RISK FACTORS FOR BEHAVIORAL AND EMOTIONAL DISORDERS IN  CHILDREN WITH MILD INTELLECTUAL DISABILITY

Katarina Tomić; Goran Mihajlović; Slobodan Janković; Nela Đonović; Natalija Jovanović-Mihajlović; Vladimir Diligenski

doi:10.5937/sjecr13-1698

Katarina Tomić Vocational College for Preschool Teachers, Kruševac, Serbia
Goran Mihajlović University of Kragujevac, Serbia, Medical Faculty
Slobodan Janković University of Kragujevac, Serbia, Medical Faculty
Nela Đonović University of Kragujevac, Serbia, Medical Faculty
Natalija Jovanović-Mihajlović Clinical Centre Kragujevac, Department of Neurology
Vladimir Diligenski Clinical Centre ’’Dr Dragiša Mišović’’, Dedinje, Department of Psychiatry

DOI: https://doi.org/10.5937/sjecr13-1698

Ključne reči: internalizing disorders||, ||poremećaji internalizacije, externalizing disorders||, ||poremećaji eksternalizacije, intellectual disability||, ||intelektualna ometenost, Behavior||, ||ponašanje,

Sažetak

Uvod: U radu se razmatraju rasprostranjenost i karakteristike bihejvioralnih i emocionalnih poremećaja kod dece sa lakom intelektualnom ometenošću, kao i njihova veza sa personalnim i socio-demografskim činiocima kao potencijalnim faktorima rizika.

Cilj rada: Utvrditi uticaj socio-demografskih i personalnih faktora na rasprostranjenost i vrste emocionalnih smetnji i poremećaja ponašanja kod dece sa lakom intelektualnom ometenošću.

Metod rada: Sistematsko neeksperimentalno istraživanje obavljeno je na uzorku od 311 dece sa lakom intelektualnom ometenošću, učenika 8 specijalnih osnovnih škola centralne i jugozapadne Srbije, starosti od 9-18 godina. Za procenu psihopatologije korišćena je Skala poremećaja u ponašanju i emocionalnih smetnji kod dece uzrasta 6-18 godina, CBCL - TRF (Child Behavior Checklist - Teacher Report Form). Za prikupljanje podataka o socio-demografskom statusu korišćena je Skala socio-ekonomskih faktora i demografskih pokazatelja, konstruisana za potrebe ove studije. Informanti su bili nastavnici-razredne starešine.

Rezultati: Utvrđena je povećana učestalost emocionalnih i bihejvioralnih poremećaja kod dece sa lakim intelektualnim smetnjama u odnosu na decu prosečne inteligencije. Oba pola psihopatologije nalaze se pod značajnim uticajem ispitivanih personalnih i socio-demografskih varijabli: uzrasta, pola, akademskog uspeha, vrste smeštaja deteta, nivoa obrazovanja i zaposlenja roditelja, kao i strukture, brojnosti i socio-ekonomskog statusa porodica.

Zaključak: Deca sa smetnjama u intelektualnom razvoju su pod pojačanim rizikom od ispoljavanja psihopatoloških fenomena, najčešće iz spektra problema ponašanja i prilagođavanja, što je posledica specifičnih razvojno-psiholoških karakteristika, ali i poteškoća socijalnog učenja, kao i delovanja niza nepovoljnih socio-demografskih faktora.

FAKTORI RIZIKA ZA BIHEJVIORALNE I EMOCIONALNE POREMEĆAJE KOD DECE SA LAKOM INTELEKTUALNOM OMETENOŠĆU

Sažetak