno što pre pokrenuti postupke kao bi se obezbedila uniformnost u kriterijuma dijagnoze i evidenciji profesionalnih bolesti,  revidiranje liste profesionalnih oboljenja u skladu sa listom Međunarodne organizacije rada. U budućnosti su potrebna dodatna i detaljnija istraživanja iz oblasti profesionalnih bolesti.

Reference

G

1.         Graczyk H, Francois M, Krief P, Canu Guseva I. The role of the Swiss list of occupational diseases in the protection of workers’ health. Swiss Med Wkly 2021;151:w20538. doi: 10.4414/smw.2021.20538.

2.          [The Law on Pension and Disability Insurance Republic of Srpska]. Sl.Glasnik RS 2022;(134/11, 82/13, 96/16, 103/15, 11/21, 15/22):1-46. [Internet]. [Cited: 30-Oct-2022]. Available at: https://www.paragraf.ba/propisi/republika-srpska/zakon-o-penzijskom-i-invalidskom-osiguranju.html. Serbian.

3.          [Rulebook on the List of Occupational Diseases]. Sl.Glasnik RS 2018;(84/2018). [Internet]. [Cited: 30-Oct-2022]. Available at: https://www.paragraf.ba/propisi/republika-srpska/pravilnik-o-listi-profesionalnih-bolesti.html. Serbian.

4.         Davoodi S, Haghighi KS, Kalhori SRN, Hosseini NS, Mohammadzadeh Z, Safdari R. Occupational disease registries-characteristics and experiences. Acta Inform Med 2017; 25(2):136–40.

5.         Driscoll T, Leigh J, Steenland K, Nelson DI, Prüss-Üstün A, Corvalan C, et al. The global burden of selected occupational diseases and injury risks: Methodology and summary. Am J Ind Med 2005;48(6):400–18.

6.         Bađun M. Costs of occupational injuries and illnesses in Croatia. Arh Hig Rada Toksikol 2017 Mar 1;68(1):66-73.

7.         Driscoll T. Global and regional burden of disease and injury in 2016 arising from occupational exposures: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. Occup Environ Med 2020;77:133–41.

8.          [Rulebook on exercising the right to salary compensation during temporary incapacity for work]. Sl. glasnik RS. 2018;(113/2018). [Internet]. [Cited: 30-Oct-2022]. Available at: https://www.paragraf.ba/propisi/republika-srpska/pravilnik-o-ostvarivanju-prava-na-naknadu-plate-za-vrijeme-privremene-nesposobnosti-za-rad.html. Serbian.

9.         International Labour Organisation. ILO Convention No. 155 1981. [Internet]. [Cited: 30-Oct-2022]. Available at: https://www.ilo.org/global/standards/introduction-to-international-labour-standards/conventions-and-recommendations/lang--en/index.htm.

10.      Spreeuwers D, de Boer AG, Verbeek JH, van Dijk FJ. Evaluation of occupational disease surveillance in six EU countries. Occup Med (Lond) 2010 Oct;60(7):509-16.

11.      Institute of Statistics Republic of Srpska. [Statistical bulletin: Wages, employment and unemployment 2021]. [Internet]. [Cited: 30-Oct-2022]. Available at: https://rzs.rs.ba/static/uploads/bilteni/rad/BiltenStatistike_Plata_Zaposlenosti_i_Nezaposlenosti_2021_WEB.pdf. Serbian.

12.      Jan J, Pavel U. Twenty-year development of occupational diseases in the Czech Republic: medical and geographical aspects. Cent Eur J Public Health 2014;22(4):251–6.

13.      Szeszenia-Da̧browska N, Wilczyńska U. Occupational diseases in Poland - An overview of current trends. Int J Occup Med Environ Health 2013;26(3):457–70.

14.      Gehanno JF, Postel A, Schuers M, Rollin L. Trends and topics in occupational diseases over the last 60 years from PubMed. Scand J Work Environ Health 2018;44(6):670–7.

15.      Straif K. Estimating the burden of occupational cancer as a strategic step to prevention. Br J Cancer 2012;107:S1–2.

Objavljeno
2023/03/30
Broj časopisa
Vol. 54 Br. 1 (2023): Q1/March
Rubrika
Originalni naučni članak
Authors who publish with this journal agree to the following terms:

  1. Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

  2. Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.

  3. Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).